حدیث ۲۸۹۴

(۲۸۹۴) الخصال (ج ۲، ص ۴۵۳): حَدَّثَنا أحْمَدُ بْنِ زیادِ بْنِ جَعْفَرٍ الْهَمْدانیِّ وَ الْحُسَیْنِ بْنِ إبْراهیمَ بْنِ أحْمَدَ بْنِ هِشامِ بْنِ الْمُؤَدِّبِ وَ عَلیِّ بْنُ عَبْدِاللهِ الْوَرّاقِ وَ حَمْزَةَ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أحْمَدَ بْنُ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ زَیْدِ بْنِ عَلیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلیِّ بْنِ أی طالِبُ علیهم‌السلام قالوا حَدَّثَنا عَلیُّ بْنُ إبْراهیمَ بْنِ هاشِمٍ سَنَةٍ سَبْعٍ وَ ثَلاثِمِائَةٍ قالَ حَدَّثَنی أبی عَنْ أبی‌أحْمَدَ مُحَمَّدِ بْنِ زیادٍ الْأزْدیِّ وَ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أبی‌نَصْرٍ الْبَزَنْطیِّ جَمیعاً عَنْ أبانِ بْنِ عُثْمانَ الْأحْمَرِ عَنْ أبانِ بْنِ تَغْلِبَ عَنْ أبی‌جَعْفَرٍ، مُحَمَّدِ بْنِ عَلیٍّ الْباقِرِ علیهماالسلام أنَّهُ قالَ فی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَ «حُرِّمَتْ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَةُ وَ الدَّمُ وَ لَحْمُ الْخِنْزیرِ»، الْآیَةَ: «قالَ: «الْمَیْتَةُ وَ الدَّمُ وَ لَحْمُ الْخِنْزیرِ مَعْروفٌ وَ «ما أُهِلَّ لِغَیْرِ اللهِ بِهِ» یَعْنی ما ذُبِحَ لِلْأصْنامِ وَ أمّا «الْمُنْخَنِقَةُ»، فَإنَّ الْمَجوسَ کانوا لا یَأْکُلونَ الذَّبائِحَ وَ یَأْکُلونَ الْمَیْتَةَ وَ کانوا یَخْنُقونَ الْبَقَرَ وَ الْغَنَمَ، فَإذا اخْتُنِقَتْ وَ ماتَتْ، أکَلوها وَ «الْمُتَرَدّیَةُ» کانوا یَشُدّونَ أعْیُنَها وَ یُلْقونَها مِنَ السَّطْحِ، فَإذا ماتَتْ، أکَلوها وَ «النَّطیحَةُ»، کانوا یُناطِحونَ بِالْکِباشِ، فَإذا ماتَتْ أحَدُها، أکَلوها وَ «ما أکَلَ السَّبُعُ إلّا ما ذَکَّیْتُمْ»، فَکانوا یَأْکُلونَ ما یَقْتُلُهُ الذِّئْبُ وَ الْأسَدُ، فَحَرَّمَ اللهُ ذَلِکَ وَ «ما ذُبِحَ عَلَی النُّصُبِ»، کانوا یَذْبَحونَ لِبُیوتِ النّیرانِ وَ قُرَیْشٌ کانوا یَعْبُدونَ الشَّجَرَ وَ الصَّخْرَ، فَیَذْبَحونَ لَهُما» وَ «أنْ تَسْتَقْسِموا بِالْأزْلامِ ذلِکُمْ فِسْقٌ» قالَ: «کانوا یَعْمِدونَ إلَی الْجَزورِ، فَیُجَزّونَهُ عَشَرَةَ أجْزاءٍ، ثُمَّ یَجْتَمِعونَ عَلَیْهِ، فَیُخْرِجونَ السِّهامَ وَ یَدْفَعونَها إلَی رَجُلٍ وَ السِّهامُ عَشَرَةٌ، سَبْعَةٌ لَها أنْصِباءُ وَ ثَلاثَةٌ لا أنْصِباءَ لَها، فَالَّتی لَها أنْصِباءُ، الْفَذُّ وَ التَّوْأمُ وَ الْمُسْبِلُ وَ النّافِسُ وَ الْحِلْسُ وَ الرَّقیبُ وَ الْمُعَلَّی وَ الْفَذُّ لَهُ سَهْمٌ وَ التَّوْأمُ لَهُ سَهْمانِ وَ الْمُسْبِلُ لَهُ ثَلاثَةُ أسْهُمٍ وَ النّافِسُ لَهُ أرْبَعَةُ أسْهُمٍ وَ الْحِلْسُ لَهُ خَمْسَةُ أسْهُمٍ وَ الرَّقیبُ لَهُ سِتَّةُ أسْهُمٍ وَ الْمُعَلَّی لَهُ سَبْعَةُ أسْهُمٍ وَ الَّتی لا أنْصِباءَ لَها، السَّفیحُ وَ الْمَنیحُ وَ الْوَغْدُ وَ ثَمَنُ الْجَزورِ عَلَی مَنْ لا یُخْرِجُ لَهُ مِنَ الْأنْصِباءِ شَیْءٌ وَ هُوَ الْقِمارُ، فَحَرَّمَهُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ.»»

