10. آیه 68 و 69 سوره فرقان (بحث قصاص)
وَ الَّذینَ لا یَدْعُونَ مَعَ اللهِ إلهاً آخَرَ وَ لا یَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتی حَرَّمَ اللهُ إلّا بِالْحَقِّ وَ لا یَزْنُونَ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ یَلْقَ أثاماً (68) یُضاعَفْ لَهُ الْعَذابُ یَوْمَ الْقیامَةِ وَ یَخْلُدْ فیهِ مُهاناً (69)
و کسانی که نمی‌خوانند همراه الله، خدای دیگری را و نمی‌کشند کسی را که حرام کرده است الله، مگر به حق و زنا نمی‌کنند و کسی که انجام می‌دهد آن را ملاقات می‌کند ضرری را. (68) مضاعف می‌شود برای او عذابش زمان قیمت و جاودان می‌شود در آن زبون. (69)
و کسانی که با خدای یکتا خدای دیگر نخوانند و انسانیرا که خدا حرام کرده نکشند مگر بحق و زنا نکنند و هر که چنین کند کیفری بیند (68) روز قیامت عذابش دو چندان شود و در آن جاوید باشد و زبون (69)
و کسانیاند که با خدا معبودی دیگر نمی‌خوانند و کسی را که خدا [خونش را] حرام کرده است جز به حق نمی‌کشند، و زنا نمی‌کنند، و هر کس اینها را انجام دهد سزایش را دریافت خواهد کرد. (68) برای او در روز قیامت عذاب دو چندان می‌شود و پیوسته در آن خوار میماند. (69)
و آنان که معبود دیگری با خداوند نمی‌خوانند، و نفسی را که خدا محترم و مصون داشته، جز به حق (مانند قصاص و حدود و غیره) نمی‌کشند، و زنا نمی‌کنند، و کسی که چنین کند به کیفری (سخت) برخورد نماید. (68) (و به لحاظ تقارن گناهان اعتقادی و عملی وی) عذاب او در روز قیامت دو برابر شود و در آن عذاب همیشه به خواری بماند. (69)
در این آیه درباره سه معصیت صحبت شده و نکاتی مطرح می‌شود که آن چیزیش که به بحث ما بر می‌گردد، عبارتند از:
1. در این آیه سه معصیت را کنار هم می‌کذارد. یکی شرک به الله تعالی که از بزرگترین معاصی است و دیگری کشتن فردی که الله تعالی کشتن او را حرام است و دیگری زنا.
2. بعضی از ترکیب استفاده کرده، گفته‌اند که معلوم می‌شود که این سه معصیت هم‌ردیف هم هستند که البته چنین نیست. وقتی ما به مجموعه آیات قرآن و روایات مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم که این معصیت ها، هر چند همه‌شان بزرگ است، اما هم‌ردیف هم نیستند و فاصله بین آن‌ها زیاد است. بله! این‌جا به مقتضای شرایط که قاعدتا به شرح نزول باید مراجعه کرد، به این سه خطا اشاره شده است.
3. از عبارت پایانی آیه هم معلوم می‌شود که مرتکب این سه، گرفتار ضرر خواهد شد که طبیعتاً بعضیش دنیوی است و بعضی اخروی، اما به قرینه آیه دوم، معلوم می‌شود منظور از «أثاما»، در این‌جا ضرر دنیوی است.
4. و از آیه دوم معلوم می‌شود که علاوه بر ضرر دنیوی که در آیه قبل گفته شد، عذاب روز قیمت بیش‌تر و زبونی آن جاودان است.
5. حالا این‌که ضرر دنیوی چیست، برای هر کدام از این سه مورد، می‌توان مواردی را حدس زد. شرک و زنا که از بحث ما خارج است، اما از جمله ضررهای گریبان‌گیر فرد و جامعه در کشتن افراد به غیر حق، هرج و مرج است. قرار گرفتنِ خود فرد و متعلقاتش در معرض کشته شدن توسط دیگران است. مجازات‌هایی است که در قبال کشتن دیگران باید تحمل کند و …