حدیث ۱۸-۱۹۲۰
(۱۹۲۰-۱۸) الکافی (ح ۱۴۸۱۶): مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقوبَ الْکُلَیْنیُ قالَ حَدَّثَنی عَلیُّ بْنُ إبْراهیمَ عَنْ أبیهِ عَنِ ابْنِ فَضّالٍ عَنْ حَفْصٍ الْمُؤَذِّنِ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إسْماعیلَ بْنِ بَزیعٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنانٍ عَنْ إسْماعیلَ بْنِ جابِرٍ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام أنَّهُ کَتَبَ بِهَذِهِ الرِّسالَةِ إلَی أصْحابِهِ وَ أمَرَهُمْ بِمُدارَسَتِها وَ النَّظَرِ فیها وَ تَعاهُدِها وَ الْعَمَلِ بِها فَکانوا یَضَعونَها فی مَساجِدِ بُیوتِهِمْ فَإذا فَرَغوا مِنَ الصَّلاةِ نَظَروا فیها قالَ وَ حَدَّثَنی الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مالِکٍ الْکوفیِّ عَنِ الْقاسِمِ بْنِ الرَّبیعِ الصَّحّافِ عَنْ إسْماعیلَ بْنِ مَخْلَدٍ السَّرّاجِ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام قالَ: «خَرَجَتْ هَذِهِ الرِّسالَةُ مِنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام إلَی أصْحابِهِ: «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ، أمّا بَعْدُ؛ فَاسْألوا رَبَّکُمُ الْعافیَةَ وَ عَلَیْکُمْ بِالدَّعَةِ وَ الْوَقارِ وَ السَّکینَةِ وَ عَلَیْکُمْ بِالْحَیاءِ وَ التَّنَزُّهِ عَمّا تَنَزَّهَ عَنْهُ الصّالِحونَ قَبْلَکُمْ وَ عَلَیْکُمْ بِمُجامَلَةِ أهْلِ الْباطِلِ. تَحَمَّلوا الضَّیْمَ مِنْهُمْ وَ إیّاکُمْ وَ مُماظَّتَهُمْ … صَبِّروا النَّفْسَ عَلَی الْبَلاءِ فی الدُّنْیا، فَإنَّ تَتابُعَ الْبَلاءِ فیها وَ الشِّدَّةَ فی طاعَةِ اللهِ وَ وَلایَتِهِ وَ وَلایَةِ مَنْ أمَرَ بِوَلایَتِهِ، خَیْرٌ عاقِبَةً عِنْدَ اللهِ فی الْآخِرَةِ مِنْ مُلْکِ الدُّنْیا وَ إنْ طالَ تَتابُعُ نَعیمِها وَ زَهْرَتِها وَ غَضارَةُ عَیْشِها فی مَعْصیَةِ اللهِ وَ وَلایَةِ مَنْ نَهَی اللهُ عَنْ وَلایَتِهِ وَ طاعَتِهِ. فَإنَّ اللهَ أمَرَ بِوَلایَةِ الْأئِمَّةِ الَّذینَ سَمّاهُمُ اللهُ فی کِتابِهِ فی قَوْلِهِ: «وَ جَعَلْناهُمْ أئِمَّةً یَهْدونَ بِأمْرِنا» وَ هُمُ الَّذینَ أمَرَ اللهُ بِوَلایَتِهِمْ وَ طاعَتِهِمْ وَ الَّذینَ نَهَی اللهُ عَنْ وَلایَتِهِمْ وَ طاعَتِهِمْ وَ هُمْ أئِمَّةُ الضَّلالَةِ، الَّذینَ قَضَی اللهُ أنْ یَکونَ لَهُمْ دوَلٌ فی الدُّنْیا عَلَی أوْلیاءِ اللهِ الْأئِمَّةِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ. یَعْمَلونَ فی دولَتِهِمْ بِمَعْصیَةِ اللهِ وَ مَعْصیَةِ رَسولِهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله، لِیَحِقَّ عَلَیْهِمْ کَلِمَةُ الْعَذابِ وَ لِیَتِمَّ. أنْ تَکونوا مَعَ نَبیِّ اللهِ مُحَمَّدٍ صلی‌الله‌علیه‌وآله وَ الرُّسُلِ مِنْ قَبْلِهِ، فَتَدَبَّروا ما قَصَّ اللهُ عَلَیْکُمْ فی کِتابِهِ مِمّا ابْتَلَی بِهِ أنْبیاءَهُ وَ أتْباعَهُمُ الْمُؤْمِنینَ، ثُمَّ سَلوا اللهَ أنْ یُعْطیَکُمُ الصَّبْرَ عَلَی الْبَلاءِ فی السَّرّاءِ وَ الضَّرّاءِ وَ الشِّدَّةِ وَ الرَّخاءِ مِثْلَ الَّذی أعْطاهُمْ …»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه دو است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را به چند طریق روایت کرده است.
