حدیث ۳۱۶۶

(۳۱۶۶) الکافی (ح ۷۶۴): عَلیُّ بْنُ إبْراهیمَ عَنْ أبیهِ عَنِ ابْنِ أبی‌عُمَیْرٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ زُرارَةَ وَ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسارٍ وَ بُکَیْرِ بْنِ أعْیَنَ وَ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ وَ بُرَیْدِ بْنِ مُعاویَةَ وَ أبی‌الْجارودِ جَمیعاً عَنْ أبی‌جَعْفَرٍ علیه‌السلام قالَ: «أمَرَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ رَسولَهُ بِوَلایَةِ عَلیٍّ وَ أنْزَلَ عَلَیْهِ: «إنَّما وَلیُّکُمُ اللهُ وَ رَسولُهُ وَ الَّذینَ آمَنوا الَّذینَ یُقیمونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتونَ الزَّکاةَ» وَ فَرَضَ وَلایَةَ أولی الْأمْرِ. فَلَمْ یَدْروا ما هیَ، فَأمَرَ اللهُ مُحَمَّداً صلی‌الله‌علیه‌وآله أنْ یُفَسِّرَ لَهُمُ الْوَلایَةَ، کَما فَسَّرَ لَهُمُ الصَّلاةَ وَ الزَّکاةَ وَ الصَّوْمَ وَ الْحَجَّ. فَلَمّا أتاهُ ذَلِکَ مِنَ اللهِ، ضاقَ بِذَلِکَ صَدْرُ رَسولِ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله وَ تَخَوَّفَ أنْ یَرْتَدّوا عَنْ دینِهِمْ وَ أنْ یُکَذِّبوهُ، فَضاقَ صَدْرُهُ وَ راجَعَ رَبَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ. فَأوْحَی اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ إلَیْهِ: «یا أیُّها الرَّسولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النّاسِ». فَصَدَعَ بِأمْرِ اللهِ تَعالَی ذِکْرُهُ، فَقامَ بِوَلایَةِ عَلیٍّ علیه‌السلام یَوْمَ غَدیرِ خُمٍّ. فَنادَی الصَّلاةَ جامِعَةً وَ أمَرَ النّاسَ أنْ یُبَلِّغَ الشّاهِدُ الْغائِبَ.» قالَ عُمَرُ بْنُ أُذَیْنَةَ: «قالوا جَمیعاً غَیْرَ أبی‌الْجارودِ وَ قالَ أبوجَعْفَرٍ علیه‌السلام: «وَ کانَتِ الْفَریضَةُ تَنْزِلُ بَعْدَ الْفَریضَةِ الْأُخْرَی وَ کانَتِ الْوَلایَةُ آخِرَ الْفَرائِضِ. فَأنْزَلَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَ: «الْیَوْمَ أکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی».» قالَ أبوجَعْفَرٍ علیه‌السلام: «یَقولُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «لا أُنْزِلُ عَلَیْکُمْ بَعْدَ هَذِهِ فَریضَةً قَدْ أکْمَلْتُ لَکُمُ الْفَرائِضَ.»»

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از علی بن ابراهیم القمی از پدرشا از ابن ابی‌عمیر از عمر بن اذینه از زراره بن اعین و فضیل بن یسار و بکیر بن اعین و محمد بن مسلم و برید بن معاویه و ابوالجارود که ابوالجارود از ثقات مشروطی است که البته مشکلی در این‌جا ایجاد نمی‌کند. در ضمن در عرض او جمعی از ثقات درجه هستند. سایرین هم از ثقات درجه یک می‌باشند.
* * *
علامه مجلسی: حسن.

عمر بن اذینه از زراره (بن اعین) و فضیل بن یسار و بکیر بن اعین و محمد بن مسلم و برید بن معاویه و ابوالجارود همگی از ابوجعفر (امام باقر) علیه‌السلام (روایت کردند) که فرمودند: «الله عز و جل، رسولش را به ولایت علی امر کرد و بر او نازل کرد: «إنَّما وَلیُّکُمُ اللهُ وَ رَسولُهُ وَ الَّذینَ آمَنوا الَّذینَ یُقیمونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتونَ الزَّکاةَ» و ولایت اولی الامر را واجب کرد. پس آن‌ها نمی‌دانستند آن چیست، پس الله، محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله را امر کرد ولایت را برای آن‌ها توضیح دهد، همان‌گونه که نماز و زکات و روزه و حج را برای آن‌ها توضیح داد. پس هنگامی که آن (دستور) از جانب الله آمد، سینه رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله به واسطه آن تنگ شد و ترسید که از دینشان بازگردند و این‌که او را تکذیب کنند، پس سینه‌اش تنگ شد و (به سوی) پروردگارش عز و جل بازگشت. پس الله عز و جل به سوی او وحی کرد: «یا أیُّها الرَّسولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النّاسِ». پس به امر الله تعالی ذکره گردن نهاد و در روز غدیر خم به (اعلام) ولایت علی علیه‌السلام به پا خواست. پس ندای نماز جماعت داد و مردم را امر کرد که حاضر به غایب ابلاغ کند.» عمر بن اذینه گفت: «همگی غیر ابوالجارود گفتند که ابوجعفر (امام باقر) علیه‌السلام فرمود: «و واجبی بود که بعد از واجبی دیگر نازل می‌شد و ولایت آخرین واجب بود. پس الله عز و جل نازل فرمود: «الْیَوْمَ أکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی».» و ابوجعفر (امام باقر) علیه‌السلام فرمود: «الله عز و جل می‌فرمود: «بعد از این واجبی که برای شما واجبات را کامل کرده‌ام، (واجبی) نازل نمی‌کنم.»»»