حدیث 751

751- 8-[1] وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلی بْنِ مَحْبوبٍ عَنْ سَعْدانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ عَبْدِالرَّحیمِ قالَ: کَتَبْتُ إلَی أبی‌الْحَسَنِ ع فی الْخَصی یبولُ فَیلْقَی مِنْ ذَلِکَ شِدَّةً وَ یرَی الْبَلَلَ بَعْدَ الْبَلَلِ قالَ یتَوَضَّأُ وَ ینْتَضِحُ فی النَّهارِ مَرَّةً واحِدَةً.
وَ بِإسْنادِهِ عَنْ سَعْدٍ عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْعَبّاسِ بْنِ مَعْروفٍ عَنْ سَعْدانَ مِثْلَهُ[2]
وَ رَواهُ الْکُلَینی[3] عَنِ الْحُسَینِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أحْمَدَ بْنِ إسْحاقَ عَنْ سَعْدانَ (بْنِ) [4] عَبْدِالرَّحْمَنِ قالَ: کَتَبْتُ إلَی أبی‌الْحَسَنِ ع وَ ذَکَرَ مِثْلَهُ.
وَ رَواهُ الصَّدوقُ مُرْسَلاً عَنْ أبی‌الْحَسَنِ موسَی بْنِ جَعْفَرٍ ع مِثْلَهُ إلّا أنَّهُ قالَ ثُمَّ ینْضِحُ ثَوْبَهُ[5].
أقولُ: یحْتَمِلُ کَوْنُ الْبَلَلِ مُشْتَبِهاً وَ النَّضْحِ مُسْتَحَبّاً وَ الْوُضوءِ غَیرَ مَأْمورٍ بِهِ إلّا مَرَّةً بِسَبَبِ الْبَوْلِ فَلا یکونُ واجِباً لِأجْلِ الْبَلَلِ وَ یحْتَمِلُ کَوْنُ الْبَلَلِ مَعْلوماً أنَّهُ مِنَ الْبَوْلِ وَ حینَئِذٍ فَالْوُضوءُ واجِبٌ وَ کَذا النَّضْحُ.
——————————
[1]– التهذیب 1- 353- 1051.
[2]– التهذیب 1- 424- 1349.
[3]– الکافی 3- 20- 6.
[4]– لیس فی المصدر.
[5]– الفقیه 1- 75- 168.

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
شیخ الطائفه این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به محمد بن علی بن محبوب که معتبر درجه یک است، از سعدان بن مسلم، عبدالرحمن روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند. سند این حدیث مخدوش است، «عن» بین سعدان بن مسلم و عبدالرحیم اضافه است و عبدالرحیم هم اشتباه در استنساخ و عبدالرحمن درست است که نام دیگر سعدان است. احتمالا بین محمد بن علی بن محبوب و سعدان بن مسلم هم اسقاطی رخ داده است.
ایشان این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به سعد بن عبدالله القمی که معتبر درجه یک است هم، از احمد بن محمد بن عیسی الاشعری از عباس بن معروف از سعدان بن مسلم روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از حسین بن محمد بن عامر از احمد بن محمد السیاری از احمد بن اسحاق الاشعری از سعدان بن مسلم، عبدالرحمن روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند، مگر احمد بن محمد السیاری که ضعیف الحدیث است.
شیخ صدوق این حدیث را در الفقیه به صورت مرسل روایت کرده است که مرسلات ایشان هم از قاعده کلی مرسلات استثنا نیست. (مرسلات کتب اربعه)
* * *
علامه مجلسی: مجهول (مر). مجهول (مل).

این روایت هم مانند روایت قبلی، مربوط به حالت خاص است و به نظرم می‌توان دستورالعملی کلی از آن فهمید.
سعدان به مسلم که کنیه‌اش عبدالرحمن است، می‌گوید که خدمت امام کاظم علیه‌السلام نامه‌ای نوشتم و درباره «خصی» سؤال کردم. خصی، کسی است که بیضه‌هایش آسیب دیده است. سؤال کردم که خصی بول می‌کند و از این بابت خیلی به دردسر می‌افتد و پشت هم رطوبت می‌بیند. امام علیه‌السلام هم فرمودند که وضو بگیرد و یک بار هم در روز خود را پاک کند.
این‌که خب حرفی نیست، اما دستورالعمل کلی چیست؟ این‌که این فرمایش و تجویز امام، منحصر به خصی نیست و هر که آسیب دیده و بیمار است و پی در پی از او رطوبتی خارج می‌شود، همین‌که بعد از هر نقض وضو، مانند بول، یک بار خود را تمیز کند و وضو بگیرد، کافی است، ولو بین دو نقض وضو، یک روز طول بکشد و در طول این مدت، مرتبا از او رطوبتی خارج شود.