حدیث 641
641- 1-[1] مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإسْنادِهِ عَنِ الْحُسَینِ بْنِ سَعیدٍ عَنْ حَمّادٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ أُذَینَةَ وَ حَریزٍ عَنْ زُرارَةَ عَنْ أحَدِهِما ع قالَ: لا یَنْقُضُ الْوُضوءَ إلّا ما خَرَجَ مِنْ طَرَفَیْکَ أوِ النَّوْمُ.
——————————
[1]– التهذیب 1- 6- 2، و أورده أیضا فی الحدیث 1 من الباب 3 من هذه الأبواب.
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
شیخ الطائفه این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به حسین بن سعید الاهوازی که معتبر درجه یک است، از حماد بن عیسی از عمر بن اذینه و حریز بن عبدالله از زراره بن اعین روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
* * *
علامه مجلسی: صحیح علی الظاهر (مل).
شرح و توضیح:
1. منظور از طرفیک، خروجی بول و غائط و از این روایت معلوم می‌شود که هر چه از این دو خارج شود، ناقص وضو است، چه باد شکم باشد و چه غائط. هر چه هم از از مخرج بول خارج شود، ناقض وضو است، چه بول باشد و چه منی.
2. این‌جا سؤالی پیش می‌آید که اگر خون یا خونابه‌ای خارج شد چه؟ حکم وذی و مذی و ودی چیست؟ حکم ترشحاتی که از خانم‌ها خارج می‌شود چیست؟ در جواب باید گفت اگر ما بودیم این روایت، باید می‌گفتیم که این‌ها هم ناقض وضو هستند، اما روایات دیگری هم داریم که پاسخ این سؤالات را معلوم می‌کند. پس باید ببینیم کل ما خرج من طرفیک، ناقض وضو است، یا امام علیه‌السلام منظور خاصی داشته‌اند.
3. درباره خواب که پیش از این دیدیم که هر خوابی مبطل وضو نیست، بلکه خواب کامل و عمیق ناقض وضو است.
4. و مطلب آخر هم این‌که این روایت هم به ظاهر حالت حصر دارد، یعنی گویی می‌گوید که فقط این دو ناقض وضو هستند، اما پیش از این دیدیم که ممکن است سؤال سائل موجب این پاسخ شده باشد، لذا باید صبر کنیم و ببینیم چه می‌شود.