الحدیث ۲۴ / ۱
۱/۲۴- العیاشی، بإسناده: عن رفاعة بن موسی، قال: سمعت أباعبدالله علیه‌السلام یقول: «وَ لَهُ أسْلَمَ مَنْ فی السَّماواتِ وَ الْأرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً- قال:- إذا قام القائم علیه‌السلام لا تبقی أرض إلا نودی فیها بشهادة أن لا إله إلا الله و أن محمدا رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم.»[۱]
—————————————-
[۱]. تفسیر العیاشی ۱: ۱۸۳ [آل عمران، ح ۸۱].
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، غیر معتبر است.
این حدیث در کتاب تفسیر العیاشی (ج ۱، ص ۱۸۲) به صورت مرسل از رفاعه بن موسی روایت شده است. گفتیم که مرحوم العیاشی، متوفای سال ۳۲۰ هجری است و رفاعه بن موسی تا پیش از سال ۱۸۳ هجری قمری زنده بوده است، در نتیجه این حدیث ارسالی حدوداً یک قرن و نیمه دارد، لذا طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر نیست.
هر چند طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر نیست، اما به دو دلیل می‌توان این گزارش را در یک معنای خاص و به نظر حقیر غیر دقیق، پذیرفت. اول این‌که قاعدتاً پس از ظهور امام عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف و خصوصاً استقرار حکومت جهانی ایشان، طبیعتاً پیام توحیدی و رسالت محمدی در سراسر جهان ندا داده می‌شود و شاید هیچ‌جا یا حداقل کم‌تر جایی باشد که چنین موقعیتی نداشته باشد و دیگر این‌که هم‌اکنون هم که هنوز زمان ظهور ایشان فرا نرسیده است، قرن‌ها است که این ندا، یعنی شهادت به یگانگی الله تعالی و رسالت محمد، رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله در سراسر جهان و بسیاری از نقاط گیتی طنین‌انداز است. البته منکر آن نیستم که این ندا با مشکلات جدی و برداشت‌های نادرستی همراه بوده و هست که إن شاء الله با ظهور ایشان، این برداشت‌ها اصلاح شده و پیام راستین اسلام به گوش جهانیان و از جمله خود ما خواهد رسید.
این‌جا ما روایت را این‌گونه معنا کردیم که ندای شهادتین در اقصی نقاط جهان شنیده می‌شود و نَه این‌که همه مردمان به اسلام می‌گروند که این معنا، معنای دقیقی نیست و اگر بخواهیم روایت را درست و دقیق معنا کنیم، باید به آیه موجود در روایت هم توجه کنیم و بگوییم که این حدیث در صدد بیان این مطلب است که همه مردمان به اسلام می‌گروند. حال نکته در این‌جا است که بر خلاف معنای قبل، پذیرش این مطلب که در زمان امام عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه الشریف، همه مردمان کره زمین، شهادتین گفته و مسلمان می‌شونده را حداقل به واسطه این روایت غیر معتبر نمی‌توان تأیید و اثبات کرد، مگر شواهد و قرائن دیگری بر آن باشد که به مرور خواهیم فهمید. إن شاء الله.
این نکته پایانی را هم اضافه کنم که اگر این روایت معتبر بود، به قرینه متن روایت و از جمله ذکر شهادتین، معلوم می‌شد که «أسلم» به معنای اسلام آوردن به معنای مصطلح آن است و نَه تسلیم شدن که از سیاق آیه معلوم می‌شد که البته این روایت معتبر نیست.
