حدیث ۱۰-۱۹۲۰
(۱۹۲۰-۱۰) الکافی (ح ۱۴۸۱۶): مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقوبَ الْکُلَیْنیُ قالَ حَدَّثَنی عَلیُّ بْنُ إبْراهیمَ عَنْ أبیهِ عَنِ ابْنِ فَضّالٍ عَنْ حَفْصٍ الْمُؤَذِّنِ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إسْماعیلَ بْنِ بَزیعٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنانٍ عَنْ إسْماعیلَ بْنِ جابِرٍ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام أنَّهُ کَتَبَ بِهَذِهِ الرِّسالَةِ إلَی أصْحابِهِ وَ أمَرَهُمْ بِمُدارَسَتِها وَ النَّظَرِ فیها وَ تَعاهُدِها وَ الْعَمَلِ بِها فَکانوا یَضَعونَها فی مَساجِدِ بُیوتِهِمْ فَإذا فَرَغوا مِنَ الصَّلاةِ نَظَروا فیها قالَ وَ حَدَّثَنی الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مالِکٍ الْکوفیِّ عَنِ الْقاسِمِ بْنِ الرَّبیعِ الصَّحّافِ عَنْ إسْماعیلَ بْنِ مَخْلَدٍ السَّرّاجِ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام قالَ: «خَرَجَتْ هَذِهِ الرِّسالَةُ مِنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام إلَی أصْحابِهِ: «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ، أمّا بَعْدُ؛ فَاسْألوا رَبَّکُمُ الْعافیَةَ وَ عَلَیْکُمْ بِالدَّعَةِ وَ الْوَقارِ وَ السَّکینَةِ وَ عَلَیْکُمْ بِالْحَیاءِ وَ التَّنَزُّهِ عَمّا تَنَزَّهَ عَنْهُ الصّالِحونَ قَبْلَکُمْ وَ عَلَیْکُمْ بِمُجامَلَةِ أهْلِ الْباطِلِ. تَحَمَّلوا الضَّیْمَ مِنْهُمْ وَ إیّاکُمْ وَ مُماظَّتَهُمْ … وَ قالَ: «أیَّتُها الْعِصابَةُ الْحافِظُ اللهُ لَهُمْ أمْرَهُمْ! عَلَیْکُمْ بِآثارِ رَسولِ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله وَ سُنَّتِهِ وَ آثارِ الْأئِمَّةِ الْهُداةِ مِنْ أهْلِ بَیْتِ رَسولِ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله مِنْ بَعْدِهِ وَ سُنَّتِهِمْ. فَإنَّهُ مَنْ أخَذَ بِذَلِکَ، فَقَدِ اهْتَدَی وَ مَنْ تَرَکَ ذَلِکَ وَ رَغِبَ عَنْهُ، ضَلَّ، لِأنَّهُمْ هُمُ الَّذینَ أمَرَ اللهُ بِطاعَتِهِمْ وَ وَلایَتِهِمْ وَ قَدْ قالَ أبونا رَسولُ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله: «الْمُداوَمَةُ عَلَی الْعَمَلِ فی اتِّباعِ الْآثارِ وَ السُّنَنِ وَ إنْ قَلَّ، أرْضَی لِلّهِ وَ أنْفَعُ عِنْدَهُ فی الْعاقِبَةِ مِنَ الِاجْتِهادِ فی الْبِدَعِ وَ اتِّباعِ الْأهْواءِ.» ألا! إنَّ اتِّباعَ الْأهْواءِ وَ اتِّباعَ الْبِدَعِ بِغَیْرِ هُدًی مِنَ اللهِ، ضَلالٌ وَ کُلُّ ضَلالَةٍ بِدْعَةٌ وَ کُلُّ بِدْعَةٍ فی النّارِ وَ لَنْ یُنالَ شَیْءٌ مِنَ الْخَیْرِ عِنْدَ اللهِ إلّا بِطاعَتِهِ وَ الصَّبْرِ وَ الرِّضا، لِأنَّ الصَّبْرَ وَ الرِّضا مِنْ طاعَةِ اللهِ وَ اعْلَموا أنَّهُ لَنْ یُؤْمِنَ عَبْدٌ مِنْ عَبیدِهِ حَتَّی یَرْضَی عَنِ اللهِ فیما صَنَعَ اللهُ إلَیْهِ وَ صَنَعَ بِهِ عَلَی ما أحَبَّ وَ کَرِهَ وَ لَنْ یَصْنَعَ اللهُ بِمَنْ صَبَرَ وَ رَضیَ عَنِ اللهِ إلّا ما هُوَ أهْلُهُ وَ هُوَ خَیْرٌ لَهُ مِمّا أحَبَّ وَ کَرِهَ وَ عَلَیْکُمْ بِالْمُحافَظَةِ «عَلَی الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطی وَ قوموا لِلّهِ قانِتینَ»، کَما أمَرَ اللهُ بِهِ الْمُؤْمِنینَ فی کِتابِهِ مِنْ قَبْلِکُمْ وَ إیّاکُمْ …»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه دو است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را به چند طریق روایت کرده است.
