حدیث ۵۵۰۱
(۵۵۰۱) الغیبة للنعمانی (ص ۲۷۸): أخْبَرَنا أحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعیدٍ قالَ حَدَّثَنا عَلیُّ بْنُ الْحَسَنِ التَّیْمُلیُّ مِنْ کِتابِهِ فی رَجَبٍ سَنَةَ سَبْعٍ وَ سَبْعینَ وَ مِائَتَیْنِ قالَ حَدَّثَنا مُحَمَّدُ بْنُ عُمَرَ بْنِ یَزیدَ بَیّاعُ السّابِریِّ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْوَلیدِ بْنِ خالِدٍ الْخَزّازُ جَمیعاً قالا حَدَّثَنا حَمّادُ بْنُ عُثْمانَ عَنْ عَبْدِاللهِ بْنِ سِنانٍ قالَ حَدَّثَنی مُحَمَّدُ بْنُ إبْراهیمَ بْنِ أبی‌الْبِلادِ قالَ حَدَّثَنا أبی عَنْ أبیهِ عَنِ الْأصْبَغِ بْنِ نُباتَةَ قالَ: «سَمِعْتُ عَلیّاً علیه‌السلام یَقولُ: «إنَّ بَیْنَ یَدَیِ الْقائِمِ سِنینَ خَدّاعَةً. یُکَذَّبُ فیها الصّادِقُ وَ یُصَدَّقُ فیها الْکاذِبُ وَ یُقَرَّبُ فیها الْماحِلُ وَ فی حَدیثٍ: «وَ یَنْطِقُ فیها الرّوَیْبِضَةُ»». فَقُلْتُ: «وَ ما الرّوَیْبِضَةُ وَ ما الْماحِلُ؟» قالَ: «أ وَ ما تَقْرَءونَ الْقُرْآنَ، قَوْلَهُ: «وَ هُوَ شَدیدُ الْمِحالِ»؟» قالَ: «یُریدُ الْمَکْرَ.» فَقُلْتُ: «وَ ما الْماحِلُ؟» قالَ: «یُریدُ الْمَکّارَ.»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
محمد بن ابراهیم النعمانی از ابن عقده از علی بن حسن بن فضال التیملی از محمد بن عمر بن یزید بیاع السابری و محمد بن ولید بن خزاز، جمیعا از حماد بن عثمان از محمد بن ابراهیم بن ابی‌البلاد از پدرش از پدرش از اصبغ بن نباته که محمد بن عمر بن یزید از ثقات درجه دو است و در عرض او، محمد بن ولید بن خزاز قرار دارد که از ثقات درجه یک است. سایرین هم از ثقات درجه یک هستند.
اصبغ بن نباته روایت کرد: «شنیدم علی علیه‌السلام می‌فرمود: «همانا پیش از قائم،سال‌های نیرنگی است. صادق در آن تکذیب می‌شود و کاذب در آن تصدیق می‌گردد و ماحل در آن قرب می‌شود و در حدیثی است: «رویبضه در آن سخن می‌گوید.»» پس عرض کردم: «رویبضه چیست و ماحل چیست؟» فرمودند: «آیا قرآن نمی‌خوانید، سخن او را: «وَ هُوَ شَدیدُ الْمِحالِ»؟» فرمودند: «مراد مکر است.» پس عرض کردم: «و ماحل چیست؟» فرمودند: «مکار را اراده می‌کند.»»[۱]
——————–
[۱]– این حدیث ابهاماتی در متن دارد. مثلا این‌که عبارت «و ینطق فیها الرویبضه» از جانب امام علیه‌السلام است که از ظاهر روایت معلوم است، یا از جانب راوی. اگر از جانب امام علیه‌السلام باشد، معنای رویبضه معلوم نشد که ظاهراً از جانب یکی از روات جا افتاده است. البته در بعضی روایات غیر معتبر، در احوال مقدمات قیامت به رویبضه اشاره شده است که فرد پست و بی‌ارزشی است که در کار عامه سخن می‌گوید.
