حدیث 35051
35051- 3-[1] وَ عَنْهُ عَنْ مُعَلًّی وَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أصْحابِنا عَنْ سَهْلِ بْنِ زیادٍ جَمیعاً عَنِ الْوَشّاءِ قالَ سَمِعْتُ الرِّضا ع یَقولُ قالَ رَسولُ اللهِ ص لَعَنَ اللهُ مَنْ قَتَلَ غَیرَ قاتِلِهِ أوْ ضَرَبَ غَیرَ ضارِبِهِ وَ قالَ رَسولُ اللهِ ص- لَعَنَ اللهُ مَنْ أحْدَثَ حَدَثاً أوْ آوَی مُحْدِثاً قُلْتُ وَ ما الْمُحْدِثُ قالَ مَنْ قَتَلَ.
وَ رَواهُ الصَّدوقُ فی عِقابِ الْأعْمالِ عَنْ أبیهِ عَنْ سَعْدٍ (بن عبدالله) عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ (بن عیسی الأشعری) (عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعیدٍ (الأهوازی))[2] عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلیٍّ الْوَشّاءِ مِثْلَهُ إلّا أنَّهُ تَرَکَ حُکْمَ الْقَتْلِ وَ الضَّرْبِ[3].
——————————
[1]– الکافی 7- 274- 3.
[2]– لیس فی عقاب الأعمال.
[3]– عقاب الأعمال- 328- 1.
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را به چند طریق روایت کرده است:
1. از حسین بن محمد بن عامر از معلی بن محمد از حسن بن علی الوشاء
2. از عدة من اصحابنا از سهل بن زیاد از حسن بن علی الوشاء
که طریق اول به واسطه مضطرب الحدیث بودن معلی بن محمد و طریق دوم به واسطه ضعف جدی سهل بن زیاد معتبر نیست.
شیخ صدوق هم شبیه این حدیث را با تغییراتی از پدرش از سعد بن عبدالله از احمد بن محمد بن عیسی الاشعری از حسین بن سعید الاهوازی که در این‌جا از قلم افتاده است، از حسن بن علی الوشاء روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
* * *
علامه مجلسی: ضعیف علی المشهور.
1. روایت شیخ صدوق که معتبر است را یک بار مرور کنیم. ایشان این حدیث را چنین روایت کرده است که حضرت رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: «لعنت الله بر کسی که حادثه‌ای بیافریند، یا محدثی را پناه دهد.» سؤال شد که محدث کیست؟ فرمودند: «کسی که بُکشد.»
2. لعنت را هم که مکررا درباره‌اش صحبت کرده‌ایم. اجمالاً عرض کنم، لعن، محروم شدن از رحمت الهیست و کسی که از رحمت الهی محروم شود و الله تعالی فقط به عدلش با او رفتار کند، کلاهش پس معرکه است.
3. یکی از معانی «محدِث»، حادثه‌آفرین است که معنای گسترده‌ای دارد، اما در این روایت معلوم می‌شود منظور نبی مکرم، هر محدثی نیست، بلکه کسی هست که قتل انجام داده است. تنها چیزی که این حدیث اضافه‌تر از احادیث قبلی دارد، موضوع پناه دادن به قاتل است که این فرد پناه‌دهنده هم مورد لعن قرار گرفته است که این هم خود به نوعی در بیان اهمیت جان انسان‌ها است که حتی پناه دادن به قاتل هم موجب لعن، یا همان محروم شدن از رحمت الهی است. محدث، معنای اصطلاحی دیگری هم دارد که در یکی دو روایت بعد، عرض خواهم کرد.
4. نکته‌ای هم در مورد «آوَی» و پناه دادن عرض کنم. «آوی» فقط آن پناه دادنی نیست که ابتداء به ذهن ما مرتکز می‌شود، بلکه ایجاد شرایط، ولو غیر مستقیم، یا گاهی سکوت و … را هم شامل می‌شود. خلاصه این‌که منظور اینست که مهیا کردن شرایط هم از مصادیق آن است.
5. و آخر این‌که از سؤال «وَ ما الْمُحْدِثُ» معلوم می‌شود که محدث، معانی دیگری هم دارد که گفتیم در روایات آینده به آن خواهیم رسید.