حدیث ۱-۱۲۰۰۳
(۱۲۰۰۳-۱) الخصال (ج ۲، ص ۶۱۰): حَدَّثَنا أبی رضی‌الله‌عنه قالَ حَدَّثَنا سَعْدُ بْنُ عَبْدِاللهِ قالَ حَدَّثَنی مُحَمَّدُ بْنُ عیسَی بْنِ عُبَیْدٍ الْیَقْطینیُّ عَنِ الْقاسِمِ بْنِ یَحْیَی عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِ بْنِ راشِدٍ عَنْ أبی‌بَصیرٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام قالَ حَدَّثَنی أبی عَنْ جَدّی عَنْ آبائِهِ «أنَّ أمیرَالْمُؤْمِنینَ علیه‌السلام عَلَّمَ أصْحابَهُ فی مَجْلِسٍ واحِدٍ أرْبَعَمِائَةِ بابٍ مِمّا یُصْلِحُ لِلْمُسْلِمِ فی دینِهِ وَ دُنْیاهُ، قال: «… إذا أرادَ أحَدُکُمْ حاجَةً، فَلْیُبَکِّرْ فی طَلَبِها یَوْمَ الْخَمیسِ، فَإنَّ رَسولَ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌آله قالَ: «اللهُمَّ! بارِکْ لِاُمَّتی فی بُکورِها یَوْمَ الْخَمیسِ.» وَ لْیَقْرَأْ إذا خَرَجَ مِنْ بَیْتِهِ، الْآیاتِ مِنْ آخِرِ «آلِ عِمْرانَ» وَ «آیَةَ الْکُرْسیِّ» وَ «إنّا أنْزَلْناهُ» وَ «اُمَّ الْکِتابِ» فَإنَّ فیها قَضاءً لِحَوائِجِ الدُّنْیا وَ الْآخِرَة …»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه دو است.
شیخ صدوق این حدیث را از پدرش از سعد بن عبدالله القمی از محمد بن عیسی بن عبید الیقطینی از قاسم بن یحیی از جدش، حسن بن راشد از ابوبصیر الاسدی و محمد بن مسلم که حسن بن راشد از ثقات درجه دو است و ابن عبید از ثقات مشروطی که البته در این‌جا مشکلی ایجاد نمی‌کند و بقیه از ثقات درجه یک هستند.
ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام از پدرانشان روایت کردند که امیر مؤمنان علیه‌السلام در مجلسی اصحاب خود را از چهارصد باب که دین و دنیای فرد مسلمان را اصلاح می‌کند، آگاه کرده، فرمودند: «… هنگامی یکی از شما اراده حاجتی کرد، بامداد پنج‌شنبه در طلب آن برخیزد، چرا که رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: «بارالها! برای امت من در بامداد پنج‌شنبه برکت قرار ده.» و هنگامی که از خانه‌اش خارج شد، آیات آخر (سوره) آل عمران و آیة الکرسی و (سوره) «إنّا أنْزَلْناهُ» و (سوره) امّ الکتاب را بخواند چرا که در آن برآورده شدن حاجات دنیا و آخرت است …»
– ابن شعبه الحرانی که از محدثین قرن چهارم است، در کتاب تحف العقول (ص ۱۱۳) شبیه این روایت را به صورت مرسل ذکر کرده و به جای آیات آخر سوره آل عمران، آیه «إنَّ فی خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ» تا «إنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمیعادَ» را که آیات ۱۹۰ تا ۱۹۶ این سوره مبارکه می‌باشد را ذکر کرده است. البته از آن‌جا که این روایت مرسل می‌باشد، نمی‌تواند مبنا قرار گیرد، خصوصاً آن‌که در روایت معتبر ما، آیات آخر سوره آل عمران آمده است و اگر قرآن فعلی را که مورد اجماع مسلمین است در نظر بگیریم، آیات مورد نظر ابن شعبه، آیات پایانی سوره آل عمران نیست.
با توجه به شواهد و قرائن، قاعدتاً منظور از آیة الکرسی تنها آیه ۲۵۵ سوره بقره یعنی آیه «اللهُ لا إلهَ إلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ لَهُ ما فی السَّماواتِ وَ ما فی الْأرْضِ مَنْ ذَا الَّذی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إلاَّ بِإذْنِهِ یَعْلَمُ ما بَیْنَ أیْدیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا یُحیطونَ بِشَیْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إلاَّ بِما شاءَ وَسِعَ کُرْسیُّهُ السَّماواتِ وَ الْأرْضَ وَ لا یَؤُدُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلیُّ الْعَظیمُ» است که ذیل آن آیه در این‌باره سخن خواهیم گفت.
– منظور از سوره «إنّا أنزلناه» نیز سوره مبارکه قدر است.
– بنا به درخواست نبی مکرم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله، الله تبارک و تعالی در بامداد پنج‌شنبه برای امت ایشان برکت قرار داده است.
– کسی که می‌خواهد به حاجت خود برسد و کاری را انجام دهد، بهتر است که بامداد پنج‌شنبه از خواب برخواسته و برای انجام آن کار اقدام کند و هنگامی که از خانه خارج شد، به دستورالعمل مذکور عمل نماید.
– طبیعی است که قرار نیست اگر کسی دستور موجود در روایت را انجام داد، حتماً به حاجت خود برسد، چرا که به واسطه عقل و نقل، در برآورده شدن حاجات مسائل متعددی تأثیر داشته و نکات مختلفی مطرح است که در آینده، هنگام بحث پیرامون دعا و حاجت، به آن‌ها خواهیم پرداخت. در این‌جا فقط به این نکته اشاره کنم که انجام این‌گونه دستورالعمل‌ها، ضمن اظهار بندگی به درگاه الله تعالی که اصل مطلب است، احتمال رسیدن به آن خواسته را به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد.
– در پایان این نکته را عرض کنم که همان‌طور که در مقدمه این روایت هم اشاره شده است، این فرمایشات امیر مؤمنان علیه‌السلام چهارصد فراز دارد و با توجه به این‌که تعدادی از آن‌ها درباره سوره‌ها و آیات قرآن کریم است، بعضی از آن‌ها را به مناسبت موضوع بحث‌هایمان، به مرور عرض خواهیم کرد و امیدوارم خداوند متعال توفیق دهد تا مجموعه همه آن‌ها را هم مستقلاً مورد بررسی قرار دهیم. إن شاء الله.
– این را هم اضافه کنم که یک بار تعداد فرازهای این روایت را شمردم و واقعاً چهارصد مورد بود.
