حدیث 15-1920

(1920-15) الکافی (ح 14816): مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقوبَ الْکُلَیْنیُ قالَ حَدَّثَنی عَلیُّ بْنُ إبْراهیمَ عَنْ أبیهِ عَنِ ابْنِ فَضّالٍ عَنْ حَفْصٍ الْمُؤَذِّنِ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إسْماعیلَ بْنِ بَزیعٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنانٍ عَنْ إسْماعیلَ بْنِ جابِرٍ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام أنَّهُ کَتَبَ بِهَذِهِ الرِّسالَةِ إلَی أصْحابِهِ وَ أمَرَهُمْ بِمُدارَسَتِها وَ النَّظَرِ فیها وَ تَعاهُدِها وَ الْعَمَلِ بِها فَکانوا یَضَعونَها فی مَساجِدِ بُیوتِهِمْ فَإذا فَرَغوا مِنَ الصَّلاةِ نَظَروا فیها قالَ وَ حَدَّثَنی الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مالِکٍ الْکوفیِّ عَنِ الْقاسِمِ بْنِ الرَّبیعِ الصَّحّافِ عَنْ إسْماعیلَ بْنِ مَخْلَدٍ السَّرّاجِ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام قالَ: «خَرَجَتْ هَذِهِ الرِّسالَةُ مِنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام إلَی أصْحابِهِ: «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ، أمّا بَعْدُ؛ فَاسْألوا رَبَّکُمُ الْعافیَةَ وَ عَلَیْکُمْ بِالدَّعَةِ وَ الْوَقارِ وَ السَّکینَةِ وَ عَلَیْکُمْ بِالْحَیاءِ وَ التَّنَزُّهِ عَمّا تَنَزَّهَ عَنْهُ الصّالِحونَ قَبْلَکُمْ وَ عَلَیْکُمْ بِمُجامَلَةِ أهْلِ الْباطِلِ. تَحَمَّلوا الضَّیْمَ مِنْهُمْ وَ إیّاکُمْ وَ مُماظَّتَهُمْ … وَ إیّاکُمْ وَ مُماظَّةَ أهْلِ الْباطِلِ وَ عَلَیْکُمْ بِهُدَی الصّالِحینَ وَ وَقارِهِمْ وَ سَکینَتِهِمْ وَ حِلْمِهِمْ وَ تَخَشُّعِهِمْ وَ وَرَعِهِمْ عَنْ مَحارِمِ اللهِ وَ صِدْقِهِمْ وَ وَفائِهِمْ وَ اجْتِهادِهِمْ لِلّهِ فی الْعَمَلِ بِطاعَتِهِ. فَإنَّکُمْ إنْ لَمْ تَفْعَلوا ذَلِکَ، لَمْ تُنْزَلوا عِنْدَ رَبِّکُمْ مَنْزِلَةَ الصّالِحینَ قَبْلَکُمْ وَ اعْلَموا أنَّ اللهَ إذا أرادَ بِعَبْدٍ خَیْراً، شَرَحَ «صَدْرَهُ لِلْإسْلامِ»، فَإذا أعْطاهُ ذَلِکَ، أنْطَقَ لِسانَهُ بِالْحَقِّ وَ عَقَدَ قَلْبَهُ عَلَیْهِ، فَعَمِلَ بِهِ، فَإذا جَمَعَ اللهُ لَهُ ذَلِکَ، تَمَّ لَهُ إسْلامُهُ وَ کانَ عِنْدَ اللهِ إنْ ماتَ عَلَی ذَلِکَ الْحالِ مِنَ الْمُسْلِمینَ حَقّاً وَ إذا لَمْ یُرِدِ اللهُ بِعَبْدٍ خَیْراً وَکَلَهُ إلَی نَفْسِهِ وَ کانَ صَدْرُهُ «ضَیِّقاً حَرَجاً»، فَإنْ جَرَی عَلَی لِسانِهِ حَقٌّ، لَمْ یُعْقَدْ قَلْبُهُ عَلَیْهِ وَ إذا لَمْ یُعْقَدْ قَلْبُهُ عَلَیْهِ، لَمْ یُعْطِهِ اللهُ الْعَمَلَ بِهِ، فَإذا اجْتَمَعَ ذَلِکَ عَلَیْهِ حَتَّی یَموتَ وَ هُوَ عَلَی تِلْکَ الْحالِ، کانَ عِنْدَ اللهِ مِنَ الْمُنافِقینَ وَ صارَ ما جَرَی عَلَی لِسانِهِ مِنَ الْحَقِّ الَّذی لَمْ یُعْطِهِ اللهُ أنْ یُعْقَدَ قَلْبُهُ عَلَیْهِ وَ لَمْ یُعْطِهِ الْعَمَلَ بِهِ، حُجَّةً عَلَیْهِ یَوْمَ الْقیامَةِ. فَاتَّقوا اللهَ وَ سَلوهُ أنْ یَشْرَحَ صُدورَکُمْ لِلْإسْلامِ وَ أنْ یَجْعَلَ ألْسِنَتَکُمْ تَنْطِقُ بِالْحَقِّ حَتَّی یَتَوَفَّیکُمْ وَ أنْتُمْ عَلَی ذَلِکَ وَ أنْ یَجْعَلَ مُنْقَلَبَکُمْ مُنْقَلَبَ الصّالِحینَ قَبْلَکُمْ وَ لا قُوَّةَ إلّا بِاللهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ» …»

