الحدیث ۱۸ / ۱۵
۱۵/۱۸- عنه، قال: و بالإسناد الأول أن الصادق علیه‌السلام سمی أصحاب القائم علیه‌السلام لأبی‌بصیر فیما بعد. فقال علیه‌السلام: «أما الذی فی طاربند الشرقی: بندار بن أحمد بن سبکة یدعی[۱] بازان و هو السیاح المرابط. و من أهل الشام، رجلین یقال لهما: إبراهیم بن الصباح و یوسف بن جریا[۲]، فیوسف عطار من أهل دمشق، و إبراهیم قصاب من قریة صویقان[۳]. و من الصامغان: أحمد بن عمر الخیاط من سکنة[۴] بزیغ، و علی بن عبدالصمد التاجر من سکنة[۵] البحارین[۶]. و من أهل سیراف[۷] سلم الکوسج البزاز من سکنة[۸] الباغ، و خالد بن سعید بن کریم [الدهقان] و الکلیب الشاهد من دانشاه[۹]. و من مرورود: [جعفر الشاه] الدقاق و جوز[۱۰] مولی الخصیب. و من مرو، اثنا عشر رجلا و هم: بندار بن الخلیل العطار، و محمد بن عمر الصیدانی[۱۱]، و عریب بن عبدالله بن کامل، و[۱۲] مولی قحطبة، و سعد الرومی، و صالح بن الرحال، و معاذ بن هانی، و کردوس الأزدی، و دهیم بن جابر بن حمید، و طاشف بن علی القاجانی، و قرعان بن صوید[۱۳]، و جابر بن علی الأحمر، و جوشب ابن جریر. و من بیروت، تسعة رجال: زیاد بن عبدالرحمان بن جحدب، و العباس بن الفضل بن قارب، و إسحاق[۱۴] بن سلیمان الحناط، و علی بن خالد، و سلام[۱۵] بن سلیم ابن الفرات البزاز، و محمونة[۱۶] بن عبدالرحمان بن علی، و جریر بن رستم بن سعد الکیشاتی[۱۷]، و حرب بن صالح، و عمارة بن عمر[۱۸]. و من طوس، أربعة رجال: شهمرد بن حمران، و موسی بن مهدی، و سلیمان ابن طلیعة[۱۹] (، و) من الواد- و کان الواد موضع قبر الرضا علیه‌السلام- [و] علی بن السندی الصیرفی. و من الفاریاب[۲۰]: شاهویه[۲۱] بن حمزة، و علی بن کلثوم من سکة[۲۲]، تدعی باب الجبل. و من الطالقان، أربعة و عشرون رجلا: المعروف بابن الرازی الجبلی، و عبدالله بن عمیر، و إبراهیم بن عمرو، و سهل بن رزق الله، و جبرئیل الحداد، و علی ابن أبی‌علی الوراق، و عبادة بن جمهور، و محمد بن جیهاد[۲۳]، و زکریا بن حبسة[۲۴]، و بهرام بن سرح، و جمیل بن عامر بن خالد، و خالد و کثیر مولی جریر، و عبدالله بن قرط بن سلام، و فزارة بن بهرام، و معاذ بن سالم بن خلید[۲۵] التمار، و حمید بن إبراهیم بن جمعة القزاز[۲۶]، و عقبة بن وفنة[۲۷] بن الربیع، و حمزة بن العباس بن جنادة من دار الرزق، و کائن بن جنید[۲۸] الصایغ، و علقمة بن مدرک، و مروان بن جمیل بن ورقاء[۲۹]، و ظهور مولی زرارة بن إبراهیم و جمهور بن الحسین الزجاج، و ریاش ابن سعد بن نعیم. و من سجستان: الخلیل بن نصر من أهل زنج، و ترک بن شبة، و إبراهیم بن علی. و من غور، ثمانیة رجال: محج بن خربوذ[۳۰]، و شاهد بن بندار، و داود بن جریر، و خالد بن عیسی، و زیاد بن صالح، و موسی بن داود، و عرف الطویل، و ابن کرد. و من نیسابور، ثمانیة عشر رجلا: سمعان بن فاخر، و أبولبابة بن مدرک، و إبراهیم بن یوسف القصیر، و مالک بن حرب بن سکین، و زرود بن سوکن، و یحیی ابن خالد، و معاذ بن جبرائیل، و أحمد بن عمر بن نغرة[۳۱]، و عیسی بن موسی السواق و یزید بن درست، و محمد بن