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
شیخ صدوق این حدیث را از احمد بن زیاد بن جعفر الهمدانی و حسین بن ابراهیم بن احمد المؤدب و علی بن عبدالله بن لوراق و حمزه بن محمد بن احمد العلوی، همگی از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از ابن ابی‌عمیر و احمد بن محمد بن ابی‌نصر البزنطی از ابان بن عثمان از ابات تغلب روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.

ابان بن تغلب از ابوجعفر، محمد بن علی الباقر علیهماالسلام درباره کلام او عز و جل: «حُرِّمَتْ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَةُ وَ الدَّمُ وَ لَحْمُ الْخِنْزیرِ»، آیه، روایت کرد: «فرمودند: «مردار و خون و گوشت که مشخص است و «ما أُهِلَّ لِغَیْرِ اللهِ بِهِ» یعنی آن‌چه برای بت‌ها ذبح شده است و اما «الْمُنْخَنِقَةُ»، پس همانا مجوس ذبح شده‌ها را نمی‌خوردند و مردار خوار بودند و گاو و گوسفند را خفه می‌کردند، پس هنگامی که خفه شده، می‌مردند، آن را می‌خوردند و «الْمُتَرَدّیَةُ»، چشمان او را می‌بستند و از بلندی می‌انداختن، پس هنگامی که مرد، آن را می‌خوردند و «النَّطیحَةُ»، قوچ‌ها را به شاخ اندازی وادار می‌کردند، پس هنگامی که یکی آن‌ها مرد، آن را می‌خوردند و «ما أکَلَ السَّبُعُ إلّا ما ذَکَّیْتُمْ»، پس آن‌چه را گرگ یا شیر کشته بود، می‌خوردند، پس الله آن را حرام نمود و «ما ذُبِحَ عَلَی النُّصُبِ»، برای آتشکده‌ها ذبح می‌کردند و قریش درخت و صخره را می‌پرستیدند، پس برای آن دو ذبح می‌کردند» و (درباره) «أنْ تَسْتَقْسِموا بِالْأزْلامِ ذلِکُمْ فِسْقٌ»» فرمود: قصد ذبح شتری می‌کردند، پس آن را به ده جزء تقسیم می‌کردند، سپس بر او جمع می‌شدند، پس تیرها را خارج می‌کردند و آن را به فردی می‌دادند و تیرها ده تا بود، هفت تا برایش نشان بود و سه تا نشانی برایش نبود.، پس آن‌هایی که برایش نشانی بود،‌ پس فذ و توأم و مسبل و نافس و حلس و رقیب و معلی بود و فذ برایش یک سهم و توأم برایش دو سهم و مسبل سه سهم و نافس چهار سهم و حلس پنج سهم و رقیب شش سهم و معلی هفت سهم و آن چه برایش نشان نبود، سفیح و منیح و وغد بودند و بهای ذبح بر کسی بود که برای او از نشان‌دارها چیزی نبود و آن قمار است، پس الله عز و جل آن را حرام کرد.»»