حدیث ۱۲-۱۹۲۰
(۱۹۲۰-۱۲) الکافی (ح ۱۴۸۱۶): مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقوبَ الْکُلَیْنیُ قالَ حَدَّثَنی عَلیُّ بْنُ إبْراهیمَ عَنْ أبیهِ عَنِ ابْنِ فَضّالٍ عَنْ حَفْصٍ الْمُؤَذِّنِ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إسْماعیلَ بْنِ بَزیعٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنانٍ عَنْ إسْماعیلَ بْنِ جابِرٍ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام أنَّهُ کَتَبَ بِهَذِهِ الرِّسالَةِ إلَی أصْحابِهِ وَ أمَرَهُمْ بِمُدارَسَتِها وَ النَّظَرِ فیها وَ تَعاهُدِها وَ الْعَمَلِ بِها فَکانوا یَضَعونَها فی مَساجِدِ بُیوتِهِمْ فَإذا فَرَغوا مِنَ الصَّلاةِ نَظَروا فیها قالَ وَ حَدَّثَنی الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مالِکٍ الْکوفیِّ عَنِ الْقاسِمِ بْنِ الرَّبیعِ الصَّحّافِ عَنْ إسْماعیلَ بْنِ مَخْلَدٍ السَّرّاجِ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام قالَ: «خَرَجَتْ هَذِهِ الرِّسالَةُ مِنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام إلَی أصْحابِهِ: «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ، أمّا بَعْدُ؛ فَاسْألوا رَبَّکُمُ الْعافیَةَ وَ عَلَیْکُمْ بِالدَّعَةِ وَ الْوَقارِ وَ السَّکینَةِ وَ عَلَیْکُمْ بِالْحَیاءِ وَ التَّنَزُّهِ عَمّا تَنَزَّهَ عَنْهُ الصّالِحونَ قَبْلَکُمْ وَ عَلَیْکُمْ بِمُجامَلَةِ أهْلِ الْباطِلِ. تَحَمَّلوا الضَّیْمَ مِنْهُمْ وَ إیّاکُمْ وَ مُماظَّتَهُمْ …» وَ قالَ: «وَ عَلَیْکُمْ بِطاعَةِ رَبِّکُمْ ما اسْتَطَعْتُمْ، فَإنَّ اللهَ رَبُّکُمْ وَ اعْلَموا أنَّ الْإسْلامَ هُوَ التَّسْلیمُ وَ التَّسْلیمَ هُوَ الْإسْلامُ، فَمَنْ سَلَّمَ فَقَدْ أسْلَمَ وَ مَنْ لَمْ یُسَلِّمْ فَلا إسْلامَ لَهُ وَ مَنْ سَرَّهُ أنْ یُبْلِغَ إلَی نَفْسِهِ فی الْإحْسانِ، فَلْیُطِعِ اللهَ، فَإنَّهُ مَنْ أطاعَ اللهَ، فَقَدْ أبْلَغَ إلَی نَفْسِهِ فی الْإحْسانِ وَ إیّاکُمْ وَ مَعاصیَ اللهِ أنْ تَرْکَبوها، فَإنَّهُ مَنِ انْتَهَکَ مَعاصیَ اللهِ، فَرَکِبَها، فَقَدْ أبْلَغَ فی الْإساءَةِ إلَی نَفْسِهِ وَ لَیْسَ بَیْنَ الْإحْسانِ وَ الْإساءَةِ مَنْزِلَةٌ، فَلِأهْلِ الْإحْسانِ عِنْدَ رَبِّهِمُ الْجَنَّةُ وَ لِأهْلِ الْإساءَةِ عِنْدَ رَبِّهِمُ النّارُ. فَاعْمَلوا بِطاعَةِ اللهِ وَ اجْتَنِبوا مَعاصیَهُ وَ اعْلَموا أنَّهُ لَیْسَ یُغْنی عَنْکُمْ مِنَ اللهِ أحَدٌ مِنْ خَلْقِهِ شَیْئاً، لا مَلَکٌ مُقَرَّبٌ وَ لا نَبیٌّ مُرْسَلٌ وَ لا مَنْ دونَ ذَلِکَ. فَمَنْ سَرَّهُ أنْ تَنْفَعَهُ شَفاعَةُ الشّافِعینَ عِنْدَ اللهِ، فَلْیَطْلُبْ إلَی اللهِ أنْ یَرْضَی عَنْهُ وَ اعْلَموا أنَّ أحَداً مِنْ خَلْقِ اللهِ لَمْ یُصِبْ رِضا اللهِ، إلّا بِطاعَتِهِ وَ طاعَةِ رَسولِهِ وَ طاعَةِ وُلاةِ أمْرِهِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صلی‌الله‌علیه‌وآله وَ مَعْصیَتُهُمْ مِنْ مَعْصیَةِ اللهِ وَ لَمْ یُنْکِرْ لَهُمْ فَضْلاً عَظُمَ أوْ صَغُرَ وَ اعْلَموا أنَّ الْمُنْکِرینَ هُمُ الْمُکَذِّبونَ وَ أنَّ الْمُکَذِّبینَ هُمُ الْمُنافِقونَ وَ أنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ قالَ لِلْمُنافِقینَ وَ قَوْلُهُ الْحَقُ «إنَّ الْمُنافِقینَ فی الدَّرْکِ الْأسْفَلِ مِنَ النّارِ وَ لَنْ تَجِدَ لَهُمْ نَصیراً» …»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه یک است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را به چند طریق روایت کرده است.
