17. آیه 41 سوره شوری (بحث قصاص)
وَ جَزاءُ سَیِّئَةٍ سَیِّئَةٌ مِثْلُها فَمَنْ عَفا وَ أصْلَحَ فَأجْرُهُ عَلَی اللهِ إنَّهُ لا یُحِبُّ الظّالِمینَ (40) وَ لَمَنِ انْتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأولئِکَ ما عَلَیْهِمْ مِنْ سَبیلٍ (41)
و جزای بدی، بدی مانند است. پس کسی که عفو کند و صلح کند، پس اجرش بر الله است. به یقین او دوست نمیدارد ظالمان را (40) و قطعاً کسی که یاری طلبد، بعد ظلمش، ایرادی بر او نیست (41)
سزای بدی، بدی ایست همانند آن و هر که ببخشد و اصلاح کند، پاداش وی بعهده خداست که او ستمگران را دوست نمیدارد (40) و هرکه از پی ستم دیدن انتقام گیرد، آنها رهی بر ضدشان نیست (41)
و جزای بدی، مانند آن، بدی است. پس هر که درگذرد و نیکوکاری کند، پاداش او بر [عهده] خداست. به راستی او ستمگران را دوست نمیدارد. (40) و هر که پس از ستم [دیدن] خود، یاری جوید [و انتقام گیرد] راه [نکوهشی] بر ایشان نیست. (41)
و مجازات هر بدیی، بدیی است همانند آن (مانند کشتن و بریدن و جراحت زدن، در برابر مثل آن و بدل مالی در مقابل تلف کردن مال). پس اگر کسی عفو کند و (میان خود و خدا و خود و طرف خود را) اصلاح نماید پاداش او بر عهده خداست، حقیا که او ستمکاران را (ابتداء کنندگان به بدی و متجاوزان در کیفر را) دوست ندارد. (40) و به یقین کسانی که پس از مظلوم شدنشان انتقام بگیرند هرگز (از نظر عقل و شرع) راهی بر (تعدی و تجاوز به) آنها نیست. (41)
در این آیه هم به نوعی مطالب قبل را بیان میکند که اگر مورد بدی قرار گرفتید، به مثل آن بدی کنید و نَه بیشتر. تازه در اینجا هم باز تأکید میکند که اگر ببخشید و صلح و آشتی کنید، الله جبرانش را عهدهدار شده است و میدانیم وقتی الله تعالی چیزی را عهدهدار شود، کم که نمیگذارد هیچ، چنان جبران میکند که همه انگشت به دهان بمانند. لذا در اینجا هم میبینیم که گذشت از هر نوع بدی که در حقمان شده است، اعم از کوچک یا بزرگ، مهم یا غیر مهم، مؤثر یا کماثر، تمام و کمال، مطلوب الله تعالی است.
عبارت آخر آیه هم تأکیدی است بر این که اگر به هر شکلی ظلم کردید، از دایره محبت و مهربانی الله تعالی خارج شدهاید که میدانیم اگر او کسی را از دایره مهر و محبتش خارج کند و بخواهد صرفاً بر اساس عدلش برخورد کند، کلاهمان پس معرکه است.
نکته آخر را هم عرض کنم که بعضی مترجمین و مفسرین، «انتصر» را به انتقامجویی معنا کردهاند که به نظر حقیر معنای درستی نیست و باید با همان معنای ریشه «نصر» معنا شود که یاری طلبی است. طبیعی هم هست، اگر کسی مورد ظلم قرار گرفت، مجاز است یاری دیگران را طلب کند.
مطلب خاص دیگری سراغ ندارم و برویم سراغ دسته آخر آیات.