الحدیث ۵۳ / ۳
۵۳/۳- [۵۳/۳] الطبرسی، فی مجمع البیان: قال روی زرارة و غیره عن أبی‌عبدالله علیه‌السلام [أنه] قال: «لم یجئ تأویل هذه الآیة و لو قد قام قائمنا بعد سیری من یدرک [ه] ما یکون من تأویل هذه الآیة، و لیبلغن دین محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم ما بلغ اللیل حتی لا یکون شرک[۱] علی ظهر الأرض.»[۲]
—————————————-
[۱]. در مأخذ: مشرک.
[۲]. تفسیر مجمع البیان ۴: ۴۶۶- ۴۶۷. شاید مقصود از تعبیر به شب یکی از دو وجه باشد:
۱- همان‌طور که شب را آخر و نهایتی است که با آمدن روز پایان می‌یابد و تاریکیاش از بین می‌رود و روشنایی روز جایش را می‌گیرد، دوران فرسودگی و به باطل آمیختگی آیین پیامبر خاتم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نزد مردم به پایان می‌رسد و این هنگام قیام و ظهور حضرت مهدی علیه‌السلام خواهد بود.
۲- دین حضرت ختمی مرتبت صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم سراسر زمین را احاطه خواهد کرد؛ همان‌گونه که شب، به طبیعت، آن را فرا می‌گیرد؛ برخلاف روز؛ چرا که روشنایی روز ممکن است بر اثر موانع یا نبودن راه نفوذ و غیر این‌ها، در پاره‌ای از نقاط زمین داخل نشود.
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام غیر معتبر است.
این حدیث در مجمع البیان (ج ۴، ص ۸۳۴) به صورت مرسل از زراره بن اعین و غیر او روایت شده است. فضل بن حسن الطبرسی از متوفای سال ۵۴۸ هجری است و زراره بن اعین متوفای بین سال‌های ۱۴۸ تا ۱۵۰ هجری، یعنی بین این دو حدود چهار قرن فاصله است. البته ظاهراً ایشان این حدیث را از کتبی مانند تفسیر العیاشی که در حدیث شماره ۵۲ دیدیم، روایت کرده‌اند که فرقی نمی‌کند و به هر حال مرسل است و در نتیجه طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر نیست.
همان است که در حدیث شماره ۵۲ عرض کردیم.
