حدیث ۸۸۳
(۸۸۳) الکافی (ح ۶۳۷۰) و التهذیب (ج ۴، ح ۵۱۳): عَلیُّ بْنُ إبْراهیمَ عَنْ أبیهِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ جَمیعاً عَنِ ابْنِ أبی‌عُمَیْرٍ عَنْ حَمّادٍ عَنِ الْحَلَبیِّ قالَ: «سَألْتُ أباعَبْدِاللهِ علیه‌السلام عَنِ «الْخَیْطُ الْأبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأسْوَدِ». فَقالَ: «بَیاضُ النَّهارِ مِنْ سَوادِ اللَّیْلِ.»» قالَ: «وَ کانَ بِلالٌ یُؤَذِّنُ لِلنَّبیِّ صلی‌الله‌علیه‌وآله وَ ابْنُ أُمِّ مَکْتومٍ وَ کانَ أعْمَی یُؤَذِّنُ بِلَیْلٍ وَ یُؤَذِّنُ بِلالٌ حینَ یَطْلُعُ الْفَجْرُ. فَقالَ النَّبیُّ صلی‌الله‌علیه‌وآله: «إذا سَمِعْتُمْ صَوْتَ بِلالٍ، فَدَعوا الطَّعامَ وَ الشَّرابَ فَقَدْ أصْبَحْتُمْ.»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه یک است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را به چند طریق روایت کرده است.
۱. از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از ابن ابی‌عمیر از ابن ابی‌عمیر از حماد بن عثمان از عبیدالله بن علی الحلبی
۲. از محمد بن یحیی العطار از ابن عیسی الاشعری از ابن ابی‌عمیر از حماد بن عثمان از عبیدالله بن علی الحلبی
که همه از ثقات درجه یک هستند.
شیخ‌الطائفه نیز شبیه این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به ثقةالاسلام الکلینی که معتبر درجه یک است، به باقی سند روایت کرده است.
* * *
علامه مجلسی: صحیح.
(عبیدالله بن علی) الحلبی روایت کرد: «از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام درباره «الْخَیْطُ الْأبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأسْوَدِ» سؤال کردم. پس فرمودند: «سفیدی روز از سیاهی شب.» (سپس) فرمودند: «و بلال برای نبی صلی‌الله‌علیه‌وآله اذان می‌گفت و ابن ام مکتوم که نابینا بود، شب اذان گفت در حالی که بلال هنگامی که فجر طلوع می‌کرد، اذان می‌گفت. پس نبی صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: «هنگامی که صدای بلال را شنیدید، پس خوردنی و آشامیدنی را رها کنید که صبح شده است.»»»
