حدیث 4-505
(505-4 و 2841) الکافی (ح 1518): عَلیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ بَعْضِ أصْحابِهِ عَنْ آدَمَ بْنِ إسْحاقَ عَنْ عَبْدِالرَّزّاقِ بْنِ مِهْرانَ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ مَیْمونٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سالِمٍ عَنْ أبی‌جَعْفَرٍ علیه‌السلام قالَ: «إنَّ [أُ] ناساً تَکَلَّموا فی هَذا الْقُرْآنِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ ذَلِکَ أنَّ اللهَ تَبارَکَ وَ تَعالَی یَقولُ: «هُوَ الَّذی أنْزَلَ عَلَیْکَ الْکِتابَ مِنْهُ آیاتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ فَأمّا الَّذینَ فی قُلوبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغاءَ تَأْویلِهِ وَ ما یَعْلَمُ تَأْویلَهُ إلّا اللهُ» الْآیَةَ، فَالْمَنْسوخاتُ مِنَ الْمُتَشابِهاتِ وَ الْمُحْکَماتُ مِنَ النّاسِخاتِ، إنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ بَعَثَ نوحاً إلَی قَوْمِهِ: «أنِ اعْبُدوا اللهَ وَ اتَّقوهُ وَ أطیعونِ»، ثُمَّ دَعاهُمْ إلَی اللهِ وَحْدَهُ وَ أنْ یَعْبُدوهُ وَ لا یُشْرِکوا بِهِ شَیْئاً، ثُمَّ بَعَثَ الْأنْبیاءَ علیهم‌السلام عَلَی ذَلِکَ إلَی أنْ بَلَغوا مُحَمَّداً صلی‌الله‌علیه‌وآله، فَدَعاهُمْ إلَی أنْ یَعْبُدوا اللهَ وَ لا یُشْرِکوا بِهِ شَیْئاً وَ قالَ: «شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدّینِ، ما وَصَّی بِهِ نوحاً وَ الَّذی أوْحَیْنا إلَیْکَ وَ ما وَصَّیْنا بِهِ إبْراهیمَ وَ موسی وَ عیسی أنْ أقیموا الدّینَ وَ لا تَتَفَرَّقوا فیهِ، کَبُرَ عَلَی الْمُشْرِکینَ ما تَدْعوهُمْ إلَیْهِ، اللهُ یَجْتَبی إلَیْهِ مَنْ یَشاءُ وَ یَهْدی إلَیْهِ مَنْ یُنیبُ»، فَبَعَثَ الْأنْبیاءَ إلَی قَوْمِهِمْ بِشَهادَةِ أنْ لا إلَهَ إلّا اللهُ وَ الْإقْرارِ بِما جاءَ [بِهِ] مِنْ عِنْدِ اللهِ، فَمَنْ آمَنَ مُخْلِصاً وَ ماتَ عَلَی ذَلِکَ، أدْخَلَهُ اللهُ الْجَنَّةَ بِذَلِکَ وَ ذَلِکَ «أنَّ اللهَ لَیْسَ بِظَلّامٍ لِلْعَبیدِ» وَ ذَلِکَ أنَّ اللهَ لَمْ یَکُنْ یُعَذِّبُ عَبْداً حَتَّی یُغَلِّظَ عَلَیْهِ فی الْقَتْلِ وَ الْمَعاصی الَّتی أوْجَبَ اللهُ عَلَیْهِ بِها النّارَ لِمَنْ عَمِلَ بِها. فَلَمّا اسْتَجابَ لِکُلِّ نَبیٍ مَنِ اسْتَجابَ لَهُ مِنْ قَوْمِهِ مِنَ الْمُؤْمِنینَ، جَعَلَ لِکُلِّ نَبیٍّ مِنْهُمْ شِرْعَةً وَ مِنْهاجاً وَ الشِّرْعَةُ وَ الْمِنْهاجُ، سَبیلٌ وَ سُنَّةٌ وَ قالَ اللهُ لِمُحَمَّدٍ صلی‌الله‌علیه‌وآله: «إنّا أوْحَیْنا إلَیْکَ کَما أوْحَیْنا إلی نوحٍ وَ النَّبیّینَ مِنْ بَعْدِهِ» وَ أمَرَ کُلَّ نَبیٍّ بِالْأخْذِ بِالسَّبیلِ وَ السُّنَّةِ وَ کانَ مِنَ السُّنَّةِ وَ السَّبیلِ الَّتی أمَرَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِها موسَی علیه‌السلام، أنْ جَعَلَ اللهُ عَلَیْهِمُ السَّبْتَ وَ کانَ مِنْ أعْظَمِ السَّبْتِ وَ لَمْ یَسْتَحِلَ أنْ یَفْعَلَ ذَلِکَ مِنْ خَشْیَةِ اللهِ، أدْخَلَهُ اللهُ الْجَنَّةَ وَ مَنِ اسْتَخَفَّ بِحَقِّهِ وَ اسْتَحَلَّ ما حَرَّمَ اللهُ عَلَیْهِ مِنَ الْعَمَلِ الَّذی نَهاهُ اللهُ عَنْهُ فیهِ، أدْخَلَهُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ النّارَ وَ ذَلِکَ حَیْثُ اسْتَحَلّوا الْحیتانَ وَ احْتَبَسوها وَ أکَلوها یَوْمَ السَّبْتِ، غَضِبَ اللهُ عَلَیْهِمْ مِنْ غَیْرِ أنْ یَکونوا أشْرَکوا بِالرَّحْمَنِ وَ لا شَکّوا فی شَیْءٍ مِمّا جاءَ بِهِ موسَی علیه‌السلام، قالَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «وَ لَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذینَ اعْتَدَوْا مِنْکُمْ فی السَّبْتِ فَقُلْنا لَهُمْ کونوا قِرَدَةً خاسِئینَ» ثُمَّ بَعَثَ اللهُ عیسَی علیه‌السلام بِشَهادَةِ أنْ لا إلَهَ إلّا اللهُ وَ الْإقْرارِ بِما جاءَ بِهِ مِنْ عِنْدِ اللهِ وَ جَعَلَ لَهُمْ شِرْعَةً وَ مِنْهاجاً، فَهَدَمَتِ السَّبْتَ الَّذی أُمِروا بِهِ أنْ یُعَظِّموهُ قَبْلَ ذَلِکَ وَ عامَّةَ ما کانوا عَلَیْهِ مِنَ السَّبیلِ وَ السُّنَّةِ الَّتی جاءَ بِها موسَی، فَمَنْ لَمْ یَتَّبِعْ سَبیلَ عیسَی أدْخَلَهُ اللهُ النّارَ وَ إنْ کانَ الَّذی جاءَ بِهِ النَّبیّونَ جَمیعاً أنْ لا یُشْرِکوا بِاللهِ شَیْئاً …
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه دو است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از علی بن محمد علان از بعض اصحابش از آدم بن اسحاق از عبدارزاق بن مهران از حسین بن میمون از محمد بن سالم روایت کرده است که غیر از علی بن محمد علان و آدم بن اسحاق که از ثقات درجه یک هستند، سایرین از ثقات درجه دو می‌باشند. بعض اصحاب علی بن محمد نیز هر چند ابتداء مجهول هستند، اما به واسطه او، توثیق درجه دو می‌شوند.
* * *
علامه مجلسی: مجهول.
