حدیث ۳۵۱۶
(۳۵۱۶) الکافی (ح ۱۵۲۸۸): مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عیسَی وَ عَلیُّ بْنُ إبْراهیمَ عَنْ أبیهِ عَنِ ابْنِ أبی‌عُمَیْرٍ عَنْ أبی‌أیّوبَ الْخَزّازِ عَنْ أبی‌بَصیرٍ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام قالَ: «لَمّا رَأی إبْراهیمُ علیه‌السلام مَلَکوتَ السَّماواتِ وَ الْأرْضِ، الْتَفَتَ، فَرَأی رَجُلاً یَزْنی، فَدَعا عَلَیْهِ، فَماتَ. ثُمَّ رَأی آخَرَ، فَدَعا عَلَیْهِ، فَماتَ حَتَّی رَأی ثَلاثَةً، فَدَعا عَلَیْهِمْ، فَماتوا. فَأوْحَی اللهُ عَزَّ ذِکْرُهُ إلَیْهِ: «یا إبْراهیمُ! إنَّ دَعْوَتَکَ مُجابَةٌ، فَلا تَدْعُ عَلَی عِبادی، فَإنّی لَوْ شِئْتُ لَمْ أخْلُقْهُمْ. إنّی خَلَقْتُ خَلْقی عَلَی ثَلاثَةِ أصْنافٍ. عَبْداً یَعْبُدُنی، لا یُشْرِکُ بی شَیْئاً، فَأُثیبُهُ وَ عَبْداً یَعْبُدُ غَیْری، فَلَنْ یَفوتَنی وَ عَبْداً عَبَدَ غَیْری، فَأُخْرِجُ مِنْ صُلْبِهِ مَنْ یَعْبُدُنی.» ثُمَّ الْتَفَتَ، فَرَأی جیفَةً عَلَی ساحِلِ الْبَحْرِ، نِصْفُها فی الْماءِ وَ نِصْفُها فی الْبِرِّ. تَجیءُ سِباعُ الْبَحْرِ، فَتَأْکُلُ ما فی الْماءِ، ثُمَّ تَرْجِعُ. فَیَشُدُّ بَعْضُها عَلَی بَعْضٍ، فَیَأْکُلُ بَعْضُها بَعْضاً وَ تَجیءُ سِباعُ الْبَرِّ، فَتَأْکُلُ مِنْها، فَیَشُدُّ بَعْضُها عَلَی بَعْضٍ، فَیَأْکُلُ بَعْضُها بَعْضاً. فَعِنْدَ ذَلِکَ تَعَجَّبَ إبْراهیمُ علیه‌السلام مِمّا رَأی وَ قالَ: «رَبِّ أرِنی کَیْفَ تُحْیِ الْمَوْتی». قالَ: «کَیْفَ تُخْرِجُ ما تَناسَلَ الَّتی أکَلَ بَعْضُها بَعْضاً.؟» قالَ: «أ وَ لَمْ تُؤْمِنْ»؟ قالَ: «بَلی وَ لکِنْ لِیَطْمَئِنَّ قَلْبی». یَعْنی حَتَّی أرَی هَذا کَما رَأیْتُ الْأشْیاءَ کُلَّها. قالَ: «فَخُذْ أرْبَعَةً مِنَ الطَّیْرِ فَصُرْهُنَ إلَیْکَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلی کُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءاً». فَقَطِّعْهُنَّ وَ اخْلِطْهُنَّ، کَما اخْتَلَطَتْ هَذِهِ الْجیفَةُ فی هَذِهِ السِّباعِ الَّتی أکَلَ بَعْضُها بَعْضاً. فَخَلَّطَ، ثُمَّ جَعَلَ عَلَی کُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءاً. «ثُمَّ ادْعُهُنَ یَأْتینَکَ سَعْیاً». فَلَمّا دَعاهُنَّ، أجَبْنَهُ وَ کانَتِ الْجِبالُ عَشَرَةً.»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه یک است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را به دو طریق روایت کرده است.
۱. از محمد بن یحیی العطار از ابن عیسی الاشعری
۲. از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از ابن ابی‌عمیر از ابوایوب الخزاز از ابوبصیر الاسدی
که همه از ثقات درجه یک هستند.
* * *
علامه مجلسی: صحیح.
ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام فرمودند: «هنگامی که ابراهیم علیه‌السلام ملکوت آسمان‌ها و زمین را دید، توجه کرد، پس مردی را دید که زنا میکند، پس بر او دعا کرد، پس مرد. سپس دیگری را دید، پس بر او دعا کرد، پس (او هم) مرد تا سه تا را دید، پس بر آن‌ها دعا کرد، پس (آن‌ها) مردند. پس الله جل ذکره به او وحی کرد: «ای ابراهیم! همانا دعای تو اجابت شده است، پس بر بندگانم دعا نکن، چرا که اگر می‌خواستم او را خلق نمی‌کردم. به یقین من خلقم را بر سه گونه خلق کردم. بنده‌ای که مرا بندگی میکند، چیزی را شریک من قرار نمی‌دهد، پس او را پاداش خیر می‌دهم و بنده‌ای که غیر مرا بندگی میکند، پس از دست من نرود و بنده‌ای که غیر مرا بندگی کند، پس از صلبش کسی را خارج کنم که مرا بندگی کند.» سپس توجه کرد، پس مرده‌ای را بر ساحل دریا دید، نصف آن در آب و نصفش در خشکی. درندگان دریا می‌آمدند و آن‌چه در آب است، می‌خوردند، سپس باز می‌گشتند. پس بعضی از آن‌ها بر بعض دیگر حمله می‌کردند و بعضی، بعض دیگر را می‌خوردند و درندگان خشکی می‌آیند و از آن میخورند، پس بعضی بر بعضی حمله می‌برند و بعضی، بعضی را میخورند. پس در این هنگام ابراهیم علیه‌السلام از آن‌چه دید، تعجب می‌کرد و گفت: «رَبِّ أرِنی کَیْفَ تُحْیِ الْمَوْتی». گفت: «چگونه خارج می‌کنی آن‌چه را تولید مثل میکند به واسطه خوردن بعضی، بعض (دیگر) را؟» گفت: «أ وَ لَمْ تُؤْمِنْ»؟ گفت: «بَلی وَ لکِنْ لِیَطْمَئِنَّ قَلْبی». یعنی تا ببینم این را همان‌گونه که همه چیزها را دیدم. (الله تعالی) فرمود: «فَخُذْ أرْبَعَةً مِنَ الطَّیْرِ فَصُرْهُنَ إلَیْکَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلی کُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءاً». پس آن‌ها را قطعه قطعه کن و مخلوطشان کن، همان‌گونه که این مردار در این درندگانی که بعضان بعض دیگر را خوردند، مخلوط شدند. پس مخلوط کرد، سپس بر هر کوهی جزئی از آن‌ها قرار داد. (سپس الله عز و جل فرمود:) «ثُمَّ ادْعُهُنَ یَأْتینَکَ سَعْیاً». پس هنگامی که آن‌ها خواند، او را اجابت کردند و کوه‌ها ده تا بودند.»
