حدیث ۶۱۰۶
(۶۱۰۶) الکلینی (ح ۱۵۲۸۹): عَلیُّ بْنُ إبْراهیمَ عَنْ أبیهِ عَنِ ابْنِ مَحْبوبٍ عَنْ مالِکِ بْنِ عَطیَّةَ عَنْ سُلَیْمانَ بْنِ خالِدٍ قالَ: «سَألْتُ أباعَبْدِاللهِ علیه‌السلام عَنِ الْحَرِّ وَ الْبَرْدِ مِمّا یَکونانِ؟ فَقالَ لی: «یا أباأیّوبَ! إنَّ الْمِرّیخَ کَوْکَبٌ حارٌّ وَ زُحَلَ کَوْکَبٌ بارِدٌ. فَإذا بَدَأ الْمِرّیخُ فی الِارْتِفاعِ، انْحَطَّ زُحَلُ وَ ذَلِکَ فی الرَّبیعِ. فَلا یَزالانِ کَذَلِکَ. کُلَّما ارْتَفَعَ الْمِرّیخُ دَرَجَةً، انْحَطَّ زُحَلُ دَرَجَةً ثَلاثَةَ أشْهُرٍ حَتَّی یَنْتَهیَ الْمِرّیخُ فی الِارْتِفاعِ وَ یَنْتَهیَ زُحَلُ فی الْهُبوطِ. فَیَجْلُوَ الْمِرّیخُ، فَلِذَلِکَ یَشْتَدُّ الْحَرُّ. فَإذا کانَ فی آخِرِ الصَّیْفِ وَ أوَّلِ الْخَریفِ، بَدَأ زُحَلُ فی الِارْتِفاعِ وَ بَدَأ الْمِرّیخُ فی الْهُبوطِ. فَلا یَزالانِ کَذَلِکَ. کُلَّما ارْتَفَعَ زُحَلُ دَرَجَةً، انْحَطَّ الْمِرّیخُ دَرَجَةً، حَتَّی یَنْتَهیَ الْمِرّیخُ فی الْهُبوطِ وَ یَنْتَهیَ زُحَلُ فی الِارْتِفاعِ. فَیَجْلُوَ زُحَلُ وَ ذَلِکَ فی أوَّلِ الشِّتاءِ وَ آخِرِ الْخَریفِ. فَلِذَلِکَ یَشْتَدُّ الْبَرْدُ وَ کُلَّما ارْتَفَعَ هَذا، هَبَطَ هَذا وَ کُلَّما هَبَطَ هَذا، ارْتَفَعَ هَذا. فَإذا کانَ فی الصَّیْفِ یَوْمٌ بارِدٌ، فَالْفِعْلُ فی ذَلِکَ لِلْقَمَرِ وَ إذا کانَ فی الشِّتاءِ یَوْمٌ حارٌّ، فَالْفِعْلُ فی ذَلِکَ لِلشَّمْسِ. هَذا تَقْدیرُ الْعَزیزِ الْعَلیمِ وَ أنا عَبْدُ رَبِّ الْعالَمینَ.»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از حسن بن محبوب از مالک بن عطیه از سلیمان بن خالد روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
* * *
علامه مجلسی: حسن.
سلیمان بن خالد روایت کرد: «از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام درباره گرما و سرما سؤال کردم که از کجا باشند؟ پس به من فرمودند: «ای ابوایوب! همانا مریخ کوکبی گرم است و زحل کوکبی سرد. پس هنگامی که مریخ مرتفع شدن را آغاز کند، زحل پایین رود و آن در بهار است. پس همواره چنین باشند. هر گاه مریخ درجه‌ای بالا رود، زحل درجه‌ای پایین رود، سه ماه تا مریخ به نهایت ارتفاع برسد و زحل به درجه پایین منتهی شود. پس مریخ کاملاً تجلی کند، پس برای همین حرارت شدید می‌شود. پس هنگامی که در آخر تابستان و ابتدای پاییز باشد، زحل آغاز کند به ارتفاع گرفتن و مریخ فرو رفتن را آغاز می‌کند. پس همواره چنین باشد. پس هرگاه زحل درجه‌ای بالا رود، مریخ درجه‌ای پایین می‌رود تا مریخ به نهایت پایینی برسد و زحل به ارتفاع منتهی گردد. پس زحل تجلی می‌یابد و آن در ابتدای زمستان و آخر پاییز است. پس برای همین سرما شدت می‌یابد و هر گاه این ارتفاع گیرد، این (دیگری) پایین آید و هر گاه این پایین آید، این (دیگری) ارتفاع گیرد. پس هنگامی که در تابستان روز سردی باشد، پس کار در آن برای ماه است و هنگامی که در زمستان روز گرمی باشد، پس کار در آن برای خورشید است. این تقدیر همیشه (الله) همیشه با عزت همیشه عالم است و من بنده پروردگار جهان‌ها هستم.»»
