الحدیث 107 / 4

107/4- و عنه، بإسناده: عن سماعة قال: قال أبوالحسن علیه‌السلام: «وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانی وَ الْقُرْآنَ الْعَظیمَ [قال:] لم یعط الأنبیاء إلا محمدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، و هم السبعة الأئمة الذین یدور علیهم الفلک، و القرآن العظیم محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم.»^[1]
——————————
[1]. همان: 251 [حجر، ح 41].

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام غیر معتبر است.
این حدیث در تفسیر العیاشی (ج 2، ص 251) به صورت مرسل از سماعه بن مهران روایت شده است. سماعه بن مهران، تا نیمه‌های قرن دوم زنده بوده است و مرحوم العیاشی که متوفای سال 320 است، نمی‌تواند بی‌واسطه از ایشان روایت کند. در نتیجه طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر نیست.

مرحوم علامه مجلسی در بحارالأنوار (ج 24، ص 117) ضمن آن‌که احتمال داده‌اند، این حدیث از اخبار واقفیه باشد، فرموده‌اند که شاید مراد هفتمین امام از امام صادق علیه‌السلام باشد که بر این توجیه حداقل دو اشکال وارد است. اول این‌که بعضی از این روایات، مانند همین روایت از امام کاظم علیه‌السلام است که در صورت با احتساب خود ایشان، شش نفر می‌شوند و نَه هفت نفر. دوم این‌که این توجیه با متن روایت که فلک را دائر مدار بر هفت امام می‌داند، قابل قبول نیست. به نظر حقیر همان مطلب اول مرحوم مجلسی قابل قبول است و قاعدتاً این روایات از روایات واقفیه باشد. البته همان‌طور که ذیل حدیث شماره 104 توضیح دادم، ممکن است که از روایات اسماعیله هم باشد. و الله یعلم.
مرحوم شیخ حر العاملی هم در کتاب إثبات الهداة (ج 2، ص 211) توجیهاتی برای این احادیث بیان فرموده‌اند که قاعدتاً ناشی از نگاه اخباری ایشان در پذیرش احادیث و توجیه احادیث غریب است که از توضیح و نقد آن می‌گذریم.