حماد بن شیث[۳۲]، و جعفر بن طرخان، و علان ماهویه، و أبومریم، و عمر[۳۳] بن عمیر بن مطرف، و بلیل بن وهائل[۳۴] بن هو مردیار. و من هراة، اثنا عشر رجلا: سعید بن عثمان الوراق، و ما سحر بن عبدالله بن نبیل[۳۵]، و المعروف بغلام[۳۶] الکندی و سمعان القصاب، و هارون بن عمران، و صالح بن جریر، و المبارک[۳۷] بن معمر بن خالد، و عبدالأعلی بن إبراهیم بن عبده، و نزل بن حزم، و صالح بن هیثم، و آدم بن علی، و خالد القواس. و من أهل بوسنج، أربعة رجال: ظاهر بن عمر[۳۸] بن طاهر المعروف بالأصلع، و طلحة بن طلحة السائح، و الحسن بن الحسن بن مسمار، و عمر بن عمرو[۳۹] بن هشام. و من الری،: سبعة رجال: إسرائیل القطان، و علی بن جعفر بن خرزاد[۴۰]، و عثمان بن علی بن درخت، و مسکان بن جبلة[۴۱] بن مقاتل، و کرد[۴۲] بن شیبان، و حمدان بن کر، و سلیمان بن الدیلمی. و من طبرستان، أربعة رجال: خوشاد[۴۳] بن کردم، و بهرام بن علی، و العباس بن هاشم، و عبدالله بن یحیی. و من قم، ثمانیة عشر رجلا: غسان بن محمد [بن] غسان، و علی بن أحمد بن مرة[۴۴] بن نعیم بن یعقوب بن بلال، و عمران بن خالد بن کلیب، و سهل بن علی بن صاعد، و عبدالعظیم بن عبدالله بن الشاه، و حسکة بن هاشم بن الدایة، و الأخوص ابن محمد بن إسماعیل بن نعیم بن ظریف[۴۵]، و بلیل بن مالک بن سعد بن طلحة بن جعفر ابن أحمد بن جریر، و موسی بن عمران بن لاحق، و العباس بن زمر[۴۶] بن سلیم، و الحرید[۴۷] بن بشر ابن بشیر، و مروان بن علابة بن جریر المعروف بابن رأس الزق، و الصقر بن إسحاق بن إبراهیم، و کامل بن هشام. و من قومس، رجلان: محمد[۴۸] بن محمد [بن أحمد] بن أبی‌الشعب، و علاء بن حمویة بن صدقة من قریة الخرقان. و من جرجان، اثنا عشر رجلا: أحمد بن هرقد[۴۹] بن عبدالله، و زرارة بن جعفر، و الحسین بن علی بن مطر، و حمید بن نافع، و محمد بن خالد بن مر بن حوتة[۵۰]، و علاء[۵۱] بن حمید بن جعفر بن عبد[۵۲]، و إبراهیم بن إسحاق بن عمرو، و علی بن علقمة بن (عمرو) محمود و سلمان بن یعقوب، و العریان بن الخفان الملقب بحالروت، و شعبة بن علی، و موسی بن کردویه. و من موقان، رجل: و هو عبیدالله بن محمد بن ماجور. و من السند، رجلان: شباب[۵۳] بن العباس بن محمد، و نظر[۵۴] بن منصور یعرف بنافشث[۵۵]. و من همدان، أربعة رجال: هارون بن عمران بن خالد، و طیفور بن محمد بن طیفور، و أبان بن محمد بن الضحاک و عتاب بن مالک بن جمهور. و من جابروان، ثلاثة رجال: کرد بن حنیف، و عاصم بن خلیل[۵۶] الخیاط، و زیاد بن رزین. و من النوی، رجل: لقیط بن الفرات. و من أهل الخلاط: وهب بن حرنید[۵۷] بن سروین. و من تفلیس، خمسة رجال: جحد[۵۸] بن الزیت، و هانئ العطاردی، و جواد ابن بدر، و سلیم بن وحید، و الفضل بن عمیر. و من باب الأبواب: جعفر بن عبدالرحمان. و من سنجار، أربعة رجال: عبیدالله بن زریق، و شحم[۵۹] بن مطر، و هبة الله [بن زریق بن] صدقة، و هبل بن کامل. و من قالی قلا: کردوس بن جابر. و من سمیساط: موسی بن زرقان. و من نصیبین، رجلان: داود بن المحق، و حامد صاحب البواری. و