حدیث 35059
35059- 1-[1] مُحَمَّدُ بْنُ عَلیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإسْنادِهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبوبٍ عَنْ أبی‌وَلّادٍ الْحَنّاطِ قالَ سَمِعْتُ أباعَبْدِاللهِ ع یَقولُ مَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ مُتَعَمِّداً فَهُوَ فی نارِ جَهَنَّمَ خالِداً فیها.
وَ رَواهُ فی عِقابِ الْأعْمالِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ موسَی بْنِ الْمُتَوَکِّلِ عَنِ الْحِمْیَریِّ عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبوبٍ مِثْلَهُ[2].
——————————
[1]– الفقیه 4- 95- 5163.
[2]– عقاب الأعمال- 325- 1.
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
شیخ صدوق این حدیث را در دو جا روایت کرده است.
1. به طریق خود در الفقیه به حسن بن محبوب که معتبر درجه یک است، از ابوولاد، حفص بن سالم الحناط روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
2. از محمد بن موسی بن متوکل از عبدالله بن جعفر الحمیری از احمد بن محمد بن عیسی الاشعری از حسن بن محبوب به باقی سند که این‌ها هم، همه از ثقات درجه یک هستند.
* * *
مجلسی اول: فی الصحیح کالشیخین (رو).
از این حدیث، حداقل سه چیز معلوم می‌شود.
1. مطلب اول، همان است که همه می‌گویند. یعنی خودکشی اگر از روی تعمد باشد، حرام قطعی است، چرا که وعده عذاب داده شده است، آن هم عذاب مستمر، لذا اگر آن را گناه کبیره بدانیم، خالی از وجه نیست.
2. دیگر این‌که وقتی انسان، حتی نسبت به گرفتن جان خودش هم اختیار ندارد، چطور می‌خواهد جان فرد دیگری را بگیرد؟ البته طبیعتاً این حکم استثنائات معقول و مشروعی هم دارد. مانند جنگ‌ها، البته با توضیحاتی که پیش از این عرض شد، یا قصاص در شرایط بسیار خاص و …
3. وقتی می‌دانیم کشتن عامدانه دیگران حرام قطعی است و طبق آیه قرآن مستحق عذاب الهی و خلود در جهنم است، اما در مواردی استثنا می‌خورد، آیا نمی‌توان گفت که ممکن است خودکشی هم در مواردی استثنا بخورد؟ اگر بگوییم چون آن یکی استثنا خورده، پس این هم حتما استثنا می‌خورد، قاعدتاً قیاس کرده‌ایم و اگر بگوییم آن استثنا خورد که خورد، این یکی نمی‌خورد، تا این‌جا حرف بی‌دلیلی زده‌ایم. ولی اگر بگوییم ممکن است و اتفاقا این امکان بعید هم نیست، حرف بی‌جایی نیست.