حدیث 1288
(1288) الکافی (ح 10833) و الفقیه (ح 4778) : صَفْوانُ عَنِ ابْنِ مُسْکانَ عَنْ أبی‌بَصیرٍ وَ عَلیٌّ عَنْ أبیهِ وَ عِدَّةٌ مِنْ أصْحابِنا عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خالِدٍ عَنْ عُثْمانَ بْنِ عیسَی عَنْ سَماعَةَ جَمیعاً عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام فی قَوْلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَ: «وَ إنْ طَلَّقْتُموهُنَّ مِنْ قَبْلِ أنْ تَمَسّوهُنَّ وَ قَدْ فَرَضْتُمْ لَهُنَّ فَریضَةً فَنِصْفُ ما فَرَضْتُمْ إلّا أنْ یَعْفونَ أوْ یَعْفوا الَّذی بِیَدِهِ عُقْدَةُ النِّکاحِ»، قالَ: «هُوَ الْأبُ أوِ الْأخُ أوِ الرَّجُلُ یوصَی إلَیْهِ وَ الَّذی یَجوزُ أمْرُهُ فی مالِ الْمَرْأةِ، فَیَبْتاعُ لَها فَتُجیزُ، فَإذا عَفا فَقَدْ جازَ.»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه یک است.
سند این حدیث معلق است و از احادیث قبلش معلوم می‌شود که ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را به چند طریق روایت کرده است.
1. از احمد بن ادریس القمی از محمد بن عبدالجبار از صفوان بن یحیی از عبدالله بن مسکان از ابوبصیر الاسدی
2. از محمد بن جعفر الرزاز از ایوب به نوح از صفوان بن یحیی از عبدالله بن مسکان از ابوبصیر الاسدی
3. از حمید بن زیاد از حسن بن محمد بن سماعه از صفوان بن یحیی از عبدالله بن مسکان از ابوبصیر الاسدی
4. از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از عثمان بن عیسی از سماعه بن مهران
5. از عدة من اصحابنا از احمد بن محمد البرقی از عثمان بن عیسی از سماعه بن مهران
که احمد البرقی در طریق پنجم از ثقات مشروطی است که البته در این‌جا مشکلی ایجاد نمی‌کند و سایرین از ثقات درجه یک هستند.
شیخ صدوق نیز شبیه این حدیث را به چند طریق روایت کرده است.
1. به طریق خود در الفقیه به عبیدالله بن علی الحلبی که معتبر درجه یک است.
2. به طریق خود در الفقیه به ابوبصیر الاسدی که معتبر مشروط است.
3. به طریق خود در الفقیه به سماعة بن مهران که معتبر درجه یک است.
* * *
علامه مجلسی: السند الأول صحیح و الثانی موثق.
* * *
مجلسی اول: فی الصحیح و الموثق کالشیخین فی أبی‌بصیر و سماعة، لکنهما رویاه فی الصحیح عن ابن مسکان از عن أبی‌بصیر و فی الموثق کالصحیح عن سماعة کما فی المتن و رواه فی الحسن کالصحیح عن الحلبی.
ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام دربره کلام الله عز و جل: «وَ إنْ طَلَّقْتُموهُنَّ مِنْ قَبْلِ أنْ تَمَسّوهُنَّ وَ قَدْ فَرَضْتُمْ لَهُنَّ فَریضَةً فَنِصْفُ ما فَرَضْتُمْ إلّا أنْ یَعْفونَ أوْ یَعْفوا الَّذی بِیَدِهِ عُقْدَةُ النِّکاحِ» فرمودند: «او پدر یا برادر یا فردی است که به او وصیت شده است و کسی که در مال زن امرش مجاز می‌شود و برای او داد و ستد می‌کند، پس مجاز است، هنگامی که گذشت، اجازه داده است.»