حدیث 5593
(5593) البصائر (ص 115): حَدَّثَنا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ حَمّادٍ عَنْ إبْراهیمَ بْنِ عَبْدِالْحَمیدِ عَنْ أبیهِ عَنْ أبی‌الْحَسَنِ الْأوَّلِ علیه‌السلام قالَ: «قُلْتُ لَهُ: «جُعِلْتُ فِداکَ! النَّبیُّ صلی‌الله‌علیه‌وآله وَرِثَ عَلِمَ النَّبیّینَ کُلَّهُمْ؟» قالَ لی: «نَعَمْ!» قُلْتُ: «مِنْ لَدُنْ آدَمَ إلَی أنِ انْتَهَی إلَی نَفْسِهِ؟» قالَ: «نَعَمْ!» قُلْتُ: «وَرِثَهُمُ النُّبُوَّةَ وَ ما کانَ فی آبائِهِمْ مِنَ النُّبُوَّةِ وَ الْعِلْمِ؟» قالَ: «ما بَعَثَ اللهُ نَبیّاً إلّا وَ قَدْ کانَ مُحَمَّدٌ صلی‌الله‌علیه‌وآله أعْلَمَ مِنْهُ.»» قالَ: «قُلْتُ: «إنَّ عیسَی ابْنَ، مَرْیَمَ کانَ یُحْیی الْمَوْتَی بِإذْنِ اللهِ.» قالَ: «صَدَقْتَ! وَ سُلَیْمانَ بْنَ داوُدَ کانَ یَفْهَمُ کَلامَ الطَّیْرِ.» قالَ: «وَ کانَ رَسولُ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله یَقْدِرُ عَلَی هَذِهِ الْمَنازِلِ.» فَقالَ: «إنَّ سُلَیْمانَ بْنَ داوُدَ قالَ لِلْهُدْهُدِ حینَ فَقَدَهُ وَ شَکَّ فی أمْرِهِ: «ما لیَ لا أرَی الْهُدْهُدَ أمْ کانَ مِنَ الْغائِبینَ» وَ کانَتِ الْمَرَدَةُ وَ الرّیحُ وَ النَّمْلُ وَ الْإنْسُ وَ الْجِنُّ وَ الشَّیاطینُ لَهُ طائِعینَ وَ غَضِبَ عَلَیْهِ، فَقالَ: «لَأُعَذِّبَنَّهُ عَذاباً شَدیداً أوْ لَأذْبَحَنَّهُ أوْ لَیَأْتیَنّی بِسُلْطانٍ مُبینٍ» وَ إنَّما غَضِبَ عَلَیْهِ، لِأنَّهُ کانَ یَدُلُّهُ عَلَی الْماءِ، فَهَذا وَ هُوَ طَیْرٌ قَدْ أُعْطیَ ما لَمْ یُعْطَ سُلَیْمانُ وَ إنَّما أرادَهُ لِیَدُلَّهُ عَلَی الْماءِ، فَهَذا لَمْ یُعْطَ سُلَیْمانُ وَ کانَتِ الْمَرَدَةُ لَهُ طائِعینَ وَ لَمْ یَکُنْ یَعْرِفُ الْماءَ تَحْتَ الْهَواءِ وَ کانَتِ الطَّیْرُ تَعْرِفُهُ. إنَّ اللهَ یَقولُ فی کِتابِهِ: «وَ لَوْ أنَّ قُرْآناً سُیِّرَتْ بِهِ الْجِبالُ أوْ قُطِّعَتْ بِهِ الْأرْضُ أوْ کُلِّمَ بِهِ الْمَوْتی»، فَقَدْ وَرِثْنا نَحْنُ هَذا الْقُرْآنَ، فَعِنْدَنا ما یقطع [یُسَیَّرُ] بِهِ الْجِبالُ وَ یُقَطَّعُ بِهِ الْبُلْدانُ وَ یُحْیا بِهِ الْمَوْتَی بِإذْنِ اللهِ وَ نَحْنُ نَعْرِفُ ما تَحْتَ الْهَواءِ وَ إنْ کانَ فی کِتابِ اللهِ لَآیاتٌ ما یُرادُ بِها أمْرٌ مِنَ الْأُمورِ الَّتی أعطاه [أعْطاها] اللهُ الْماضینَ النَّبیّینَ وَ الْمُرْسَلینَ، إلّا وَ قَدْ جَعَلَهُ اللهُ ذَلِکَ کُلَّهُ لَنا فی أُمِّ الْکِتابِ. إنَّ اللهَ تَبارَکَ وَ تَعالَی یَقولُ: «وَ ما مِنْ غائِبَةٍ فی السَّماءِ وَ الْأرْضِ إلّا فی کِتابٍ مُبینٍ»، ثُمَّ قالَ جَلَّ وَ عَزَّ: «ثُمَّ أوْرَثْنا الْکِتابَ الَّذینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا». فَنَحْنُ الَّذینَ اصْطَفانا اللهُ، فَقَدْ وَرِثْنا عِلْمَ هَذا الْقُرْآنِ الَّذی فیهِ تِبْیانُ کُلِّ شَیْءٍ.»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه دو است.
