حدیث 684

684- 11-[1] وَ عَنْهُ عَنِ الْحَسَنِ أخیهِ عَنْ زُرْعَةَ عَنْ سَماعَةَ قالَ: سَألْتُهُ عَمّا ینْقُضُ الْوُضوءَ قالَ الْحَدَثُ تَسْمَعُ صَوْتَهُ أوْ تَجِدُ ریحَهُ وَ الْقَرْقَرَةُ فی الْبَطْنِ إلّا شَیئاً تَصْبِرُ عَلَیهِ وَ الضَّحِکُ فی الصَّلاةِ وَ الْقَیءُ.
أقولُ: قَوْلُهُ إلّا شَیئاً تَصْبِرُ عَلَیهِ أی تَحْبِسُهُ وَ لا تُخْرِجُهُ وَ مَعْلومٌ أنَّ ذَلِکَ مِنَ الرّیحِ فَإخْراجُهُ ینْقُضُ الْوُضوءَ دونَ مُجَرَّدِ الْقَرْقَرَةِ.
——————————
[1]– التهذیب 1- 12- 23، و الاستبصار 1- 83- 262 و الاستبصار 1- 86- 273 و الاستبصار 1- 90- 290.

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام غیر معتبر است.
شیخ الطائفه این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به حسین بن سعید الاهوازی که معتبر درجه یک است، از برادرش حسن از زرعه بن محمد از سماعه بن مهران روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
این حدیث هم مضمره است و با توجه به جایگاه سماعه، قاعدتا امام معصوم مورد سؤال است.
* * *
علامه مجلسی: موثق (مل).

این حدیث چند قسمت دارد که در چند بند عرض می‌کنم.
1. حدثی که بو یا صدا داشته باشد، ناقض وضو است که خب! مطلب جدیدی نیست و در باب‌های قبل مکررا با آن برخورد داشتیم.
2. در این‌جا گویی صدای شکم را هم ناقض وضو می‌داند، اما می‌بینیم که خیر، به صرف صدای شکم، ناقض وضو نمی‌داند، چرا که می‌گوید اگر بر آن صبر کنی و به قول معروف کنترلش کنی که از تو خارج نشود، ناقض وضو نیست.
3. ادامه روایت وضع فرق می‌کند. اگر ما باشیم و این روایت، گویی می‌گوید خنده در نماز و استفراغ هم، ناقض وضو هستند، در حالی که اولا دیدیم نواقض وضو منحصر به موارد خاص بودند که این دو در بین آن‌ها نبودند. ثانیا، روایات معتبری داشتیم که که به صراحت این دو را ناقض وضو نمی‌دانستند.
به گمان من حدیث خلط شده و قسمت‌هایی که از آن افتاده است. مثلا ممکن است خنده در نماز و استفراغ، مربوط به وضو نباشد، بلکه مربوط به نماز باشد. با توجه به این مطلب، بنده ترجیح می‌دهم در این حدیث توقف کنم و البته مطلب فوق‌العاده‌ای هم در این حدیث نیست که کنار گذاشتن آن مسأله‌ای داشته باشد.