حدیث 753 و جمع‌بندی این باب (موقت)
753- 10-[1] عَبْدُاللهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْیری فی قُرْبِ الْإسْنادِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خالِدٍ الطَّیالِسی عَنْ إسْماعیلَ بْنِ عَبْدِالْخالِقِ قالَ: سَألْتُ أباعَبْدِاللهِ ع قُلْتُ الرَّجُلُ یبولُ وَ ینْتَفِضُ وَ یتَوَضَّأُ ثُمَّ یجِدُ الْبَلَلَ بَعْدَ ذَلِکَ قالَ لَیسَ ذَلِکَ شَیئاً[2] إنَّما ذَلِکَ مِنَ الْحَبائِلِ.
أقولُ: وَ تَقَدَّمَ ما یدُلُّ عَلَی ذَلِکَ[3] وَ یأْتی ما یدُلُّ عَلَیهِ فی أحْکامِ الْخَلْوَةِ وَ الْجَنابَةِ وَ غَیرِها إنْ شاءَ اللهُ[4].
——————————
[1]– قرب الإسناد 60.
[2]– فی المصدر- بشیء.
[3]– تقدم فی الحدیث 2، 14 من الباب السابق.
[4]– یأتی فی- أ- الحدیث 2 من الباب 11 من أبواب أحکام الخلوة. / ب- الحدیث 1 من الباب 13 من أبواب الجنابة. / ج- یأتی فی الباب 36 من الجنابة. / د- الحدیث 5 من الباب 1 من أبواب قواطع الصلاة.
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه دو است.
عبدالله بن جعفر الحمیری این حدیث را از محمد بن خالد الطیالسی از اسماعیل بن عبدالخالق روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند، مگر محمد بن خالد الطیالسی که از ثقات درجه دو است.
این روایت شبیه روایات متعددی است که هم در باب قبل و هم در این باب با آن مواجه شدیم. از امام صادق علیه‌السلام سؤال شد که فردی بول می‌کند و ینتفض و وضو می‌سازد. بعد آن رطوبتی می‌یابد. امام علیه‌السلام هم می‌فرمایند که چیزی نیست، از رگ‌ها است.
ینتفض، از ریشه نفض و به معنای به دست آوردن، استخراج کردن، دور کردن، افتادن و … است. این‌جا هم می‌تواند کنایه از طهارت باشد و هم استبراء. هر کدام را بگیریم، با این‌که در معنای روایت تفاوت جدی ایجاد نمی‌کند، اما شبیه هر دو معنا را قبلا داشته‌ایم و لذا از آن می‌گذاریم.
* جمع‌بندی این باب (موقت):
1. رطوبتی که بعد از بول خارج می‌شود، اگر نشانه ادرار داشته باشد، مثلا بوی ادرار بدهد، یا رنگ آن را داشته باشد، ناقض وضو است و باید وضو گرفت.
2. اما اگر نشانه ادرار را نداشته باشد، یا شک داشته باشیم که دارد یا خیر، هر چند می‌دانیم ذراتی از ادرار در آن هست، اما نیازی به وضو نیست. البته وضو گرفتن مستحب است.
3. مستحب است که انسان بعد از ادرار، استبرا کند که راه‌های آن در روایت 745 و 746 آمده است.
4. مناسب است انسان بعد از بول و طهارت، مقداری آب به موضع ادرار یا لباس‌های نزدیک آن یا وسایلی که همراه دارد، بریزد، به گونه‌ای که شک کند رطوبت خارج شده از مجرای ادرار است، یا آبی که پاشیده و به این وسیله خود را وسوسه‌های شیطان نجات دهد.
5. کسی که به واسطه پیری، یا بیماری و مانند این‌ها، در بول کردن و کنترل رطوبت بعد از بول مشقت دارد، کافی است که بعد از هر بول، تنها یک بار طهارت کرده و یک بار هم وضو بگیرد.