محمد بن حسن الصفار از محمد بن حسین بن ابی‌الخطاب که به اشتباه محمد بن حسن نوشته شده است، از حماد بن عیسی از ابراهیم بن عبدالحمید الاسدی از پدرش که پدر ابراهیم بن عبدالحمید از ثقات درجه دو است و سایرین، از ثقات درجه یک هستند.
ابراهیم بن عبدالحمید از پدرش از ابوالحسن الاول (امام کاظم) علیه‌السلام روایت کرد: «به ایشان عرض کردم: «فدایتان شوم! نبی صلی‌الله‌علیه‌وآله علم همه انبیاء را ارث برده است؟» فرمودند: «آری!» عرض کردم: «از زمان آدم تا منتهی شود به خودشان؟» فرمودند: «آری!» عرض کردم: «نبوت را ارث بردند و آن‌چه در پدرانشان از نبوت و علم بود؟» فرمودند: «الله نبی‌ای را مبعوث نکرد، مگر آن‌که محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله عالم‌تر از او بود.»» (راوی) گوید: «عرض کردم: «همانا عیسی فرزند مریم، مردگان را به اذن الله زنده می‌کرد.» فرمودند: «درست گفتی! و سلیمان پسر داود کلام پرندگان را می‌فهمید.» (سپس) فرمودند: «و رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله قادر بر این منازل بود.» پس فرمودند: «همانا سلیمان پسر داود برای هدهد هنگامی که او را نیافت و در کارش شک کرد، گفت: «ما لیَ لا أرَی الْهُدْهُدَ أمْ کانَ مِنَ الْغائِبینَ» در حالی که جنیان متمرد و باد و مورچه و انس و جن و شیاطین در خدمت او بودند و غضب کرد بر او، پس گفت: «لَأُعَذِّبَنَّهُ عَذاباً شَدیداً أوْ لَأذْبَحَنَّهُ أوْ لَیَأْتیَنّی بِسُلْطانٍ مُبینٍ» و این است و جز این نیست که بر او غضب کرد، چرا که او را به سوی آب راهنمایی می‌کرد، پس این و آن پرنده‌ای بود که اعطا شد به او آن‌چه به سلیمان اعطا نشد و این است و جز این نیست که می‌خواست تا او را به سوی آب راهنمایی کند، پس این به سلیمان اعطا نشد در حالی که جنیان متمرد در خدمت او بودند و آب زیر هوا را نمی‌شناختند در حالی که آن پرنده آن را می‌شناخت. همانا الله در کتابش می‌فرماید: «وَ لَوْ أنَّ قُرْآناً سُیِّرَتْ بِهِ الْجِبالُ أوْ قُطِّعَتْ بِهِ الْأرْضُ أوْ کُلِّمَ بِهِ الْمَوْتی»، پس ما این قرآن را ارث برده‌ایم، پس نزد ما است آن‌چه کوه‌ها به آن سیر کنند و شهرها به آن پشت سر گذاشته شوند و مردگان به آن زنده شوند، به اذن الله و ما می‌شناسیم آن‌چه زیر هوا است و اگر چه در کتاب الله آیاتی باشد که اراده نکرده به آن امری از اموری را که الله به انبیاء و رسولان گذشته داد، مگر آن‌که قرار داد آن را الله، همه‌اش را برای ما در ام الکتاب. همانا الله تبارک و تعالی می‌فرماید: «وَ ما مِنْ غائِبَةٍ فی السَّماءِ وَ الْأرْضِ إلّا فی کِتابٍ مُبینٍ»، سپس (الله) عز و جل فرمود: «ثُمَّ أوْرَثْنا الْکِتابَ الَّذینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا». پس ما کسانی هستیم که الله ما را برگزید، پس ارث بردیم علم این کتابی را که بیان روشن که چیزی در آن است.»»