إنّا أنْزَلْنا إلَیْکَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ لِتَحْکُمَ بَیْنَ النّاسِ بِما أراکَ اللّهُ وَ لا تَکُنْ لِلْخائِنینَ خَصیماً (۱۰۵)
وَ اسْتَغْفِرِ اللّهَ إنَّ اللّهَ کانَ غَفوراً رَحیماً (۱۰۶) وَ لا تُجادِلْ عَنِ الَّذینَ یَخْتانونَ أنْفُسَهُمْ إنَّ اللّهَ لا یُحِبُّ مَنْ کانَ خَوّاناً أثیماً (۱۰۷)
یَسْتَخْفونَ مِنَ النّاسِ وَ لا یَسْتَخْفونَ مِنَ اللّهِ وَ هُوَ مَعَهُمْ إذْ یُبَیِّتونَ ما لا یَرْضی مِنَ الْقَوْلِ وَ کانَ اللّهُ بِما یَعْمَلونَ مُحیطاً (۱۰۸)
ها أنْتُمْ هؤُلاءِ جادَلْتُمْ عَنْهُمْ فی الْحَیاةِ الدُّنْیا فَمَنْ یُجادِلُ اللّهَ عَنْهُمْ یَوْمَ الْقیامَةِ أمْ مَنْ یَکونُ عَلَیْهِمْ وَکیلاً (۱۰۹)
وَ مَنْ یَعْمَلْ سوءاً أوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللّهَ یَجِدِ اللّهَ غَفوراً رَحیماً (۱۱۰)
وَ مَنْ یَکْسِبْ إثْماً فَإنَّما یَکْسِبُهُ عَلی نَفْسِهِ وَ کانَ اللّهُ عَلیماً حَکیماً (۱۱۱)
وَ مَنْ یَکْسِبْ خَطیئَةً أوْ إثْماً ثُمَّ یَرْمِ بِهِ بَریئاً فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتاناً وَ إثْماً مُبیناً (۱۱۲)
وَ لَوْ لا فَضْلُ اللّهِ عَلَیْکَ وَ رَحْمَتُهُ لَهَمَّتْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ أنْ یُضِلّوکَ وَ ما یُضِلّونَ إلاَّ أنْفُسَهُمْ وَ ما یَضُرّونَکَ مِنْ شَیْءٍ وَ أنْزَلَ اللّهُ عَلَیْکَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ عَلَّمَکَ ما لَمْ تَکُنْ تَعْلَمُ وَ کانَ فَضْلُ اللّهِ عَلَیْکَ عَظیماً (۱۱۳)
به یقین ما نازل کردیم به سوی تو کتاب را به حق، تا حکم کنی بین مردم به آنچه نمایانده تو را الله و نباش برای خائنان بسیار مجادلهکننده. (۱۰۵) و طلب پوشش (اعمال) کن الله را. به یقین الله باشد بسیار پوششدهنده (مؤمنان را به صورت خاص) همیشه بخشاینده. (۱۰۶) و مجادله مکن درباره کسانی که خیانت میکنند خودشان را. به یقین الله دوست نمیدارد کسی را که باشد بسیار خائن گناهکار. (۱۰۷) پنهان میدارند از مردم و پنهان نمیدارند از الله، در حالی که او با آنها بود هنگامی که شبنشینی میکردند آنچه را راضی نبود از سخن و باشد الله به آنچه عمل میکنند احاطهدار. (۱۰۸) هان! شما! آنهایی که دفاع کردید از آنها در زندگی نزدیکتر (دنیا)، پس چه کسی مجادله کند الله را درباره آنها زمان قیامت، یا چه کسی باشد بر آنها وکیلی. (۱۰۹) و کسی که عمل میکند بدی را یا ظلم میکند خودش را، سپس طلب پوشش (اعمال) میکند الله را، مییابد الله را بسیار پوششدهنده (مؤمنان را به صورت خاص) همیشه بخشاینده. (۱۱۰) و کسی که کسب میکند گناهی را، پس این است و این است و جز این نیست که کسب میکند آن را بر خودش و باشد الله همیشه عالم همیشه با