ابوجعفر (امام باقر) علیه‌السلام فرمودند: «به یقین مردم درباره قرآن به غیر علم سخن می‌گویند در حالی که الله تبارک و تعالی می‌فرماید: «هُوَ الَّذی أنْزَلَ عَلَیْکَ الْکِتابَ مِنْهُ آیاتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ فَأمّا الَّذینَ فی قُلوبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغاءَ تَأْویلِهِ وَ ما یَعْلَمُ تَأْویلَهُ إلّا اللهُ»، پس نسخ شده‌ها از متشابهات هستند و محکمات، نسخ کننده می‌باشند، به یقین الله عز و جل نوح را به سوی قومش مبعوث کرد «أنِ اعْبُدوا اللهَ وَ اتَّقوهُ وَ أطیعونِ»، سپس آن‌ها را به الله واحد دعوت کرد و اینکه او را بندگی کنند و چیزی را شریک او قرار ندهند، سپس انبیا علیهم‌السلام را بر این (دعوت) مبعوث کرد تا به محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله رسیدند، پس او (نیز) آن‌ها را دعوت کرد تا الله را بندگی کنند و چیزی را شریک او قرار ندهند و گفت: «شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدّینِ، ما وَصَّی بِهِ نوحاً وَ الَّذی أوْحَیْنا إلَیْکَ وَ ما وَصَّیْنا بِهِ إبْراهیمَ وَ موسی وَ عیسی أنْ أقیموا الدّینَ وَ لا تَتَفَرَّقوا فیهِ، کَبُرَ عَلَی الْمُشْرِکینَ ما تَدْعوهُمْ إلَیْهِ، اللهُ یَجْتَبی إلَیْهِ مَنْ یَشاءُ وَ یَهْدی إلَیْهِ مَنْ یُنیبُ»، پس انبیاء را به سوی قوم‌هایشان مبعوث کرد به شهادت اینکه لا اله الا الله و اقرار به آن‌چه از جانب الله آمده است، پس کسی که مخلصانه ایمان آورد و بر آن بمیرد، الله او را به همین واسطه به فردوس داخل نماید، «أنَّ اللهَ لَیْسَ بِظَلّامٍ لِلْعَبیدِ» و به آن جهت که الله بنده‌ای را عذاب نکند تا آن جا که بر او به واسطه قتل و معصیت‌هایی که الله آتش را برای عمل کننده به آن واجب کرده، اصرار داشته باشد». پس چون هر نبی‌ای را گروهی از قومش، از مؤمنان، اجابت کردند، برای هر نبی‌ای از آن‌ها، شریعت و برنامه‌ای قرار داد و شریعت و برنامه، راه و روش است و الله به محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: «إنّا أوْحَیْنا إلَیْکَ کَما أوْحَیْنا إلی نوحٍ وَ النَّبیّینَ مِنْ بَعْدِهِ» و هر نبی‌ای را به گفتن راه و روش امر نمود و از آن راه و روشی که الله عز و جل، موسی علیه‌السلام را به آن امر نمود اینکه الله (روز) شنبه را بر آن‌ها قرار داد و هر که (روز) شنبه را بزرگ شمرد و به واسطه پروای از الله، حلال ندانست که کاری در آن انجام دهد، الله (عز و جل نیز) او را به فردوس داخل کند و (در مقابل) کسی که حق آن را خفیف بشمارد و آن‌چه را که الله حرام کرده آن را از عملی که الله از آن در آن (روز) نهی نموده، الله او را به آتش داخل کند و هنگامی که (روز) شنبه، ماهی‌ها را حلال شمرده، آن‌ها را حبس نموده و خوردند، الله بر آن‌ها غصب کرد، نه به آن جهت که به (خدای) رحمن شرک ورزیده بودند و نه در چیزی از آن‌چه موسی علیه‌السلام آورده بود، تشکیک کرده بودند»، الله عز و جل می‌فرماید: «وَ لَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذینَ اعْتَدَوْا مِنْکُمْ فی السَّبْتِ فَقُلْنا لَهُمْ کونوا قِرَدَةً خاسِئینَ». سپس الله عیسی علیه‌السلام را به شهادت اینکه لا اله الا الله و اقرار به آن‌چه از جانب الله آورده، مبعوث کرد و برای آن‌ها (نیز) شریعت و برنامه‌ای قرار داد، پس (حکم روز) شنبه را که امر شده بودند تا آن را بزرگ دارند و (نیز) همه آن‌چه را که (یهود) از راه و روشی که موسی ( علیه‌السلام) آورده بود، بر آن بودند، از بین برد، پس کسی که راه عیسی ( علیه‌السلام) را تبعیت نکند، الله او را به آتش وارد کند و آن‌چه همه انبیاء آورده بودند اینکه چیزی را با الله شریک مسازید …