حدیث 35074
35074- 2-[1] وَ عَنْهُمْ عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خالِدٍ عَنْ عُثْمانَ بْنِ عیسَی عَنْ سَماعَةَ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ ع قالَ: سَألْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَ وَ مَنْ یقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ[2] قالَ مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً عَلَی دینِهِ فَذاکَ الْمُتَعَمِّدُ الَّذی قالَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَ وَ أعَدَّ لَهُ عَذاباً عَظیماً[3]– قُلْتُ فَالرَّجُلُ یَقَعُ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الرَّجُلِ شَیْءٌ فَیَضْرِبُهُ بِسَیْفِهِ فَیقْتُلُهُ فَقالَ لَیسَ ذاکَ الْمُتَعَمِّدَ الَّذی قالَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ.
وَ رَواهُ الصَّدوقُ بِإسْنادِهِ عَنْ سَماعَةَ مِثْلَهُ[4].
——————————
[1]– الکافی 7- 275- 1.
[2]– النساء 4- 93.
[3]– النساء 4- 93.
[4]– الفقیه 4- 97- 5171.
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از عدة من اصحابنا از احمد بن محمد بن خالد البرقی از عثمان بن عیسی از سماعه بن مهران روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند، مگر احمد البرقی که از ثقات مشروطی است که البته در این‌جا مشکلی ایجاد نمی‌کند.
شیخ صدوق هم شبیه این حدیث را به طریق خود در الفقیه به سماعه بن مهران که معتبر درجه یک است، روایت کرده است که این طریق هم معتبر درجه یک است.
* * *
علامه مجلسی: موثق (مر).
* * *
مجلسی اول: فی الموثق کالصحیح کالشیخین (رو).
خیلی دوست داشتم این روایت را ذیل آیه مربوطه عرض کنم، اما طبق قرارمان در این جلسات، باید دندان سر جگر می‌گذاشتم. خیلی صبر کردم تا به این روایت رسیدیم، اما بالأخره رسیدیم.
1. امام علیه‌السلام در این روایت، تفسیر خاصی از آیه 93 سوره نساء را می‌فرمایند که منظور از قتل متعمدانه در آیه مورد نظر، هر قتل مؤمن متعمدانه‌ای نیست، بلکه قتل مؤمن به جهت دین و باورش است و این قاتل است که الله تعالی وعده عذاب عظیم به او داده است. تا این‌جای کار چنین به نظر می‌رسد که امام علیه‌السلام می‌خواهد نوعی حصر را بیان کنند و بگویند منظور از این قسمت آیه، هر قتل متعدانه مؤمنی نیست، بلکه قتل متعمدانه به جهت مسائل ایمانی است.
2. سؤال راوی در ادامه و جواب امام علیه‌اسلام، کار را یک‌سره و تکلیف را روشن می‌کند که برداشت ما از قسمت قبل کاملا درست بوده است. راوی می‌پرسد که دو نفر که بینشان ماجرایی بوده و یکی از آن‌ها شمشیر می‌کشد و دیگری را می‌کشد، چه؟ و امام به صراحت می‌فرمایند که منظور از متعمدی که الله عز و جل در آیه می‌فرماید، این نیست. به قول عرب‌ها: خلاص.