حدیث ۲-۵۹۴
(۵۹۴-۲، ۳۶۰۲ و ۱۱۱۵۱) الکافی (ح ۶۶۶) و بصائر الدرجات (ج ۱، ص ۱۱۳): مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ عَبْدِاللهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عیسَی عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبوبٍ عَنْ عَلیِّ بْنِ رِئابٍ عَنْ سَدیرٍ الصَّیْرَفیِّ قالَ: «… فَقالَ لَهُ حُمْرانُ: «أ رَأیْتَ قَوْلَهُ جَلَّ ذِکْرُهُ: «عالِمُ الْغَیْبِ فَلا یُظْهِرُ عَلی غَیْبِهِ أحَداً»؟» فَقالَ أبوجَعْفَرٍ علیه‌السلام: ««إلّا مَنِ ارْتَضی مِنْ رَسولٍ» وَ کانَ وَ اللهِ مُحَمَّدٌ مِمَّنِ ارْتَضاهُ وَ أمّا قَوْلُهُ «عالِمُ الْغَیْبِ»، فَإنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ عالِمٌ بِما غابَ عَنْ خَلْقِهِ فیما یَقْدِرُ مِنْ شَیْءٍ وَ یَقْضیهِ فی عِلْمِهِ قَبْلَ أنْ یَخْلُقَهُ وَ قَبْلَ أنْ یُفْضیَهُ إلَی الْمَلائِکَةِ. فَذَلِکَ یا حُمْرانُ! عِلْمٌ مَوْقوفٌ عِنْدَهُ إلَیْهِ، فیهِ الْمَشیئَةُ، فَیَقْضیهِ إذا أرادَ وَ یَبْدو لَهُ فیهِ، فَلا یُمْضیهِ. فَأمّا الْعِلْمُ الَّذی یُقَدِّرُهُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ، فَیَقْضیهِ وَ یُمْضیهِ، فَهُوَ الْعِلْمُ الَّذی انْتَهَی إلَی رَسولِ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله ثُمَّ إلَیْنا.»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه یک است.
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه دو است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از محمد بن یحیی العطار از عبدالله بن محمد بن عیسی از حسن بن محبوب از علی بن رئاب از سدیر الصیرفی روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
محمد بن حسن الصفار شبیه این حدیث را از ابن عیسی الاشعری از حسن بن محبوب به باقی سند روایت کرده است.
* * *
علامه مجلسی: مجهول.
سدیر الصیرفی روایت کرد: «… پس حمران به ایشان (امام باقر علیه‌السلام) گفت: «نظرتان درباره (این) سخن او جل ذکره: «عالم الغیب فلا یظهر علی غیبه أحدا» چیست؟» پس ابوجعفر (امام باقر) علیه‌السلام فرمودند: ««إلا من ارتضی من رسول» و قسم به الله که محمد از کسانی باشد که از او رضایت دارد و اما سخن او: «عالم الغیب» پس به یقین الله عز و جل، به آن‌چه از خلقش غایب است در آن‌چه در چیزی تقدیر می‌کند، علم دارد و آن را اقتضا می‌کند در علمش، قبل از آن‌که آن را بیافریند و قبل آن‌که به ملائکه افاضه کند. ای حمران! پس آن علم موقوف، به سوی او است، مشیت در آن است، پس هنگامی که اراده کند، انجام می‌پذیرد و (هنگامی که) برای آن در او بدا کند، پس انجام نمی‌پذیرد. اما آن علمی که الله عز و جل آن را تقدیر می‌کند، آن را انجام داده و امضا می‌کند، پس آن علمی است که (ابتدا) به سوی رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله، سپس به سوی ما منتهی می‌کند.»»
