حدیث ۱۰۳۰
(۱۰۳۰ و ۵۰۳۹) الکافی (ح ۷۹۷۶): عَلیُّ بْنُ إبْراهیمَ عَنْ أبیهِ وَ عَلیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْقاسانیِّ جَمیعاً عَنِ الْقاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ سُلَیْمانَ بْنِ داوُدَ الْمِنْقَریِّ عَنْ سُفْیانَ بْنِ عُیَیْنَةَ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام قالَ: «سَألَ رَجُلٌ أبی بَعْدَ مُنْصَرَفِهِ مِنَ الْمَوْقِفِ، فَقالَ: «أ تَرَی یُخَیِّبُ اللهُ هَذا الْخَلْقَ کُلَّهُ؟» فَقالَ أبی: «ما وَقَفَ بِهَذا الْمَوْقِفِ أحَدٌ إلّا غَفَرَ اللهُ لَهُ، مُؤْمِناً کانَ أوْ کافِراً، إلّا أنَّهُمْ فی مَغْفِرَتِهِمْ عَلَی ثَلاثِ مَنازِلَ. مُؤْمِنٌ، غَفَرَ اللهُ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ ما تَأخَّرَ وَ أعْتَقَهُ مِنَ النّارِ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «رَبَّنا آتِنا فی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النّارِ أولئِکَ لَهُمْ نَصیبٌ مِمّا کَسَبوا وَ اللهُ سَریعُ الْحِسابِ» وَ مِنْهُمْ مَنْ غَفَرَ اللهُ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ قیلَ لَهُ: «أحْسِنْ فیما بَقیَ مِنْ عُمُرِکَ» وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «فَمَنْ تَعَجَّلَ فی یَوْمَیْنِ فَلا إثْمَ عَلَیْهِ وَ مَنْ تَأخَّرَ فَلا إثْمَ عَلَیْهِ»، یَعْنی مَنْ ماتَ قَبْلَ أنْ یَمْضیَ، فَلا إثْمَ عَلَیْهِ وَ مَنْ تَأخَّرَ، فَلا إثْمَ عَلَیْهِ لِمَنِ اتَّقَی الْکَبائِرَ وَ أمّا الْعامَّةُ فَیَقولونَ: «فَمَنْ تَعَجَّلَ فی یَوْمَیْنِ، فَلا إثْمَ عَلَیْهِ، یَعْنی فی النَّفْرِ الْأوَّلِ وَ «مَنْ تَأخَّرَ فَلا إثْمَ عَلَیْهِ» یَعْنی لِمَنِ اتَّقَی الصَّیْدَ. أ فَتَرَی أنَّ الصَّیْدَ یُحَرِّمُهُ اللهُ بَعْدَ ما أحَلَّهُ فی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «وَ إذا حَلَلْتُمْ فَاصْطادوا» وَ فی تَفْسیرِ الْعامَّةِ مَعْناهُ: «وَ إذا حَلَلْتُمْ، فَاتَّقوا الصَّیْدَ» وَ کافِرٌ، وَقَفَ هَذا الْمَوْقِفَ زینَةَ الْحَیاةِ الدُّنْیا، غَفَرَ اللهُ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ إنْ تابَ مِنَ الشِّرْکِ فیما بَقیَ مِنْ عُمُرِهِ وَ إنْ لَمْ یَتُبْ، وَفّاهُ أجْرَهُ وَ لَمْ یَحْرِمْهُ أجْرَ هَذا الْمَوْقِفِ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «مَنْ کانَ یُریدُ الْحَیاةَ الدُّنْیا وَ زینَتَها نُوَفِّ إلَیْهِمْ أعْمالَهُمْ فیها وَ هُمْ فیها لا یُبْخَسونَ أولئِکَ الَّذینَ لَیْسَ لَهُمْ فی الْآخِرَةِ إلّا النّارُ وَ حَبِطَ ما صَنَعوا فیها وَ باطِلٌ ما کانوا یَعْمَلونَ»»».
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه دو است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از علی بن ابراهیم القمی از پدرش و علی بن محمد القاسانی از قاسم بن محمد القاسانی از سلیمان بن داود المنقری از سفیان بن عیینه روایت کرده است که سفیان بن عیینه ثقه درجه دو و سایرین، از ثقات درجه یک هستند.
* * *
علامه مجلسی: ضعیف.
ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام فرمودند: «فردی از پدرم هنگامی که از موقف بازگشاند، سؤال کرد و گفت: «آیا تصور می‌کنی که الله همه این خلق را ناامید می‌کند؟» پس پدرم فرمودند: «در این موقف احدی توقف نمی‌کند مگر آن‌که الله برای او می‌آمرزد، مؤمن باشد یا کافر، جز این‌که آن‌ها در آمرزششان بر سه جایگاه هستند. مؤمن (که) الله آن‌چه از گناهان پیش از این کرده و آن‌چه بعداً انجام دهد، می‌آمرزد و او را از آتش آزاد می‌کند و آن است سخن او عز و جل: «رَبَّنا آتِنا فی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النّارِ أولئِکَ لَهُمْ نَصیبٌ مِمّا کَسَبوا وَ اللهُ سَریعُ الْحِسابِ» و از آن‌ها کسانی را الله آن‌چه را از گناهش قبلاً انجام داده می‌بخشد و به او گفته می‌شود: «در آن‌چه از عمرت باقی مانده، نیکی کن» و آن است سخن او عز و جل: «فَمَنْ تَعَجَّلَ فی یَوْمَیْنِ فَلا إثْمَ عَلَیْهِ وَ مَنْ تَأخَّرَ فَلا إثْمَ عَلَیْهِ»، یعنی هر که قبل از آن که بگذرد، بمیرد، پس گناهی بر او نیست و هر که تأخیر کند، پس بر او (هم) گناهی نیست، (البته) بر کسی که از گناهان کبیره تقوا پیشه کند. در حالی که عامه می‌گویند: «پس هر که در دو روز تعجیل کند، پس گناهی بر او نیست»، یعنی در کوچ اول و «مَنْ تَأخَّرَ فَلا إثْمَ عَلَیْهِ» یعنی بر کسی که از صید پرهیز کند. پس آیا به نظر تو الله بعد از آن‌که صید را در سخنش عز و جل: «وَ إذا حَلَلْتُمْ فَاصْطادوا» حلال کرد، حرامش می‌کند؟ در حالی که در تفسیر عامه معنایش این است: «و هنگامی که محل شدید، از صید تقوا پیشه کنید» و کافر، بر این موقف، (که به جهت) زینت زندگی دنیا می‌ایستد، اگر در ما بقی عمرش از شرک توبه کند، الله آن‌چه از گناهش قبلاً مرتکب شده، می‌آمرزد و اگر توبه نکند، اجرش را به او می‌دهد و اجر این موقف را حرام نمی‌کند و آن است سخن او عز و جل: «مَنْ کانَ یُریدُ الْحَیاةَ الدُّنْیا وَ زینَتَها نُوَفِّ إلَیْهِمْ أعْمالَهُمْ فیها وَ هُمْ فیها لا یُبْخَسونَ أولئِکَ الَّذینَ لَیْسَ لَهُمْ فی الْآخِرَةِ إلّا النّارُ وَ حَبِطَ ما صَنَعوا فیها وَ باطِلٌ ما کانوا یَعْمَلونَ»»».
