الحدیث 81 / 1
81/1- محمد بن إبراهیم النعمانی، قال: أخبرنا[1] أحمد بن محمد بن سعید، قال: حدثنا حمید بن زیاد، قال: حدثنا علی بن الصباح، قال: حدثنا [أبوعلی الحسن بن محمد الحضرمی، قال: حدثنا جعفر بن محمد، عن إبراهیم بن عبدالحمید، عن إسحاق بن عبدالعزیز، عن أبی‌عبدالله علیه‌السلام فی قوله [تعالی]: وَ لَئِنْ أخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إلی أُمَّةٍ مَعْدودَةٍ، قال: «العذاب خروج القائم علیه‌السلام و الأمة المعدودة أهل[2] بدر و أصحابه.»[3]
——————————
[1]. [در مأخذ: حدثنا.]
[2]. [در مأخذ: عدة أهل. با توجه به این می‌توان و أصحابه نیز خواند.]
[3]. کتاب الغیبة: 241 [باب 13، ح 36].
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه دو است.
این حدیث را محمد بن ابراهیم النعمانی در کتاب الغیبة (ص 241) از ابن عقده از حمید بن زیاد از علی بن صباح از حسن بن محمد الحضرمی از جعفر بن محمد از ابراهیم بن عبدالحمید از ابوالسفاتج، اسحاق بن عبدالعزیز که ابن عقده، حمید بن زیاد، حسن بن محمد الحضرمی و ابراهیم بن عبدالحمید از ثقات درجه یک هستند. محمد بن جعفر، اگر ابن سماعه باشد که از ثقات درجه یک است و اگر کسی غیر او باشد، به واسطه حسن بن محمد الحضرمی، توثیق درجه دو می‌شود. اسحاق بن عبدالعزیز هم از ثقات درجه دو است. در نتیجه طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه دو است.
در این روایت، یکی از مصادیق عذاب در آیه 8 سوره هود را که طبیعتاً نصیب بدکاران و ظالمان می‌شود، ناشی از خروج قائم معرفی می‌کند. به عبارت دیگر عذابی که قرار است گریبان‌گیر جامعه شرک شود، جامعه‌ای که با جامعه ایمانی مقابله می‌کند، آن را به سخره می‌گیرد و …، ظهور امام آخر است و همان‌طور که در ادامه آیه آمده است: «أَلا يَوْمَ يَأْتيهِمْ لَيْسَ مَصْرُوفاً عَنْهُمْ وَ حاقَ بِهِمْ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ»، باید آگاه باشند که چون وقت آن فرا برسد، از آن‌ها باز نمی‌گردد و آن‌چه را به استهزاء می‌گفتند، دامانشان را خواهد گرفت.
طبق نسخه علامه بحرانی، امت معدوده، همان اهل بدر هستند، اما در نسخه اصلی که مطابق نسخه علامه مجلسی هم هست، بین المعدودة و أهل بدر، عدة آمده است، یعنی «و الأمة المعدوده، عدة أهل بدر»، لذا توضیحش همان است که ما عرض کردیم و می‌خواهد بگوید تعداد امت معدوده، به تعداد اهل بدر است که موافق روایات متعددی است که پیش از این دیدیم.
تنها چیزی که می‌ماند و تا الآن جا انداخته‌ایم، امت است که ذیل حدیث سوم همین آیه عرض خواهم کرد.
ترجمه ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام درباره سخن او: «وَ لَئِنْ أخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إلی أُمَّةٍ مَعْدودَةٍ» فرمودند: «عذاب، خروج قائم است و امت معدوده اهل بدر و اصحاب او هستند.»