حدیث ۳۵۰۵۶

۳۵۰۵۶- ۸-[۱] وَ بِإسْنادِهِ عَنْ شُعَیْبِ بْنِ واقِدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ زَیْدٍ عَنِ الصّادِقِ عَنْ آبائِهِ عَنِ النَّبیِّ ص فی حَدیثِ الْمَناهیِّ قالَ: وَ مَنْ لَطَمَ خَدَّ امْرِئٍ مُسْلِمٍ أوْ وَجْهَهُ بَدَّدَ اللهُ عِظامَهُ یوْمَ الْقیامَةِ- وَ حُشِرَ مَغْلولاً حَتَّی یدْخُلَ جَهَنَّمَ إلّا أنْ یتوبَ.
——————————
[۱]– الفقیه ۴- ۱۵- ۴۹۶۸.

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه دو است.
شیخ صدوق این حدیث را به طریق خود در الفقیه به شعیب بن واقد که معتبر درجه دو است، از حسین بن زید، ذوالدمعه روایت کرده است که این دو نفر هم از ثقات درجه دو هستند.
* * *
مجلسی اول: فعند المصنف صحیح (رو).

۱. این حدیث هم عملاً چیزی بیش‌تر از احادیث قبل ندارد و در بیان این است که اولاً کوچک‌ترین ظلم یا صدمه به دیگران، لحاظ خواهد شد و ثانیاً عذاب آن دنیا بسیار دردناک‌تر از عذاب این دنیا است.
۲. در پایان روایت هم پای توبه پیش کشیده می‌شود که اجمالا عرض کنم، همه می‌دانیم که توبه هر خطایی، صرفاً به زبان یا حتی به قلب نیست و در بسیاری از موارد نیازمند اقداماتی است که بدون آن‌ها، عملاً توبه به حساب نمی‌آید. یکی از مهم‌ترین این اقدامات، جبران خسارت مالی، عرضی، جانی و … است. تازه اگر امکانش باشد.
۳. پیش از این هم گفتیم که این دست عبارات در عذاب یا حتی ثواب را نمی‌توان لزوماً به معنای ظاهری آن دانست بلکه این‌ها معمولاً استعاره‌ای و در بیان معنایی کلی هستند.