۱. از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از حسن بن علی بن فضال از حفص المؤذن که حفص المؤذن ثقه درجه دو است و سایرین، از ثقات درجه یک هستند.
۲. از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از محمد بن اسماعیل بن بزیع از محمد بن سنان از اسماعیل بن جابر که محمد بن سنان از مشاهیر کذابون است.
۳. از حسین بن محمد بن عامر که به اشتباه حسن بن محمد ثبت شده است، از جعفر بن محمد بن مالک الفزاری از قاسم بن ربیع الصحاف از اسماعیل بن مخلد السراج که جعفر بن محمد بن مالک از ضعفا است و قاسم بن ربیع و اسماعیل بن مخلد مجهول هستند.
خلاصه این‌که طریق اول معتبر درجه دو و سایر طرق، غیر معتبر است.
* * *
علامه مجلسی: رواه بثلاثة أسانید. اولها مجهول و ثانیها ضعیف عند القوم بابن سنان و عندی معتبر.
اسماعیل بن مخلد السراج از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام روایت کرد: «از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام این نامه به سوی اصحابشان خارج شد: «بسم الله الرحمن الرحیم، اما بعد؛ از خدا طلب عافیت کنید و بر شما باد فروتنی و وقار و آرامش و بر شما باد حیا و منزه شدن از آن‌چه صالحان قبل از شما از آن منزه بودند و بر شما باد خویشتن‌داری از اهل باطل و تحمل کنید ناحقی از (جانب) آن‌ها را و برحذر باشید از دشمنی آن‌ها … صبور دارید خویش را بر بلای در دنیا، چرا که پیوستگی بلا و شدت در آن به جهت اطاعت الله و ولایت او و ولایت کسانی که به ولایتشان امر کرده، عاقبت بهتری نزد الله در آخرت دارد تا ملک دنیا اگر چه پیوستگی نعمت‌های آن و زیبایی آن و لذت عیش آن در معصیت الله ولایت کسانی که الله از ولایتشان و طاعتشان نهی کرده، به درازا بکشد. پس به یقین الله به ولایت کسانی امر فرموده که الله آن‌ها را در کتابش نام برده: «وَ جَعَلْناهُمْ أئِمَّةً یَهْدونَ بِأمْرِنا» و آن‌ها کسانی هستند که الله امر به ولایتشان و اطاعتشان کرده و آن‌ها که الله از ولایتشان و اطاعتشان نهی کرده، آن‌ها امامان گمراهی هستند که الله اقتضا فرموده برای آن‌ها دولت‌هایی در دنیا بر اولیای الله، امامان از آل محمد باشد. در دولتشان به معصیت الله و معصیت رسولش صلی‌الله‌علیه‌وآله عمل می‌کنند تا الله اثر عذاب را بر آن‌ها ملحق کند و تمام گرداند. اگر بخواهید با نبی الله، محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله و رسولان از قبل او باشید، پس تدبر کنید آن‌چه را الله در کتابش بر شما تعریف کرده از آن‌چه انبیاءش و پیروان مؤمنشان به آن مبتلا شدند، سپس از الله بخواهید که بر شما در خوشی‌ها و ناخوشی‌ها و سختی‌ها و راحتی‌ها صبر بر بلا عطا نماید همان‌گونه به آن‌ها عطا کرد …»»
