الحدیث ۳۱ / ۱
۱/۳۱- علی بن إبراهیم، فی تفسیره المنسوب للصادق علیه‌السلام قال: قال: « (النبیین) رسول الله، (و الصدیقین) علی، (و الشهداء)، الحسن و الحسین، (و الصالحین) الأئمة، (و حسن أولئک رفیقا) القائم من آل محمد علیهم الصلاة و السلام.»[۱]
—————————————-
[۱]. تفسیر قمی ۱: ۱۴۲.
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام غیر معتبر است.
این حدیث را علامه بحرانی از کتاب تفسیر القمی (ج ۱، ص ۱۴۲) روایت کرده‌اند. اگر اعتبار این کتاب را بپذیریم، باید گفت که این حدیث را علی بن ابراهیم القمی به صورت مرسل روایت کرده است. پس دو اشکال بر سند این گزارش وجود دارد. اول مرسل بودن حدیث و دوم انتساب این تفسیر به علی بن ابراهیم القمی که گفتیم در در خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن، مجموعه‌ای از تفسیر علی بن ابراهیم القمی و تفسیر بعضی دیگر از روات است که بعید نیست تعداد آن‌ها تا سیزده نفر برسد که این سیزده نفر، شامل ثقات، مهملین و مجهولین هستند. قرار شد دوستان، بحث کامل درباره صحت انتساب این تفسیر یا عدم صحت این انتساب را در ضمائم قرار دهند که علاقه‌مندان به آن‌جا مراجعه کنند. خلاصه این‌که طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر نیست.
این را هم اضافه کنم که اگر به تفسیر القمی مراجعه کنیم و این عبارات را پی‌گیری کنیم، می‌بینیم که اگر این عبارات در ادامه روایت قبل باشد، از امام باقر علیه‌السلام نقل شده است و نَه امام صادق علیه‌السلام.
هر چند طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر نیست، اما نکته‌ای را عرض کنم و بگذریم. اگر بخواهیم نسبت به الفاظ این حدیث حساسیت نشان دهیم، چند سؤال مطرح می‌شود. مثلا این‌که قبول است که نبی مکرم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله از انبیاء است و امیر مؤمنان علیه‌السلام از صدیقین، اما آیا ایشان از شهدا و صالحین نیستند و یا حسنین علیهماالسلام که از شهدا معرفی شده‌اند، از صدیقین یا صلحا نیستند؟! و قس علی هذا. یا اگر روایت در صدد بیان شاخص‌های خاص و مصادیق بارز بوده است، آیا امیر مؤمنان علیه‌السلام، مثلاً از شاخص‌ترین صالحان نیستند؟! و از این دست سؤالات. علی ای حال! چون سند روایت معتبر نیست، لزومی ندارد بخواهم حساسیت نشان دهیم و به دنبال طرح و بعد توجیه این سؤالات و ابهامات باشیم.
