حدیث 673
673- 6-[1] وَ بِإسْنادِهِ عَنِ الْحُسَینِ بْنِ سَعیدٍ عَنِ ابْنِ أبی‌عُمَیرٍ عَنِ ابْنِ أخی فُضَیلٍ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ ع قالَ: قالَ: فی الرَّجُلِ یخْرُجُ مِنْهُ مِثْلُ حَبِّ الْقَرْعِ قالَ عَلَیهِ وُضوءٌ.
أقولُ: حَمَلَهُ الشَّیخُ عَلَی کَوْنِهِ مُتَلَطِّخاً بِالْعَذِرَةِ لِلتَّفْصیلِ السّابِقِ وَ هُوَ قَریبٌ وَ یمْکِنُ حَمْلُهُ عَلَی التَّقیةِ لِموافَقَتِهِ لَها وَ وَجْهُ إطْلاقِهِ مُلاحَظَتُها وَ یمْکِنُ حَمْلُهُ عَلَی الِاسْتِفْهامِ الْإنْکاری وَ یحْتَمِلُ حُصولُ الْغَلَطِ مِنَ النّاسِخِ لِما تَقَدَّمَ مِنْ طَریقِ الْکُلَینی[2] فی رِوایةِ هَذا الْحَدیثِ بِعَینِهِ وَ فیهِ لَیسَ عَلَیهِ وُضوءٌ فَکَأنَّ لَفْظَ لَیسَ سَقَطَ مِنْ نُسْخَةِ الشَّیخِ وَ قَدْ تَقَدَّمَ حَصْرُ النَّواقِضِ فی عِدَّةِ أحادیثَ[3] وَ هُوَ دالٌّ عَلَی الْمَقْصودِ هُنا.
——————————
[1]– التهذیب 1- 11- 19، و الاستبصار 1- 82- 257.
[2]– تقدم فی الحدیث 1 من هذا الباب.
[3]– تقدم فی أحادیث الباب 2 من هذه الأبواب.
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه دو است.
شیخ الطائفه این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به حسین بن سعید الاهوازی که معتبر درجه یک است، از محمد بن ابی‌عمیر از حسن بن اخی فضیل روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند، مگر نفر آخر که از ثقات درجه دو است.
* * *
علامه مجلسی: مجهول (مل).
این روایت معتبر درجه دو، بر خلاف روایات معتبر قبل است. بعضی روایات قبلی می‌گفت ناقض وضو نیست و یکی هم تفصیل قائل می‌شد. می‌بینیم که جناب شیخ حر، وجوه مختلفی برای توجیه این حدیث مطرح کرده‌اند که بعضیش قابل تأمل است. اگر نخواهیم این حدیث را به جهت درجه دو بودن کنار بگذاریم که به نظر حقیر لزومی به این کار نیست، باید بگوییم منظور سؤال‌کننده و به تبع آن جواب امام علیه‌السلام در این‌جا انگلی است که با مقدار قابل ملاحظه‌ای عذره خارج شده است که این نکته در ذهن راوی و امام بوده است و در روایت نیامده است.