حدیث 1045 و جمعبندی این باب (موقت)
1045- 26-[1] وَ عَنْهُ عَنْ موسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أبیهِ ع أنَّ رَسولَ اللهِ ص قالَ لِلْمِقْدادِ وَ سَلْمانَ وَ أبیذَرٍّ- أ تَعْرِفونَ شَرائِعَ الْإسْلامِ- قالوا نَعْرِفُ ما عَرَّفَنا اللهُ وَ رَسولُهُ- فَقالَ هی أکْثَرُ مِنْ أنْ تُحْصَی- أشْهِدونی عَلَی أنْفُسِکُمْ بِشَهادَةِ أنْ لا إلَهَ إلّا اللهُ- إلَی أنْ قالَ وَ أنَّ الْقِبْلَةَ قِبْلَتی- شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ لَکُمْ قِبْلَةٌ- وَ أنَّ عَلی بْنَ أبیطالِبٍ وَصی مُحَمَّدٍ ص وَ أمیرُالْمُؤْمِنینَ وَ أنَّ مَوَدَّةَ أهْلِ بَیتِهِ مَفْروضَةٌ واجِبَةٌ مَعَ إقامِ الصَّلاةِ وَ إیتاءِ الزَّکاةِ وَ الْخُمُسِ وَ حِجِّ الْبَیتِ وَ الْجِهادِ فی سَبیلِ اللهِ وَ صَوْمِ شَهْرِ رَمَضانَ وَ غُسْلِ الْجَنابَةِ وَ الْوُضوءِ الْکامِلِ عَلَی الْوَجْهِ وَ الْیدَینِ وَ الذِّراعَینِ إلَی الْمَرافِقِ وَ الْمَسْحِ عَلَی الرَّأْسِ وَ الْقَدَمَینِ إلَی الْکَعْبَینِ لا عَلَی خُفٍّ وَ لا عَلَی خِمارٍ وَ لا عَلَی عِمامَةٍ إلَی أنْ قالَ فَهَذِهِ شُروطُ الْإسْلامِ وَ قَدْ بَقی أکْثَرُ.
أقولُ: وَ یأْتی ما یدُلُّ عَلَی ذَلِکَ[2] وَ تَقَدَّمَ ما یدُلُّ عَلَی وُجوبِ النّیةِ وَ أحْکامِها فی مُقَدِّمَةِ الْعِباداتِ[3].
——————————
[1]– الطرف 11.
[2]– یأتی فی الحدیث 1 من الباب 16 و فی الأحادیث 1 و 2 و 3 و 4 و 5 و 9 من الباب 23 و فی الحدیث 2 و 3 و 4 من الباب 32 و الحدیث 22 من الباب 31 من أبواب الوضوء.
[3]– تقدم فی الأبواب 5 و 8 من أبواب مقدّمة العبادات.
طریق این حدیث به معصوم علیهالسلام غیر معتبر است.
این حدیث را سید بن طاووس در قرن هفتم، به صورت مرسل از عیسی بن مستفاد روایت کرده است. خود عیسی بن مستفاد هم ضعیف است.
این حدیث آخر این باب هم معتبر نیست، لذا فقط متن آن را مرور میکنیم. در این حدیث آمده است که حضرت رسول الله صلیاللهعلیهوآله به مقداد، سلمان و ابوذر فرمودند که آیا شرایع اسلام را میشناسید؟ گفتند که میشناسیم آنچه را الله و رسولش به ما شناساندند. پس فرمودند که آن بیشتر از آن است که بتوان آن را شمارش کرد. شاهد بگیرید مرا بر خودتان به شهادت لا اله الا الله تا آن جا که فرمودند و این که قبله، قبله من به سوی مسجد الحرام، برای شما هم قبله است و این که علی بن ابیطالب، وصی محمد است و امیر مؤمنان و اینکه دوستی اهل بیت او، قطعی واجب است و اقامه نماز و پرداخت زکات و خمس و حج بیت (الله) و جهاد فی سبیل الله و روزه ماه رمضان و غسل جنابت و وضوی کامل بر صورت و دو دست و دو ذراع تا مرفق و مسح بر سر و دو قدم تا کعبین، نَه بر کفش و نَه بر روسری و نَه بر عمامه تا آنکه فرمودند که اینها شروط اسلام هستند و بیشتر آن باقیماند.
* جمعبندی این باب (موقت):
آنچه تا این جا معلوم شد را در چند بند جمعبندی میکنیم، اما باز هم یادآوری میکنم که این جمعبندیها موقت است و باید ببینیم در آینده، تغییری در آن ایجاد میشود یا خیر؟
1. وضو صحیح آن است که اولا مایه تمیزی شود، لذا اگر دستها تمیز نیست، ابتدا آنها را میشوییم، اما اگر تمیز بود، نیازی به این کار نیست، لذا شستن دستها در ابتدا، جزئی از اصل وضو نیست.
2. با دست تمیز صورت را میشویم و جهت آن مهم نیست، اما محدوده آن کجا است را میگذاریم برای دو-سه باب آینده.
3. بعد از شستن صورت، با کمک دست چپ، دست راست را از مرفق تا نوک انگشتان میشوییم، اما فعلا جهت آن مهم نیست و به هر صورتی که شسته شود، کافی است.
4. همینکار را برای دست چپ انجام میدهیم.
5. بعد از این نوبت سر است که حداقل باید جلوی آن را مسح کرد و اینجا هم جهت مهم نیست.
6. بعد، پای راست و سپس پای چپ را از نوک پا تا کعبین، حداقل مسح میکنیم. اینکه با کدام دست مسح کنیم، یا جهت آن چه باشد، فرقی ندارد.
7. میتوان به جای مسحها، مواضع مورد نظر را شست، بلکه چه بسا مستحب هم باشد.
8. خوب است که انسان، وضو را با کمترین مقدار آب انجام دهد، یعنی برای هر قسمت، فقط یک مشت آب استفاده کند، اما اگر بیشتر شد، ضمن رعایت عدم اسراف، مشکلی ندارد.
9. خوب است که انسان به هنگام آغاز وضو، مانند سایر کارها، «بسم الله الرحمن الرحیم» بگوید.
10. خوب است که فرد، به هنگام وضو، با طمئنینه وضو بگیرد و گناهانی را که با آنها انجام داده است، به یاد آورد و توبه نماید و تلاش کند که مرتکب آنها نشود.
11. خوب است که انسان، به هنگام وضو، وقار خود را حفظ کند و مراقبت کند آب وضویش را به اطراف و اطرافیان نپاشد.
فعلا اینها را به عنوان جمعبندی موقت داشته باشد، تا ببینیم در ابواب بعدی، تغییری میکند یا خیر.