۱. از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از حسن بن علی بن فضال از حفص المؤذن که حفص المؤذن ثقه درجه دو است و سایرین، از ثقات درجه یک هستند.
۲. از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از محمد بن اسماعیل بن بزیع از محمد بن سنان از اسماعیل بن جابر که محمد بن سنان از مشاهیر کذابون است.
۳. از حسین بن محمد بن عامر که به اشتباه حسن بن محمد ثبت شده است، از جعفر بن محمد بن مالک الفزاری از قاسم بن ربیع الصحاف از اسماعیل بن مخلد السراج که جعفر بن محمد بن مالک از ضعفا است و قاسم بن ربیع و اسماعیل بن مخلد مجهول هستند.
خلاصه این‌که طریق اول معتبر درجه دو و سایر طرق، غیر معتبر است.
* * *
علامه مجلسی: رواه بثلاثة أسانید. اولها مجهول و ثانیها ضعیف عند القوم بابن سنان و عندی معتبر.
اسماعیل بن مخلد السراج از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام روایت کرد: «از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام این نامه به سوی اصحابشان خارج شد: «بسم الله الرحمن الرحیم، اما بعد؛ از خدا طلب عافیت کنید و بر شما باد فروتنی و وقار و آرامش و بر شما باد حیا و منزه شدن از آن‌چه صالحان قبل از شما از آن منزه بودند و بر شما باد خویشتن‌داری از اهل باطل و تحمل کنید ناحقی از (جانب) آن‌ها را و برحذر باشید از دشمنی آن‌ها …» و (نیز) فرمود: «و بر شما است اطاعت پروردگارتان تا آن‌جا که توان دارید، چرا که الله پروردگار شما است و بدانید که اسلام همان تسلیم شدن است و تسلیم شدن، همان اسلام، پس هر کس تسلیم شود، اسلام آورده است و هر کس تسلیم نشده، اسلامی برای او نیست و هر کش خوش دارد که خود را در نیکی قرار دهد، پس الله را اطاعت کند، چرا که هر کس الله را اطاعت کند، خویشتن را در نیکی رسانده و جداً بپرهیزید از معاصی الله که آن را مرتکب شوید، چرا که هر کس هتک (حرمت) کند معاصی الله را، پس آن را مرتکب شود، خویشتن را در بدی رسانده و بین نیکی و بدی جایگاهی نیست، پس برای اهل نیکی نزد پروردگارشان بهشت است و برای اهل بدی نزد پرردگارشان آتش. پس به اطاعت الله عمل کنید و از معاصی او اجتناب کنید و بدانید که بی‌نیاز نمی‌کند چیزی شما را احدی از خلقش از الله، نه ملکی مقرب و نه نبی‌ای فرستاده شده و نه پایین‌تر از آن. پس هر کس دوست دارد که شفاعت شفات‌کنندگان نزد الله او را منفعت بخشد، پس طلب کند به سوی الله که از او راضی شود و بدانید احدی از خلق الله به رضایت الله نرسد، مگر به اطاعت او و اطاعت رسولش و اطاعت والیان امر او از خاندان محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله و عصیان از آن‌ها، عصیان از الله است و انکار نشود فضلی از آن‌ها را چه بزرگ بنماید و چه کوچک و بدانید که انکارکنندگان همان تکذیب کنندگان هستند و این‌که تکذیب کنندگان همان منافقان هستند و این‌که الله عز و جل به منافقان فرموده و کلام او حق است: «إنَّ الْمُنافِقینَ فی الدَّرْکِ الْأسْفَلِ مِنَ النّارِ وَ لَنْ تَجِدَ لَهُمْ نَصیراً» …»
