حدیث 16-1920
(1920-16) الکافی (ح 14816): مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقوبَ الْکُلَیْنیُ قالَ حَدَّثَنی عَلیُّ بْنُ إبْراهیمَ عَنْ أبیهِ عَنِ ابْنِ فَضّالٍ عَنْ حَفْصٍ الْمُؤَذِّنِ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إسْماعیلَ بْنِ بَزیعٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنانٍ عَنْ إسْماعیلَ بْنِ جابِرٍ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام أنَّهُ کَتَبَ بِهَذِهِ الرِّسالَةِ إلَی أصْحابِهِ وَ أمَرَهُمْ بِمُدارَسَتِها وَ النَّظَرِ فیها وَ تَعاهُدِها وَ الْعَمَلِ بِها فَکانوا یَضَعونَها فی مَساجِدِ بُیوتِهِمْ فَإذا فَرَغوا مِنَ الصَّلاةِ نَظَروا فیها قالَ وَ حَدَّثَنی الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مالِکٍ الْکوفیِّ عَنِ الْقاسِمِ بْنِ الرَّبیعِ الصَّحّافِ عَنْ إسْماعیلَ بْنِ مَخْلَدٍ السَّرّاجِ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام قالَ: «خَرَجَتْ هَذِهِ الرِّسالَةُ مِنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام إلَی أصْحابِهِ: «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ، أمّا بَعْدُ؛ فَاسْألوا رَبَّکُمُ الْعافیَةَ وَ عَلَیْکُمْ بِالدَّعَةِ وَ الْوَقارِ وَ السَّکینَةِ وَ عَلَیْکُمْ بِالْحَیاءِ وَ التَّنَزُّهِ عَمّا تَنَزَّهَ عَنْهُ الصّالِحونَ قَبْلَکُمْ وَ عَلَیْکُمْ بِمُجامَلَةِ أهْلِ الْباطِلِ. تَحَمَّلوا الضَّیْمَ مِنْهُمْ وَ إیّاکُمْ وَ مُماظَّتَهُمْ …» وَ قالَ: «اتَّقوا اللهَ أیَّتُها الْعِصابَةُ! وَ إنِ اسْتَطَعْتُمْ أنْ لا یَکونَ مِنْکُمْ مُحْرِجُ الْإمامِ، فَإنَّ مُحْرِجَ الْإمامِ، هُوَ الَّذی یَسْعَی بِأهْلِ الصَّلاحِ مِنْ أتْباعِ الْإمامِ، الْمُسَلِّمینَ لِفَضْلِهِ، الصّابِرینَ عَلَی أداءِ حَقِّهِ، الْعارِفینَ لِحُرْمَتِهِ وَ اعْلَموا أنَّهُ مَنْ نَزَلَ بِذَلِکَ الْمَنْزِلِ عِنْدَ الْإمامِ، فَهُوَ مُحْرِجُ الْإمامِ، فَإذا فَعَلَ ذَلِکَ عِنْدَ الْإمامِ، أحْرَجَ الْإمامَ إلَی أنْ یَلْعَنَ أهْلَ الصَّلاحِ مِنْ أتْباعِهِ، الْمُسَلِّمینَ لِفَضْلِهِ، الصّابِرینَ عَلَی أداءِ حَقِّهِ، الْعارِفینَ بِحُرْمَتِهِ. فَإذا لَعَنَهُمْ لِإحْراجِ أعْداءِ اللهِ الْإمامَ، صارَتْ لَعْنَتُهُ رَحْمَةً مِنَ اللهِ عَلَیْهِمْ وَ صارَتِ اللَّعْنَةُ مِنَ اللهِ وَ مِنَ الْمَلائِکَةِ وَ رُسُلِهِ عَلَی أولَئِکَ وَ اعْلَموا أیَّتُها الْعِصابَةُ! أنَّ السُّنَّةَ مِنَ اللهِ قَدْ جَرَتْ فی الصّالِحینَ قَبْلُ» …»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه دو است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را به چند طریق روایت کرده است.
1. از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از حسن بن علی بن فضال از حفص المؤذن که حفص المؤذن ثقه درجه دو است و سایرین، از ثقات درجه یک هستند.
2. از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از محمد بن اسماعیل بن بزیع از محمد بن سنان از اسماعیل بن جابر که محمد بن سنان از مشاهیر کذابون است.
3. از حسین بن محمد بن عامر که به اشتباه حسن بن محمد ثبت شده است، از جعفر بن محمد بن مالک الفزاری از قاسم بن ربیع الصحاف از اسماعیل بن مخلد السراج که جعفر بن محمد بن مالک از ضعفا است و قاسم بن ربیع و اسماعیل بن مخلد مجهول هستند.
خلاصه این‌که طریق اول معتبر درجه دو و سایر طرق، غیر معتبر است.
* * *
علامه مجلسی: رواه بثلاثة أسانید. اولها مجهول و ثانیها ضعیف عند القوم بابن سنان و عندی معتبر.
اسماعیل بن مخلد السراج از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام روایت کرد: «از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام این نامه به سوی اصحابشان خارج شد: «بسم الله الرحمن الرحیم، اما بعد؛ از خدا طلب عافیت کنید و بر شما باد فروتنی و وقار و آرامش و بر شما باد حیا و منزه شدن از آن‌چه صالحان قبل از شما از آن منزه بودند و بر شما باد خویشتن‌داری از اهل باطل و تحمل کنید ناحقی از (جانب) آن‌ها را و برحذر باشید از دشمنی آن‌ها …» و (باز) فرمودند: «تقوا پیشه کنید ای گروه! و اگر می‌توانید امام از جانب شما در تنگنا نباشد که در تنگنا گذارنده امام، همان کسی است که سخن‌چینی کند اهل صلاح از تابعان امام، تسلیم‌شدگان به برتریش، صبر کنندگان بر ادای حقش، عارفان به حرمتش را و بدانید هر کس به این منزلگاه نزد امام فرود آید، پس او به تنگنا اندازنده امام است، پس اگر آن را نزد امام انجام دهد، امام را به تنگنا انداخته که اهل صلاح از اتباعش، تسلیم‌شدگان به برتریش، صبر کنندگان بر ادای حقش، عارفان به حرمتش را لعن کند. پس اگر آن‌ها را به خاطر محذوریت دشمنان الله لعن کند، لعنتش رحمتی از الله بر آن‌ها خواهد شد و لعنتی از الله و ملائکه و رسولانش خواهد شد بر آن‌ها. و ای گروه! بدانید که سنت از جانب الله قبلا درباره صالحین جاری شده است.» …»