حدیث ۱۰۰۰۲
(۱۰۰۰۲) الکافی (ح ۱۵۱۱): مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبوبٍ عَنْ جَمیلِ بْنِ صالِحٍ عَنْ سَماعَةَ قالَ: «قُلْتُ لِأبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام: «أخْبِرْنی عَنِ الْإسْلامِ وَ الْإیمانِ. أ هُما مُخْتَلِفانِ؟» فَقالَ: «إنَّ الْإیمانَ یُشارِکُ الْإسْلامَ وَ الْإسْلامَ لا یُشارِکُ الْإیمانَ.» فَقُلْتُ: «فَصِفْهُما لی.» فَقالَ: «الْإسْلامُ شَهادَةُ أنْ لا إلَهَ إلّا اللهُ وَ التَّصْدیقُ بِرَسولِ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله. بِهِ حُقِنَتِ الدِّماءُ وَ عَلَیْهِ جَرَتِ الْمَناکِحُ وَ الْمَواریثُ وَ عَلَی ظاهِرِهِ جَماعَةُ النّاسِ وَ الْإیمانُ، الْهُدَی وَ ما یَثْبُتُ فی الْقُلوبِ مِنْ صِفَةِ الْإسْلامِ وَ ما ظَهَرَ مِنَ الْعَمَلِ بِهِ وَ الْإیمانُ أرْفَعُ مِنَ الْإسْلامِ بِدَرَجَةٍ. إنَّ الْإیمانَ یُشارِکُ الْإسْلامَ فی الظّاهِرِ وَ الْإسْلامَ لا یُشارِکُ الْإیمانَ فی الْباطِنِ وَ إنِ اجْتَمَعا فی الْقَوْلِ وَ الصِّفَةِ.»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه یک است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از محمد بن یحیی العطار از ابن عیسی الاشعری از حسن بن محبوب از جمیل بن صالح از سماعه بن مهران روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
* * *
علامه مجلسی: موثق.
سماعه (بن مهران) روایت کرد: «عرض کردم به ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام: «خبر کنید مرا از اسلام و ایمان. آیا این دو مختلف هستند؟» پس فرمودند: «همانا ایمان شرکت می‌جوید در اسلام، در حالی که اسلام شرکت نمی‌جوید در ایمان.» پس عرض کردم: «پس وصف کنید این دو را برای من.» پس فرمودند: «اسلام، شهادت (است به) این‌که نیست خدایی مگر الله و تصدیق به رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله. به واسطه آن حفظ شود خون و بر آن جاری شود ازدواج‌ها و ارث‌ها و اجتماع مردم بر ظاهر آن است، در حالی که ایمان، هدایت است و آن‌چه ثابت می‌شود در قلب‌ها از صفت اسلام و آن‌چه ظاهر شود از عمل به آن و ایمان بالاتر از اسلام است به درجه. همانا ایمان مشارکت می‌جوید اسلام را در ظاهر، در حالی که اسلام مشارکت نمی‌جوید ایمان را در باطن و هر چند مجتمع شوند در قول و صفت.»»
