حدیث 657

657- 7-[1] وَ عَنْهُ عَنِ ابْنِ أبی‌عُمَیرٍ عَنِ ابْنِ أُذَینَةَ عَنِ ابْنِ بُکَیرٍ قالَ: قُلْتُ لِأبی‌عَبْدِاللهِ ع قَوْلُهُ تَعالَی إذا قُمْتُمْ إلَی الصَّلاةِ[2] ما یعْنی بِذَلِکَ إذا قُمْتُمْ إلَی الصَّلاةِ[3] قالَ إذا قُمْتُمْ مِنَ النَّوْمِ- قُلْتُ ینْقُضُ النَّوْمُ الْوُضوءَ فَقالَ نَعَمْ إذا کانَ یغْلِبُ عَلَی السَّمْعِ وَ لا یسْمَعُ الصَّوْتُ.
——————————
[1]– التهذیب 1- 7- 9، و الاستبصار 1- 80- 251.
[2]– المائدة 5- 6.
[3]– المائدة 5- 6.

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
شیخ الطائفه این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به حسین بن سعید الاهوازی که معتبر درجه یک است، از محمد بن ابی‌عمیر از عمر بن اذینه از بکیر بن اعین که در این‌جا به اشتباه ابن بکیر نوشته شده است، روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
* * *
علامه مجلسی: موثق (مل).

1. خب! به یک روایت تفسیری رسیدیم. جناب ابن بکیر از آیه وضو می‌پرسد که منظور از «إذا قمتم إلی الصلاة» چیست؟ و امام علیه‌السلام می‌فرمایند: «إذا قمتم من النوم»، یعنی وقتی از خواب برخواستید، پس آیه در اصل می‌خواهد بگوید که وقتی از خواب برخواستید و خواستید نماز بخوانید، وضو بگیرید.
این روایت از آن روایت‌هایی است که اگر سایر روایات نقض وضو را نداشتیم و فقط ما بودیم و این روایت و کسی می‌گفت وضو به جهت رفع کسالت خواب و ایجاد سرحالی برای اقامه نماز است، حرف قابل تأملی بود. البته ممکن است یکی از دلایل وضو این باشد، اما در مجموع روایات معتبری که تا به حال دیدیم، فهمیدیم که این تنها دلیل نیست.
2. در ادامه هم امام شرط خوابی را می‌فرمایند که نیاز به وضوی جدید هست. فقط این‌جا نکته‌ای هست که برای نوم السمع هم توصیه به وضو دارند. اگر این امر را وجوبی بگیریم، با روایات معتبر متعددی که علاوه بر نوم السمع، نوم القلب را هم شرط می‌کردند، هماهنگ نمی‌شود. لذا می‌توان گفت که این امر، امر تنزیهی و در بیان استحباب است. البته اگر بگوییم حدیث تقطیع شده به دست شیخ طوسی رسیده است هم خالی از وجه نیست.