حکمت. (۱۱۱) و کسی که که کسب میکند خطایی یا گناهی، سپس میاندازد به آن مبرائی را، پس به تحقیق حمل کرده بهتانی و گناهی آشکار را. (۱۱۲) و اگر نبود فضل الله بر تو و رحمت او، قطعاً همت میگماشتند گروهی از آنها که گمراه کنند تو را، در حالی که گمراه نمیکنند مگر خودشان را و ضرر نمیرسانند تو را از چیزی، در حالی که نازل کرد الله بر تو کتاب و حکمت را و علم داد تو را آن چه نمیدانستی و باشد فضل الله بر تو بسیار بزرگ. (۱۱۳)
ما این کتاب را بحق، بتو نازل کردهایم که طبق آنچه خدا بتو تعلیم داده، میان مردم حکم کنی، پس طرفگیر خیانتکاران مباش. (۱۰۵) و از خدا آمرزش بخواه که خدا آمرزگار است و رحیم. (۱۰۶) و از آنها که بخویشتن خیانت میکنند دفاع مکن که خدا کسی را که خیانتگر و گنه پیشه باشد دوست ندارد. (۱۰۷) از مردم شرم کنند اما از خدا شرم نکنند در صورتی که خدا وقتی سخنی بخلاف رضای او میپردازند حاضر است و خدا از اعمالشان واقف است. (۱۰۸) اینک شما کسان، در زندگی این دنیا از آنها دفاع میکنید ولی روز قیامت کی از ایشان دفاع میکند و کی وکیلشان میشود! (۱۰۹) هر که بدیای کند یا بخویش ستم کند آنگاه از خدا آمرزش بخواهد، خدا را آمرزگار یابد و رحیم (۱۱۰) هر که گناهی کند بضرر خویش میکند که خدا دانا و فرزانه است (۱۱۱) هر که خطا یا گناهی کند و آنرا بگردن بیگناهی افکند، دروغی و گناهی آشکارا بگردن گرفته است (۱۱۲) اگر کرم خدا و رحمت او شامل تو نبود، گروهی از آنها قصد داشتند، ترا از راه حق بگردانند، اما جز خودشان را گمراه نمیکنند و ضرری بتو نمیرسانند. خدا این کتاب و حکمت را بتو نازل کرد، و چیزها که بتو تعلیم داد که ندانسته بودی و کرم خدا نسبت بتو بزرگ بود (۱۱۳)
ما این کتاب را به حق بر تو نازل کردیم، تا میان مردم به [موجب] آنچه خدا به تو آموخته داوری کنی، و زنهار جانبدار خیانتکاران مباش. (۱۰۵) و از خدا آمرزش بخواه، که خدا آمرزنده مهربان است. (۱۰۶) و از کسانی که به خویشتن خیانت میکنند دفاع مکن، که خداوند هر کس را که خیانتگر و گناهپیشه باشد دوست ندارد. (۱۰۷) [کارهای ناروای خود را] از مردم پنهان میدارند، و [لی نمیتوانند] از خدا پنهان دارند، و چون شبانگاه به چارهاندیشی میپردازند و سخنانی میگویند که وی [بدان] خشنود نیست، او با آنان است. و خدا به آنچه انجام میدهند همواره احاطه دارد. (۱۰۸) هان، شما همانان هستید که در زندگی دنیا از ایشان جانبداری کردید، پس چه کسی روز رستاخیز از آنان در برابر خدا جانبداری خواهد کرد؟ یا چه کسی حمایتگر [و مدافع] آنان تواند بود؟