حدیث 1839
(1839) الکافی (ح 6922)، الفقیه (ح 2858)، علل الشرائع (ج 2، ص 453) و الإستبصار (ج 2، ح 453): عِدَّةٌ مِنْ أصْحابِنا عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبوبٍ عَنْ خالِدِ بْنِ جَریرٍ عَنْ أبی‌الرَّبیعِ الشّامیِّ قالَ: «سُئِلَ أبوعَبْدِاللهِ علیه‌السلام عَنْ قَوْلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ «مَنِ اسْتَطاعَ إلَیْهِ سَبیلاً». فَقالَ: «ما یَقولُ النّاسُ؟» قالَ: «فَقیلَ: «لَهُ الزّادُ وَ الرّاحِلَةُ.»»» قالَ: «فَقالَ أبوعَبْدِاللهِ علیه‌السلام: «قَدْ سُئِلَ أبوجَعْفَرٍ علیه‌السلام عَنْ هَذا، فَقالَ: «هَلَکَ النّاسُ إذاً لَئِنْ کانَ، مَنْ کانَ لَهُ زادٌ وَ راحِلَةٌ قَدْرَ ما یَقوتُ عیالَهُ وَ یَسْتَغْنی بِهِ عَنِ النّاسِ، یَنْطَلِقُ إلَیْهِ، فَیَسْلُبُهُمْ إیّاهُ، لَقَدْ هَلَکوا.» فَقیلَ لَهُ: «فَما السَّبیلُ؟»» قالَ: «فَقالَ: «السَّعَةُ فی الْمالِ، إذا کانَ یَحُجُّ بِبَعْضٍ وَ یُبْقی بَعْضاً یَقوتُ بِهِ عیالَهُ. أ لَیْسَ قَدْ فَرَضَ اللهُ الزَّکاةَ، فَلَمْ یَجْعَلْها إلّا عَلَی مَنْ یَمْلِکُ مِائَتَیْ دِرْهَمٍ؟»»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه دو است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از عدة من اصحابنا از ابن عیسی الاشعری از حسن بن محبوب از خالد بن جریر از ابوالربیع الشامی روایت کرده است که ابوالربیع از ثقات درجه دو است و سایرین، از ثقات درجه یک هستند.
شیخ صدوق نیز شبیه این حدیث را به طریق خود در الفقیه به ابوالربیع الشامی که معتبر درجه دو است، روایت کرده است.
ایشان شبیه این حدیث را از محمد بن موسی بن متوکل از عبدالله بن جعفر الحمیری از ابن عیسی الاشعری از حسن بن محبوب از خالد بن جریر از ابوالربیع الشامی هم روایت کرده است که ابوالربیع از ثقات درجه دو است و سایرین، از ثقات درجه یک هستند.
شیخ‌الطائفه نیز شبیه این حدیث را از حسین بن عبیدالله الغضائری از عدة من اصحابنا از ثقةالاسلام الکلینی به باقی سند نیز روایت کرده است.
* * *
علامه مجلسی: مجهول.
* * *
مجلسی اول: فی القوی کالکلینی و الشیخ.
ابوالربیع الشامی روایت کرد: «ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام درباره کلام الله عز و جل: «مَنِ اسْتَطاعَ إلَیْهِ سَبیلاً» سؤال شد. پس فرمودند: «مردم چه می‌گویند؟» (سؤال کننده) گفت: «گویند: «کسی آذوقه و مرکب دارد.»»» (راوی) گوید: «پس ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام فرمودند: «از ابوجعفر (امام باقر) علیه‌السلام از این سؤال شد، پس فرمودند: «با این وصف مردم هلاک می‌شوند، کسی که به اندازه آن‌چه خانواده‌اش را اداره کند، آذوقه و مرکب داشته باشد و به واسطه آن از مردم بی‌نیاز باشد، به سوی آن خرج کند و آن را از آن‌ها بگیرد، هلاک کرده است.» پس به ایشان گفته شد: «پس سبیل چیست؟»» (امام علیه‌السلام) فرمودند: «پس (ابوجعفر علیه‌السلام) فرمودند: «وسعت در مال به طوری که با مقداری حج کند و مقداری باقی بماند که خانواده‌اش را به آن اداره کند. مگر نه این است که الله زکات را واجب کرد، اما آن را قرار نداد، مگر بر کسی که مالک دویست درهم باشد.»»»