حدیث ۳۶۵۵

(۳۶۵۵) معانی الأخبار (ص ۱۴۵)، التوحید (ص ۲۴۲) و عیون أخبار الرضا علیه‌السلام (ج ۱، ص ۱۳۱): حَدَّثَنا عَبْدُالْواحِدِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُبْدوسٍ الْعَطّارُ بِنَیْسابورَ سَنَةَ اثْنَتَیْنِ وَ خَمْسینَ وَ ثَلاثِمِائَةٍ قالَ حَدَّثَنا عَلیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ قُتَیْبَةَ عَنْ حَمْدانَ بْنِ سُلَیْمانَ النَّیْسابوریِّ قالَ: «سَألْتُ أباالْحَسَنِ، عَلیَّ بْنَ موسَی الرِّضا علیهماالسلام عَنْ قَوْلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «فَمَنْ یُرِدِ اللهُ أنْ یَهْدیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإسْلامِ». قالَ: «مَنْ یُرِدِ اللهُ أنْ یَهْدیَهُ بِإیمانِهِ فی الدُّنْیا إلَی جَنَّتِهِ وَ دارِ کَرامَتِهِ فی الْآخِرَةِ، یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلتَّسْلیمِ لِلّهِ وَ الثِّقَةِ بِهِ وَ السُّکونِ إلَی ما وَعَدَهُ مِنْ ثَوابِهِ حَتَّی یَطْمَئِنَّ إلَیْهِ وَ مَنْ یُرِدْ أنْ یُضِلَّهُ عَنْ جَنَّتِهِ وَ دارِ کَرامَتِهِ فی الْآخِرَةِ لِکُفْرِهِ وَ عِصْیانِهِ لَهُ فی الدُّنْیا، «یَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَیِّقاً حَرَجاً»، حَتَّی یَشُکَّ فی کُفْرِهِ وَ یَضْطَرِبَ مِنِ اعْتِقادِهِ قَلْبُهُ حَتَّی یَصیرَ «کَأنَّما یَصَّعَّدُ فی السَّماءِ کَذلِکَ یَجْعَلُ اللهُ الرِّجْسَ عَلَی الَّذینَ لا یُؤْمِنونَ»»».

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه دو است.
شیخ صدوق این حدیث را از عبدالواحد بن محمد بن عبدوس از علی بن محمد بن قتیبه از حمدان بن سلیمان النیسابوری که علی بن محمد بن قتیبه از ثقات درجه دو و سایرین، از ثقات درجه یک هستند.

حمدان بن سلیمان روایت کرد: «سؤال کردم از ابوالحسن، علی بن موسی الرضا علیهماالسلام درباره کلام الله عز و جل: «فَمَنْ یُرِدِ اللهُ أنْ یَهْدیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإسْلامِ». فرمودند: «هر کس را که الله اراده می‌کند که به ایمانش در دنیا به سوی بهشتش و سرای کرامتش در آخرت هدایت نماید، سینه‌اش را برای تسلیم به الله و اطمینان به او و آرامش به سوی آن‌چه از ثوابش وعده داده گشاده می‌کند تا به سوی آن مطمئن شود و هر کس را که اراده می‌کند که از بهشتش و سرای کرامتش در آخرت به جهت کفرش و عصیانش در دنیا، گمراه نماید، «یَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَیِّقاً حَرَجاً» تا در کفرش شک می‌کند و قلبش در اعتقادش مضطرب می‌شود تا به جایی می‌رسد که «کَأنَّما یَصَّعَّدُ فی السَّماءِ کَذلِکَ یَجْعَلُ اللهُ الرِّجْسَ عَلَی الَّذینَ لا یُؤْمِنونَ»»».