حدیث 10007
(10007) الکافی (ح 1517): عِدَّةٌ مِنْ أصْحابِنا عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عُثْمانَ بْنِ عیسَی عَنْ سَماعَةَ بْنِ مِهْرانَ قالَ: «سَألْتُهُ عَنِ الْإیمانِ وَ الْإسْلامِ. قُلْتُ لَهُ: «أ فَرْقٌ بَیْنَ الْإسْلامِ وَ الْإیمانِ؟» قالَ: «فَأضْرِبُ لَکَ مَثَلَهُ.»» قالَ: «قُلْتُ: «أوْرِدْ ذَلِکَ.» قالَ: «مَثَلُ الْإیمانِ وَ الْإسْلامِ، مَثَلُ الْکَعْبَةِ الْحَرامِ مِنَ الْحَرَمِ. قَدْ یَکونُ فی الْحَرَمِ وَ لا یَکونُ فی الْکَعْبَةِ وَ لا یَکونُ فی الْکَعْبَةِ حَتَّی یَکونَ فی الْحَرَمِ وَ قَدْ یَکونُ مُسْلِماً وَ لا یَکونُ مُؤْمِناً وَ لا یَکونُ مُؤْمِناً حَتَّی یَکونَ مُسْلِماً.»» قالَ: «قُلْتُ: «فَیُخْرِجُ مِنَ الْإیمانِ شَیْءٌ؟» قالَ: «نَعَمْ!» قُلْتُ: «فَیُصَیِّرُهُ إلَی ما ذا؟» قالَ: «إلَی الْإسْلامِ أوِ الْکُفْرِ.» وَ قالَ: «لَوْ أنَّ رَجُلاً دَخَلَ الْکَعْبَةَ، فَأفْلَتَ مِنْهُ بَوْلُهُ، أُخْرِجَ مِنَ الْکَعْبَةِ وَ لَمْ یُخْرَجْ مِنَ الْحَرَمِ. فَغَسَلَ ثَوْبَهُ وَ تَطَهَّرَ، ثُمَّ لَمْ یُمْنَعْ أنْ یَدْخُلَ الْکَعْبَةَ وَ لَوْ أنَّ رَجُلاً دَخَلَ الْکَعْبَةَ، فَبالَ فیها مُعانِداً، أُخْرِجَ مِنَ الْکَعْبَةِ وَ مِنَ الْحَرَمِ وَ ضُرِبَتْ عُنُقُهُ.»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه دو است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از عدة من اصحابنا از احمد بن محمد که یا ابن عیسی الاشعری است، یا ابن خالد البرق، از عثمان بن عیسی از سماعه بن مهران روایت کرده است که احمد بن محمد، حتی اگر احمد البرقی هم باشد، از ثقات مشروطی است که البته مشکلی در این‌جا ایجاد نمی‌کند و سایرین هم از ثقات درجه یک هستند.
البته این حدیث مضمره است و با توجه به شواهد و قرائن، قاعدتاً سماعه بن مهران از امام صادق علیه‌السلام این سؤالات را پرسیده است و جواب گرفته است.
* * *
علامه مجلسی: موثق.
سماعه بن مهران روایت کرد: «از ایشان درباره ایمان و اسلام سؤال کردم. به ایشان عرض کردم: «آیا فرق است بین اسلام و ایمان؟» فرمودند: «پس برای تو مثلی می‌زنم.»» (راوی) گفت: «عرض کردم: «آن را بفرمایی.» فرمودند: «مَثَل ایمان و اسلام، مَثَل کعبة الحرام از حرم است. (چه بسا چیزی) در حرم باشد، در حالی که در کعبه نباشد و در کعبه نباشد، تا (زمانی که) در حرم باشد و (چه بسا کسی) مسلمان باشد، در حالی که مؤمن نباشد و مؤمن نباشد تا مسلمان باشد.»» (راوی) گفت: «عرض کردم: «پس چیزی از ایمان خارج می‌شود؟» فرمودند: «آری!» عرض کردم: «پس به کجا می‌رسد؟» فرمودند: «به سوی اسلام یا کفر.» و فرمودند: «چنان چه فردی داخل کعبه شود، پس رها شود بولش، از کعبه اخراج شود، در حالی که از حرم اخراج نشود. پس لباسش را بشوید و تطهیر کند، سپس مانعی نباشد که داخل کعبه شود، در حالی که اگر فردی داخل کعبه شود، پس از روی دشمنی در آن بول کند، از کعبه اخراج شود و از حرم (نیز) و گردنش زده شود.»»