حدیث 5299

(5299) عیون أخبار الرضا علیه‌السلام (ج 2، ص 139)، الأمالی للصدوق (ص 72) و علل الشرائع (ج 1،ص 239): حَدَّثَنا أحْمَدُ بْنُ زیادِ بْنِ جَعْفَرٍ الْهَمَدانیُّ رضی‌الله‌عنه قالَ حَدَّثَنا عَلیُّ بْنُ إبْراهیمَ بْنِ هاشِمٍ عَنْ أبیهِ عَنِ الرَّیّانِ بْنِ الصَّلْتِ قالَ: «دَخَلْتُ عَلَی عَلیِّ بْنِ موسَی الرِّضا علیهماالسلام، فَقُلْتُ لَهُ: «یا ابْنَ رَسولِ اللهِ! النّاسُ یَقولونَ: «إنَّکَ قَبِلْتَ وِلایَةَ الْعَهْدِ مَعَ إظْهارِکَ الزُّهْدَ فی الدُّنْیا.» فَقالَ علیه‌السلام: «قَدْ عَلِمَ اللهُ کَراهَتی لِذَلِکَ. فَلَمّا خُیِّرْتُ بَیْنَ قَبولِ ذَلِکَ وَ بَیْنَ الْقَتْلِ، اخْتَرْتُ الْقَبولَ عَلَی الْقَتْلِ. وَیْحَهُمْ! أ ما عَلِموا أنَّ یوسُفَ علیه‌السلام کانَ نَبیّاً وَ رَسولاً، فَلَمّا دَفَعَتْهُ الضَّرورَةُ إلَی تَوَلّی خَزائِنِ الْعَزیزِ، قالَ: «اجْعَلْنی عَلی خَزائِنِ الْأرْضِ إنّی حَفیظٌ عَلیمٌ» وَ دَفَعَتْنی الضَّرورَةُ إلَی قَبولِ ذَلِکَ عَلَی إکْراهٍ وَ إجْبارٍ بَعْدَ الْإشْرافِ عَلَی الْهَلاکِ عَلَی أنّی ما دَخَلْتُ فی هَذا الْأمْرِ إلّا دُخولَ خارِجٍ مِنْهُ، فَإلَی اللهِ الْمُشْتَکَی وَ هُوَ الْمُسْتَعانُ.»

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
شیخ صدوق این حدیث را از احمد بن جعفر بن زیاد الهمدانی از علی بن ابراهیم بن هاشم القمی از پدرش از ریان بن صلت روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.

ریان بن صلت روایت کرد: «بر علی بن موسی الرضا علیه‌السلام وارد شدم، پس به ایشان عرض کردم: «ای فرزند رسول الله! مردم می‌گویند: «همانا شما ولایت عهدی را قبول کردید، در حالی که اظهار زهد دردنیا داشتید.» پس (امام) علیه‌السلام فرمودند: «الله کراهتم را برای آن دانسته است. پس هنگامی که مخیر شدم بین آن و بین کشته شدن، قبول را بر کشته شدن اختیار کردم. وای بر آن‌ها! آیا ندانستند که یوسف علیه‌السلام نبی و رسول بود، پس آن هنگام ضرورت برایش پیش آمد که متولی خزائن عزیزشود، گفت: «اجْعَلْنی عَلی خَزائِنِ الْأرْضِ إنّی حَفیظٌ عَلیمٌ» و ضرورت برایم پیش آمد در قبول آن بر اکراه و اجبار بعد آگاه شدم بر هلاک بر این‌که من داخل شوم در این امر مگر داخل شدن خارج شدن از آن، پس به سوی الله شکوه‌کننده‌ام و او یاری‌کننده.»