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه دو است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را به چند طریق روایت کرده است.
از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از حسن بن علی بن فضال از حفص المؤذن که حفص المؤذن ثقه درجه دو است و سایرین، از ثقات درجه یک هستند.
از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از محمد بن اسماعیل بن بزیع از محمد بن سنان از اسماعیل بن جابر که محمد بن سنان از مشاهیر کذابون است.
از حسین بن محمد بن عامر که به اشتباه حسن بن محمد ثبت شده است، از جعفر بن محمد بن مالک الفزاری از قاسم بن ربیع الصحاف از اسماعیل بن مخلد السراج که جعفر بن محمد بن مالک از ضعفا است و قاسم بن ربیع و اسماعیل بن مخلد مجهول هستند.
خلاصه این‌که طریق اول معتبر درجه دو و سایر طرق، غیر معتبر است.
* * *
علامه مجلسی: رواه بثلاثة أسانید. اولها مجهول و ثانیها ضعیف عند القوم بابن سنان و عندی معتبر.

اسماعیل بن مخلد السراج از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام روایت کرد: «از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام این نامه به سوی اصحابشان خارج شد: «بسم الله الرحمن الرحیم، اما بعد؛ از خدا طلب عافیت کنید و بر شما باد فروتنی و وقار و آرامش و بر شما باد حیا و منزه شدن از آن‌چه صالحان قبل از شما از آن منزه بودند و بر شما باد خویشتن‌داری از اهل باطل و تحمل کنید ناحقی از (جانب) آن‌ها را و برحذر باشید از دشمنی آن‌ها … و جداً بپرهیزید از منازعه با اهل باطل و بر شما است هدایت صالحان و وقارشان و آرامششان و صبرشان و ورعشان از حرام‌های الله و صدقشان و وفایشان و تلاش بسیارشان برای الله در عمل به طاعت او. پس چنان‌چه آن را عمل نکنید و نزد پروردگارتان به جایگاه صالحان قبلتان فرود نیایید و بدانید اگر الله برای بنده‌ای خیری را اراده کند، سینه‌اش را برای تسلیم شدن گشاده گرداند، پس هنگامی که آن را به او عطا کرد،‌ زبان او را به حق گویا کند و قلبش را به آن بسته نماید، پس به آن عمل کند، پس هنگامی که الله آن را برای او جمع نمود، اسلام را برای او تمام گرداند و اگر بر آن حال بمیرد، نزد الله از مسلمانان واقعی خواهد بود و چنان‌چه الله خیری بر بنده‌ای اراده نکند، او را به خود واگذارد و سینه‌اش تنگ فشرده شود، پس چنان‌چه حقی بر زبانش جاری شود، قلبش بر آن بسته نشود و چنان‌چه قلبش بر آن بسته نشود، الله (توفیق) عمل به آن را به او عطا نکند، پس هنگامی که آن بر او جمع شود تا بمیرد در حالی که بر آن حال است، نزد الله از منافقان باشد و آن‌چه از حق بر زبانش جریان یافته که الله او را عطا نکرده که قلبش به آن بسته شود و عمل به آن را به او عطا نکرده، روز قیامت حجتی بر ضد او شود. پس الله را تقوا پیشه کنید و از او بخوهید که سینه‌هایتان را برای اسلام گشاده کند و این‌که زبان‌هایتان را به حق گویا نماید تا شما را بمیراند در حالی که بر آن هستید و این‌که بازگشتگاه شما را بازگشتگاه صالحان قبلتان قرار دهد و نیرویی نیست مگر به الله و (مطلق) ستایش برای الله پروردگار جهان‌ها است …»