۱. از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از حسن بن علی بن فضال از حفص المؤذن که حفص المؤذن ثقه درجه دو است و سایرین، از ثقات درجه یک هستند.
۲. از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از محمد بن اسماعیل بن بزیع از محمد بن سنان از اسماعیل بن جابر که محمد بن سنان از مشاهیر کذابون است.
۳. از حسین بن محمد بن عامر که به اشتباه حسن بن محمد ثبت شده است، از جعفر بن محمد بن مالک الفزاری از قاسم بن ربیع الصحاف از اسماعیل بن مخلد السراج که جعفر بن محمد بن مالک از ضعفا است و قاسم بن ربیع و اسماعیل بن مخلد مجهول هستند.
خلاصه این‌که طریق اول معتبر درجه دو و سایر طرق، غیر معتبر است.
* * *
علامه مجلسی: رواه بثلاثة أسانید. اولها مجهول و ثانیها ضعیف عند القوم بابن سنان و عندی معتبر.
اسماعیل بن مخلد السراج از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام روایت کرد: «از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام این نامه به سوی اصحابشان خارج شد: «بسم الله الرحمن الرحیم، اما بعد؛ از خدا طلب عافیت کنید و بر شما باد فروتنی و وقار و آرامش و بر شما باد حیا و منزه شدن از آن‌چه صالحان قبل از شما از آن منزه بودند و بر شما باد خویشتن‌داری از اهل باطل و تحمل کنید ناحقی از (جانب) آن‌ها را و برحذر باشید از دشمنی آن‌ها … و (سپس) فرمودند: «ای گروهی که الله برای آن‌ها حافظ کار آن‌ها است! بر شما باد آثار رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله و سنت او و آثار امامان هدایت از اهل بیت رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله از بعد او و سنت‌های آن‌ها. چرا که هر کس آن را بگیرد، هدایت شده است و هر کس آن را ترک کند و از آن روی گرداند، گمراه شود، چرا که آن‌ها همان کسانی هستند که الله امر به اطاعت و ولایتشان فرموده و پدرمان رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله فرموده است: «مداومت بر انجام آثار و سنت‌ها، اگر چه اندک باشد، مورد رضایت‌تر است برای الله و در عاقبت برایش مفیدتر است از تلاش بسیار در بدعت‌ها و تبعیت هواها (ی نفسانی)» آگاه باشید! به یقین تبعیت هواها (ی نفسانی) و تبعیت نوآوری‌ها به غیر هدایتی از الله ضلالت است و ضلالتی بدعت است و هر بدعتی در آتش است و نائل نمی‌شود به چیزی از خیر از (جانب) الله، مگر به اطاعت او و صبر و رضایت، چرا که صبر و رضایت از طاعت الله است و بدانید که بنده‌ای از بندگان کوچکش ایمان نمی‌آورد تا راضی شود از الله در آن‌چه الله برای او می‌سازد و بسازد با آن چه دوست داشته باشد و چه کراهت داشته باشد، و الله بر کسی که صبر پیشه کند و از الله راضی باشد، نمی‌سازد مگر آن‌چه او اهل آن است و آن بهتر است برای او از آن‌چه دوست دارد و کراهت دارد و بر شما باد «عَلَی الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطی وَ قوموا لِلّهِ قانِتینَ»، همان‌گونه که الله مؤمنان از قبل شما را به آن امر کرده است …»
