حدیث ۶۸۳

۶۸۳- ۱۰-[۱] وَ بِإسْنادِهِ عَنِ الْحُسَینِ بْنِ سَعیدٍ عَنِ ابْنِ أبی‌عُمَیرٍ عَنْ رَهْطٍ سَمِعوهُ یقولُ إنَّ التَّبَسُّمَ فی الصَّلاةِ لا ینْقُضُ الصَّلاةَ وَ لا ینْقُضُ الْوُضوءَ إنَّما یقْطَعُ الضَّحِکُ الَّذی فیهِ الْقَهْقَهَةُ[۲].
أقولُ: ذَکَرَ الشَّیخُ أنَّ الْقَطْعَ مَخْصوصٌ بِالصَّلاةِ لِأنَّهُ إنَّما یسْتَعْمَلُ فیها لا فی الْوُضوءِ.
——————————
[۱]– التهذیب ۱- ۱۲- ۲۴، و الاستبصار ۱- ۸۶- ۲۷۴، و أورده أیضا فی الحدیث ۳ من الباب ۷ من أبواب قواطع الصلاة.
[۲]– جاء فی هامش المخطوط ما نصه-” قال العلامة فی التذکرة- القهقهة لا تنقض الوضوء و إن وقعت فی الصلاة لکن تبطلها، ذهب إلیه أکثر علمائنا ثمّ نقله عن بعض العامّة و استدلّ علیه بالأصل و أحادیث الحصر إلی أن قال- و قال ابن الجنید منا- من قهقه فی صلاته قطع صلاته و أعاد وضوءه لروایة سماعة، و قال أبوحنیفة-” یجب الوضوء بالقهقهة فی الصلاة و هو مروی عن الحسن و النخعی، و به قال الثوری، و عن الأوزاعی روایتان … (منه قده)، راجع التذکرة ۱- ۱۲.

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه دو است.
شیخ الطائفه این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به حسین بن سعید الاهوازی که معتبر درجه یک است، از محمد بن ابی‌عمیر از گروهی روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند، مگر این «رهط» که منظور گروه قابل ملاحظه‌ای است.
به نظر حقیر اگر کسی این حدیث را معتبر درجه یک هم بداند، خالی از وجه نیست.
البته حدیث مضمره است، اما به نظر می‌رسد روایت از معصوم باشد. ما فرض را بر این می‌گذاریم که از معصوم است، تا ببینیم چه می‌شود.
* * *
علامه مجلسی: صحیح، مضمر و لایضر جهالة الرهط، لأن الراوی ابن ابی‌عمیر (مل).

این روایت در وهله اول، برای کسانی که عجول هستند، ممکن است غلط‌انداز باشد. می‌گوید تبسم در نماز، نَه نماز را به هم می‌زند و نَه وضو را باطل می‌کند. بلکه خنده‌ای که در آن قهقهه باشد، قطع می‌کند. قاعدتا این قطعی مربوط به نماز است و ربطی وضو ندارد. پس علی الحساب، ناقض وضو نیست.
در مورد نماز هم به اجمال عرض می‌کنم که هر قهقهه یا خنده صداداری، نماز را قطع نمی‌کند که بحثش بماند برای جای خود.