حدیث ۶۵۰
۶۵۰- ۱۰-[۱] وَ بِأسانیدِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنانٍ فی جَوابِ الْعِلَلِ عَنِ الرِّضا ع قالَ: وَ عِلَّةُ التَّخْفیفِ فی الْبَوْلِ وَ الْغائِطِ لِأنَّهُ أکْثَرُ وَ أدْوَمُ مِنَ الْجَنابَةِ فَرَضی فیهِ بِالْوُضوءِ لِکَثْرَتِهِ وَ مَشَقَّتِهِ وَ مَجیئِهِ بِغَیرِ إرادَةٍ مِنْهُمْ[۲] وَ لا شَهْوَةٍ وَ الْجَنابَةُ لا تَکونُ إلّا بِالاسْتِلْذاذِ مِنْهُمْ وَ الْإکْراهِ[۳] لِأنْفُسِهِمْ.
أقولُ: وَ تَقَدَّمَ ما یدُلُّ عَلَی ذَلِکَ[۴] وَ یأْتی ما یدُلُّ عَلَیهِ إنْ شاءَ اللهُ هُنا وَ فی کَیفیةِ الْوُضوءِ وَ غَیرِ ذَلِکَ[۵].
——————————
[۱]– عیون أخبار الرضا (علیه‌السلام) ۲- ۸۸- ۱.
[۲]– فی نسخة-” منه”، (منه قده).
[۳]– اضاف فی هامش الأصل (منه) عن نسخة.
[۴]– تقدم ما یدلّ علیه فی الأحادیث ۲- ۵، ۹ من الباب ۱ من هذه الأبواب.
[۵]– یأتی ما یدلّ علیه- أ- فی الحدیث ۱ و ۴ من الباب ۳ من هذه الأبواب. / ب- و فی الحدیث ۲، ۵ من الباب ۵ من هذه الأبواب. / ج- و فی الحدیث ۱۱ من الباب ۶ من هذه الأبواب. / د- و فی الحدیث ۱، ۱۰ من الباب ۷ من هذه الأبواب. / ه- و فی الحدیث ۳، ۵ من الباب ۱۵ من هذه الأبواب. / و- و فی الحدیث ۱۸ من الباب ۱۵ من أبواب الوضوء. / ز- و فی الباب ۲ من أبواب الجنابة.
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام غیر معتبر است.
شیخ صدوق این حدیث را به چند طریق روایت کرده است.
۱. از محمد بن علی بن ماجیلویه از عمویش، محمد بن ابی‌القاسم از محمد بن علی، ابوسمینه الکوفی از محمد بن سنان
۲. از علی بن احمد بن محمد بن عمران الدقاق و محمد بن احمد السنانی و علی بن عبدالله الوراق و حسین بن ابراهیم بن احمد بن هشام المکتب از محمد بن ابی‌عبدالله الکوفی از محمد بن اسماعیل البرمکی از علی بن عباس الجرازینی از قاسم بن ربیع الصحاف از محمد بن سنان
۳. از علی بن احمد بن عبدالله البرقی و علی بن عیسی المجاور و محمد بن موسی البرقی از علی بن محمد ماجیلویه از احمد بن محمد بن خالد البرقی از محمد بن سنان
که همه طرق، حداقل به واسطه محمد بن سنان که از مشاهیر کذابون است، معتبر نیست. علاوه بر این، در طریق اول، ابوسمینه هم بسیار ضعیف است. در مجموعه طریق دوم هم علی بن عباس الجرازینی از افراد بسیار ضعیف است.
این حدیث معتبر نیست، لذا از آن گذر می‌کنیم. البته متنش هم محل کلام است، اما معتبر نیست، بگذریم.
