حدیث 3934
(3934) الکافی (ح 14835): عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلیٍّ عَنِ ابْنِ مُسْکانَ عَنْ مُیَسِّرٍ عَنْ أبی‌جَعْفَرٍ علیه‌السلام قالَ: «قُلْتُ: «قَوْلُ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «وَ لا تُفْسِدوا فی الْأرْضِ بَعْدَ إصْلاحِها»؟»» قالَ: «فَقالَ: «یا مُیَسِّرُ! إنَّ الْأرْضَ کانَتْ فاسِدَةً، فَأصْلَحَها اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِنَبیِّهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله، فَقالَ: «وَ لا تُفْسِدوا فی الْأرْضِ بَعْدَ إصْلاحِها».»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
با توجه به احادیث قبلی، ضمیر «ه» در «عنه»، به محمد بن یحیی العطار بر می‌گردد، لذا ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از محمد بن یحیی العطار از محمد بن حسین بن ابی‌الخطاب از علی بن نعمان که از عبدالله بن مسکان از میسر بن عبدالعزیز روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
محمد بن علی اشتباه در استنساخ است و محمد عن علی صحیح است که محمد بن حسین بن ابی‌الخطاب از علی بن نعمان می‌شود.
این نکته را هم عرض کنم که اگر کسی نظر حقیر را نپذیرد و محمد بن علی را درست بداند، این محمد بن علی ناشناس است و ابتداء در حکم مجهول است، اما به واسطه محمد بن یحیی العطار، توثیق درجه دو می‌شود.
البته علامه مجلسی، محمد بن علی را به ظاهراً ابن محبوب دانسته‌اند در نتیجه حدیث را صحیح علی الظاهر دانسته‌اند. البته این احتمال را نیز داده‌اند که ابوسمینه باشد و در نتیجه حدیث ضعیف شود. اگر بخواهیم این دو فرض علامه مجلسی را بپذیریم، نمی‌توان حدیث را معتبر بدانیم، مگر بگوییم ایشان چنان احتمال ابوسمینه بودن را کم دانسته‌اند که می‌شده از این احتمال صرف‌نظر کرد و آن را نادیده گرفت که از ظاهر کلام ایشان چنین چیزی معلوم نمی‌شود.
علی ای حال به نظر حقیر فرمایش علامه مجلسی درست نیست و محمد بن یحیی العطار حدیثی از ابوسینه ندارد و ابن محبوب نیز حدیثی از عبدالله مسکان ندارد.
* * *
علامه مجلسی: صحیح علی الظاهر.
میسر (بن عبدالعزیز) از ابوجعفر (امام باقر) علیه‌السلام روایت کرد: «عرض کردم: «کلام الله عز و جل: «وَ لا تُفْسِدوا فی الْأرْضِ بَعْدَ إصْلاحِها»؟»» (راوی) گفت: «پس فرمودند: «ای میسر! همانا زمین فاسد بود، پس الله آن را به واسطه نبیش صلی‌الله‌علیه‌وآله اصلاح کرد، پس فرمود: «وَ لا تُفْسِدوا فی الْأرْضِ بَعْدَ إصْلاحِها».»»