حدیث ۶۱۳۹
(۶۱۳۹) الکافی (ح ۷۶۶): مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إسْماعیلَ عَنْ مَنْصورِ بْنِ یونُسَ عَنْ زَیْدِ بْنِ الْجَهْمِ الْهِلالیِّ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام قالَ: «سَمِعْتُهُ یَقولُ: «لَمّا نَزَلَتْ وَلایَةُ عَلیِّ بْنِ أبی‌طالِبٍ علیه‌السلام وَ کانَ مِنْ قَوْلِ رَسولِ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله: «سَلِّموا عَلَی عَلیٍّ بِإمْرَةِ الْمُؤْمِنینَ»، فَکانَ مِمّا أکَّدَ اللهُ عَلَیْهِما فی ذَلِکَ الْیَوْمِ یا زَیْدُ! قَوْلُ رَسولِ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله لَهُما: «قوما فَسَلِّما عَلَیْهِ بِإمْرَةِ الْمُؤْمِنینَ.» فَقالا: «أ مِنَ اللهِ أوْ مِنْ رَسولِهِ؟ یا رَسولَ اللهِ!» فَقالَ لَهُما رَسولُ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله: «مِنَ اللهِ وَ مِنْ رَسولِهِ.» فَأنْزَلَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «وَ لا تَنْقُضوا الْأیْمانَ بَعْدَ تَوْکیدِها وَ قَدْ جَعَلْتُمُ اللهَ عَلَیْکُمْ کَفیلاً إنَّ اللهَ یَعْلَمُ ما تَفْعَلونَ»، یَعْنی بِهِ قَوْلَ رَسولِ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله لَهُما وَ قَوْلَهُما: «أ مِنَ اللهِ أوْ مِنْ رَسولِهِ؟» وَ «لا تَکونوا کالَّتی نَقَضَتْ غَزْلَها مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أنْکاثاً تَتَّخِذونَ أیْمانَکُمْ دَخَلاً بَیْنَکُمْ أنْ تَکونَ أئِمَّةٌ هیَ أزْکَی مِنْ أئِمَّتِکُمْ»»» قالَ: «قُلْتُ: «جُعِلْتُ فِداکَ! أئِمَّةٌ؟» قالَ: «إی وَ اللهِ! أئِمَّةٌ.» قُلْتُ: «فَإنّا نَقْرَأُ «أرْبی». فَقالَ: «ما أرْبَی؟» وَ أوْمَأ بِیَدِهِ، فَطَرَحَها.» ««إنَّما یَبْلوکُمُ اللهُ بِهِ» یَعْنی بِعَلیٍّ علیه‌السلام وَ «لَیُبَیِّنَنَّ لَکُمْ یَوْمَ الْقیامَةِ ما کُنْتُمْ فیهِ تَخْتَلِفونَ وَ لَوْ شاءَ اللهُ لَجَعَلَکُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ لکِنْ یُضِلُّ مَنْ یَشاءُ وَ یَهْدی مَنْ یَشاءُ وَ لَتُسْئَلُنَ» یَوْمَ الْقیامَةِ، «عَمّا کُنْتُمْ تَعْمَلونَ وَ لا تَتَّخِذوا أیْمانَکُمْ دَخَلاً بَیْنَکُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبوتِها» یَعْنی بَعْدَ مَقالَةِ رَسولِ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله فی عَلیٍّ علیه‌السلام وَ «تَذوقوا السّوءَ بِما صَدَدْتُمْ عَنْ سَبیلِ اللهِ» یَعْنی بِهِ عَلیّاً علیه‌السلام «وَ لَکُمْ عَذابٌ عَظیمٌ».»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه دو است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از محمد بن یحیی العطار از محمد بن حسین بن ابی‌الخطاب از محمد بن اسماعیل بن بزیع از منصور بن یونس بزرج از زید بن جهم الهلالی که این فرد اخیر، از ثقات درجه دو است و سایرین، از ثقات درجه یک هستند.
* * *
علامه مجلسی: مجهول.
زید بن جهم الهلالی از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام روایت کرد: «شیدم می‌فرمودند: «هنگامی که ولایت علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام نازل شد و از کلام رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله بود: «سلام کنید به علی به (عنوان) امیر مؤمنان»، پس از آن‌چه الله بر آن دو در آن روز تأکید کرد ای زید! کلام رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله به آن دو بود: «برخیزید، پس سلام کنید بر او به (عنوان) امیر مؤمنان.» پس آن دو گفتند: «آیا از (جانب) الله است یا از رسول او؟ ای رسول الله!» پس رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله به آن دو فرمودند: «از (جانب) الله و از رسولش.» پس نازل کرد الله عز و جل: «وَ لا تَنْقُضوا الْأیْمانَ بَعْدَ تَوْکیدِها وَ قَدْ جَعَلْتُمُ اللهَ عَلَیْکُمْ کَفیلاً إنَّ اللهَ یَعْلَمُ ما تَفْعَلونَ» را، منظور از آن کلام رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله به آن دو بود و سخن آن دو: «آیا از (جانب) الله است یا از رسولش؟» و «لا تَکونوا کالَّتی نَقَضَتْ غَزْلَها مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أنْکاثاً تَتَّخِذونَ أیْمانَکُمْ دَخَلاً بَیْنَکُمْ أنْ تَکونَ أئِمَّةٌ هیَ أزْکَی مِنْ أئِمَّتِکُمْ»»». (راوی) گفت: «عرض کردم: «فدایتان شوم! ائمه؟» فرمودند: «بله، قسم به الله! ائمه.» عرض کردم: «پس همانا ما «أرْبی» می‌خوانیم.» پس فرمودند: «اربی چیست؟» و به دستشان اشاره کرده، پس آن را دورانداختند.» (سپس امام علیه‌السلام در ادامه فرمودند:) ««إنَّما یَبْلوکُمُ اللهُ بِهِ» یعنی به علی علیه‌السلام و «لَیُبَیِّنَنَّ لَکُمْ یَوْمَ الْقیامَةِ ما کُنْتُمْ فیهِ تَخْتَلِفونَ وَ لَوْ شاءَ اللهُ لَجَعَلَکُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ لکِنْ یُضِلُّ مَنْ یَشاءُ وَ یَهْدی مَنْ یَشاءُ وَ لَتُسْئَلُنَ» زمان قیامت است، «عَمّا کُنْتُمْ تَعْمَلونَ وَ لا تَتَّخِذوا أیْمانَکُمْ دَخَلاً بَیْنَکُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبوتِها»، یعنی بعد سخن رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله درباره علی علیه‌السلام و «تَذوقوا السّوءَ بِما صَدَدْتُمْ عَنْ سَبیلِ اللهِ»، مقصود از آن علی علیه‌السلام «وَ لَکُمْ عَذابٌ عَظیمٌ».»