(۱۰۹) و هر کس کار بدی کند، یا بر خویشتن ستم ورزد سپس از خدا آمرزش بخواهد، خدا را آمرزنده مهربان خواهد یافت. (۱۱۰) و هر کس گناهی مرتکب شود، فقط آن را به زیان خود مرتکب شده، و خدا همواره دانای سنجیدهکار است. (۱۱۱) و هر کس خطا یا گناهی مرتکب شود سپس آن را به بیگناهی نسبت دهد، قطعا بهتان و گناه آشکاری بر دوش کشیده است. (۱۱۲) و اگر فضل خدا و رحمت او بر تو نبود، طایفهای از ایشان آهنگ آن داشتند که تو را از راه به در کنند، و [لی] جز خودشان [کسی] را گمراه نمیسازند، و هیچ گونه زیانی به تو نمیرسانند. و خدا کتاب و حکمت بر تو نازل کرد و آنچه را نمیدانستی به تو آموخت، و تفضل خدا بر تو همواره بزرگ بود. (۱۱۳)
و همانا ما این کتاب را بر تو به حق (هدفی والا و عقلانی) فرو فرستادیم تا در میان مردم به آنچه خدا به تو نمایانده است داوری کنی و مدافع خائنان مباش. (۱۰۵) و از خداوند (برای میل به تبرئه مسلمان به گمان برائت او) آمرزش بخواه، که همانا خداوند همواره بسیار آمرزنده و مهربان است. (۱۰۶) و از کسانی که به نفس خویش خیانت میکنند (و دزدی قبیله خود را به گردن یک یهودی مینهند) دفاع مکن، که خداوند کسی را که خیانتپیشه و گنهکار است دوست ندارد. (مسلمانی زرهی از مسلمان دیگری دزدید و به یک نفر یهودی نسبت داد و کار به محاکمه کشید، قبیله سارق از پیامبر خواستند برای حفظ آبروی مسلمان به سود وی داوری کند، قریب هشت آیه مربوط به این قضیه است.) (۱۰۷) از مردم پنهان میدارند و از خدا پنهان نمیدارند (باکی ندارند که پنهان نیست) حال آنکه خدا با آنها بود آن گاه که شبانه درباره سخنی که خدا بدان راضی نبود بررسی و چارهاندیشی میکردند (که به پیامبر بگویند به نفع مسلمان داوری کند)، و خدا همواره به آنچه میکنند (از نظر علم و قدرت) احاطه دارد. (۱۰۸) (خطاب به قبیله سارق:) هان این شمایید که در زندگی دنیا از آنان (از خائنان) دفاع کردید، اما چه کسی است که در روز قیامت در مقابل خدا از آنها دفاع نماید، یا چه کسی است که کارساز آنها باشد؟! (۱۰۹) و هر که کار بدی کند یا به خود ستم نماید (ظلم به غیر یا ظلم به نفس کند یا گناه اعتقادی یا عملی نماید) سپس از خدا آمرزش طلبد خدا را آمرزنده و مهربان خواهد یافت. (۱۱۰) و هر کس گناهی مرتکب شود جز این نیست که به زیان خود مرتکب میشود (هر چند فواید و لذایذ مادی داشته باشد) و خداوند همواره دانا و حکیم است. (۱۱۱) و هر که گناهی به خطا و اشتباه یا گناهی به عمد، و یا گناهی شخصی یا اجتماعی مرتکب شود، سپس آن را به بیگناهی نسبت دهد به یقین بهتان و گناهی آشکار (در تهمت به دیگران) بر دوش گرفته است. (۱۱۲) و اگر فضل و رحمت خدا شامل حال تو نبود همانا گروهی از آنان تصمیم داشتند که تو را (در داوری) گمراه کنند حال آنکه آنها جز خودشان را گمراه نمیکنند و هیچ ضرر و زیانی به تو نمیرسانند. و خداوند کتاب (آسمانی) و علوم شرعی و معارف عقلی را بر تو فرو فرستاد و آنچه را نمیدانستی به تو آموخت، و همواره فضل خداوند بر تو بزرگ است. (۱۱۳)