حدیث ۶۷۹۱
(۶۷۹۱، ۷۳۹۴ و ۷۴۰۲) البصائر (ص ۳۶۶، ۳۲۱ و ۳۶۷) و الکافی (ح ۷۱۵): حدثنا إبراهیم بن هاشمٍ عن أبی‌عبدالله البرقی عن صفوان بن یحیی عن الحرث بن المغیرة النضری عَنْ حُمْرانَ بْنِ أعْیَنَ قالَ: «أخْبَرَنی أبوجَعْفَرٍ علیه‌السلام أنَّ عَلیّاً کانَ مُحَدَّثاً.» فَقالَ أصْحابُنا: «ما صَنَعْتَ شَیْئاً ألّا سَألْتَهُ مَنْ یُحَدِّثُهُ؟» فَقَضَی أنّی لَقیتُ أباجَعْفَرٍ علیه‌السلام، فَقُلْتُ: «أ لَسْتَ أخْبَرْتَنی أنَّ عَلیّاً علیه‌السلام کانَ مُحَدَّثاً؟» قالَ: «بَلَی!» قُلْتُ: «مَنْ کانَ یُحَدِّثُهُ؟» قالَ: «مَلَکٌ.» قُلْتُ: «فَأقولُ إنَّهُ نَبیٌ أوْ رَسولٌ؟» قالَ: «لا! بَلْ قُلْ: «مَثَلُهُ مَثَلُ صاحِبِ سُلَیْمانَ وَ صاحِبِ موسَی وَ مَثَلُهُ مَثَلُ ذی‌الْقَرْنَیْنِ.» أ ما سَمِعْتَ أنَّ عَلیّاً علیه‌السلام سُئِلَ عَنْ ذی‌الْقَرْنَیْنِ أ نَبیّاً کانَ؟ قالَ: «لا! وَ لَکِنْ کانَ عَبْداً أحَبَّ اللهَ فَأحَبَّهُ وَ ناصَحَ اللهَ فَنَصَحَهُ فَهَذا مَثَلُهُ.»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه یک است.
محمد بن حسن الصفار این حدیث را از ابراهیم بن هاشم القمی از احمد بن محمد البرقی از صفوان بن یحیی از حرث بن مغیره النضری از حمران بن اعین روایت کرده است که احمد البرقی نمی‌تواند بی‌واسطه از صفوان بن یحیی روایت کند، لذا در حکم مرسل است. البته بعضی رجالیون بر این نظر هستند که احمد البرقی به واسطه پدرش از صفوان بن یحیی روایت کرده است که برای حقیر قطعی نیست.
البته ایشان شبیه این حدیث را از ابن عیسی الاشعری از حسین بن سعید الاهوازی از حماد بن عیسی از حسین بن مختار از حرث بن مغیره به باقی نیز سند روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
و باز ایشان شبیه این حدیث را محمد بن حسین بن ابی‌الخطاب از صفوان بن یحیی به باقی سند نیز روایت کرده است که این‌ها نیز از ثقات درجه یک هستند.
ثقةالاسلام الکلینی نیز شبیه این حدیث را از محمد بن یحیی العطار از ابن عیسی ااشعری به باقی سند روایت کرده است که این‌ها هم از ثقات درجه یک هستند.
* * *
علامه مجلسی: حسن موثق.
حمران بن اعین روایت کرد: «ابوجعفر (امام باقر) علیه‌السلام به من فرمودند: «به یقین علی محدَّث بود.» پس یارانم گفتند: «چه کردی؟ آیا پرسیدی چه کسی با او حدیث می‌کرد؟» مدتی بعد اباجعفر علیه‌السلام را دیدم و عرض کردم: «آیا به من نفرمودید که علی علیه‌السلام محدَّث بود؟» فرمودند: «آری!» عرض کردم: «چه کسی با ایشان سخن می‌گفت؟» فرمودند: «ملکی.» عرض کردم: «پس بگویم که او نبی یا رسول بود؟» فرمودند: «خیر! بلکه بگو: «مثل او مانند یار سلیمان و یار موسی و مانند ذوالقرنین است. آیا نشنیده‌ای که علی علیه‌السلام درباره ذوالقرنین مورد سؤال قرار گرفت که آیا نبی است؟ و در جواب فرمودند: «خیر! ولی بنده صالحی بود که الله را دوست داشت و الله او را و برای الله خیرخواهی کرد و الله او را خیرخواهی نمود. این مثل او است.»»
