حدیث ۸-۹
(۹-۸ و ۱۰۲۲۱) الفقیه (ح ۴۹۳۲)، عیون أخبار الرضا علیه‌السلام (ج ۱، ص ۲۸۵)، علل الشرائع (ج ۲، ص ۳۹۱) و الکافی (ح ۲۴۶۶): رَوَی عَبْدُالْعَظیمِ بْنُ عَبْدِاللهِ الْحَسَنیُّ عَنْ أبی‌جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلیٍّ الرِّضا علیه‌السلام عَنْ أبیهِ علیه‌السلام قالَ سَمِعْتُ أبی، موسَی بْنَ جَعْفَرٍ علیه‌السلام یَقولُ: «دَخَلَ عَمْرو بْنُ عُبَیْدٍ الْبَصْریُّ عَلَی أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام، فَلَمّا سَلَّمَ وَ جَلَسَ تَلا هَذِهِ الْآیَةَ: «الَّذینَ یَجْتَنِبونَ کَبائِرَ الْإثْمِ» ثُمَّ أمْسَکَ. فَقالَ أبوعَبْدِاللهِ علیه‌السلام: «ما أسْکَتَکَ؟» قالَ: «أُحِبُّ أنْ أعْرِفَ الْکَبائِرَ مِنْ کِتابِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ.» فَقالَ: «نَعَمْ! یا عَمْرو! أکْبَرُ الْکَبائِرِ الشِّرْکُ بِاللهِ، یَقولُ اللهُ تَبارَکَ وَ تَعالَی: «إنَّ اللهَ لا یَغْفِرُ أنْ یُشْرَکَ بِهِ» وَ یَقولُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «إنَّهُ مَنْ یُشْرِکْ بِاللّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللهُ عَلَیْهِ الْجَنَّةَ وَ مَأْواهُ النّارُ وَ ما لِلظّالِمینَ مِنْ أنْصارٍ» وَ بَعْدَهُ الْیَأْسُ مِنْ رَوْحِ اللهِ، لِأنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقولُ: «إنَّهُ لا یَیْأسُ مِنْ رَوْحِ اللهِ إلّا الْقَوْمُ الْکافِرونَ». ثُمَّ الْأمْنُ مِنْ مَکْرِ اللهِ، لِأنَّ اللهَ تَعالَی یَقولُ: «فَلا یَأْمَنُ مَکْرَ اللهِ إلّا الْقَوْمُ الْخاسِرونَ» …
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه یک است.
شیخ صدوق این حدیث را به طریق خود در الفقیه به عبدالعظیم الحسنی که معتبر مشروط است، روایت کرده است.
ایشان شبیه این حدیث را از محمد بن موسی بن متوکل از علی بن حسین السعدآبادی از احمد به محمد البرقی نیز روایت کرده است که همان طریق اول الفقیه است.
ثقةالاسلام الکلینی نیز شبیه این حدیث را از عدة من اصحابنا از احمد به محمد البرقی به باقی سند نیز روایت کرده است.
* * *
علامه مجلسی: صحیح.
عبدالعظیم الحسنی از ابوجعفر، محمد بن علی الرضا (امام جواد) علیه‌السلام به واسطه پدرشان روایت کرد که موسی بن جعفر (امام کاظم) علیه‌السلام فرمودند: «عمرو بن عبید البصری بر ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام وارد شد، پس هنگامی که سلام کرد و نشست، این آیه را تلاوت کرد: «الَّذینَ یَجْتَنِبونَ کَبائِرَ الْإثْمِ»، سپس (از خواندن ادامه آیه) خودداری کرد. پس ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام به او فرمودند: «چرا ساکت شدی؟» گفت: «دوست دارم گناهان کبیره را از کتاب الله عز و جل بشناسم.» پس فرمودند: «آری! ای عمرو! بزرگ‌ترین گناهان کبیره، شریک قرار دادن به الله است، الله تبارک و تعالی می‌فرماید: «إنَّ اللهَ لا یَغْفِرُ أنْ یُشْرَکَ بِهِ» الله می‌فرماید: «إنَّهُ مَنْ یُشْرِکْ بِاللّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللهُ عَلَیْهِ الْجَنَّةَ وَ مَأْواهُ النّارُ وَ ما لِلظّالِمینَ مِنْ أنْصارٍ» و بعد آن مأیوس شدن از اثر نشانه‌های الله است، برای آن‌که الله عز و جل می‌فرماید: «إنَّهُ لا یَیْأسُ مِنْ رَوْحِ اللهِ إلّا الْقَوْمُ الْکافِرونَ». سپس در امان بودن از نقشه الله است، برای آن‌که الله عز و جل می‌فرماید: «فَلا یَأْمَنُ مَکْرَ اللهِ إلّا الْقَوْمُ الْخاسِرونَ» …