من الموصل: رجل یقال له سلیمان بن صبیح من القریة الحدیثة. و من تل موزن[۶۰]، رجلان: یقال لهما [بادصنا] بن سعد بن السحیر، و أحمد بن حمید بن سوار. و من بلد: رجل یقال له بور بن زایدة بن ثوران[۶۱]. و من الرها: رجل یقال له کامل بن عفیر. و من حران: زکریا السعدی. و من الرقة[۶۲]، ثلاثة رجال: أحمد بن سلیمان بن سلیم، و نوفل بن عمر، و أشعث بن مالک[۶۳]. و من الرافقة[۶۴]: عیاض بن عاصم بن سمرة بن جحش، و ملیح بن أسعد[۶۵]. و من حلب، أربعة رجال: یونس بن یوسف، و حمید بن قیس بن سحیم[۶۶] بن مدرک بن علی بن حرب بن صالح بن میمون، و مهدی بن هند بن عطارد، و مسلم بن هوارمرد. و من دمشق، ثلاثة رجال: نوح بن جریر، و شعیب بن موسی، و حجر بن عبید[۶۷] الله الفزاری. و من فلسطین: سوید بن یحیی. و من بعلبک: المنزل بن عمران. و من الطبریة: معاذ بن معاذ. و من یافا: صالح بن هارون. و من قومس[۶۸]: ریاب بن جلدة[۶۹]، و الجلیل[۷۰] بن السید. و من تیس[۷۱]: یونس بن الصقر، و أحمد بن مسلم بن مسلم. و من دمیاط: علی بن زائدة. و من أسوان[۷۲]: حماد بن جمهور. و من الفسطاط، أربعة رجال: نصر بن (ال) حواس، و علی بن موسی الفزاری، و إبراهیم بن صفیرة[۷۳]، و یحیی بن نعیم. و من القیروان: علی بن موسی بن الشیخ، و عنبرة بن قرطة. و من باغة: شر حبیل السعدی. و من بلبیس[۷۴]: علی بن معاذ. و من بالس: همام[۷۵] بن الفرات. و من صنعاء: الفیاض بن ضرار بن ثروان، و میسرة بن غندر بن المبارک. و من مازن: عبدالکریم بن غندر. و من طرابلس: ذو النورین عبده[۷۶] بن علقمة. و من أیلة[۷۷]، رجلان: یحیی بن بدیل، و حواشة بن الفضل. و من وادی القری: الحر بن الذرقان[۷۸]. و من خیبر: رجل یقال له سلمان[۷۹] بن داود. و من زیدار[۸۰]: طلحة بن سعید بن بهرام. و من الجار: الحارث بن میمون. و من المدینة، رجلان: حمزة بن طاهر، و شر حبیل بن جمیل. و من الربذة[۸۱]: حماد بن محمد بن أبی‌نصر. و من الکوفة، أربعة عشر رجلا: ربیعة بن علی بن صالح، [و] تمیم بن العباس[۸۲] ابن أسد، و العصرم[۸۳] بن عیسی، و مطرف بن الکندی، و هارون بن صالح بن میثم، و وکایا بن سعد، و محمد بن روایة، و الحروب[۸۴] بن عبدالله بن ساسان، و عودة[۸۵] الأعلم، و خالد بن عبدالقدوس، و إبراهیم بن مسعود بن عبدالحمید، و بکیر[۸۶] بن سعد بن خالد، و أحمد بن ریحان بن حارث، و غرث الأهدانی[۸۷]. و من القلزم: الرحبة[۸۸] بن عمرو، و شبیب بن عبدالله. و من الحیرة: بکر بن عبدالله بن عبدالواحد. و من کوثی ربا: حفص بن مروان. و من طهنة: الجیاب[۸۹] بن سعد، و صالح بن طیفور. و من الأهواز: عیسی بن تمام، و جعفر بن سعید الضریر، یعود بصیرا. و من الشام[۹۰]: علقمة بن إبراهیم. و من إصطخر: المتوکل بن عبیدالله، و هشام بن فاخر. و من المولتان[۹۱]: حیدر بن إبراهیم. و من النیل: شاکر بن عبده. و من قندابیل[۹۲]: عمرو بن فروة. و من المدائن، ثمانیة نفر: الأخوان الصالحان[۹۳] محمد و أحمد ابنا[۹۴] المنذر، و میمون بن الحارث، و معاذ بن علی بن معروف بن عبدالله، و الحارس[۹۵] بن سعید، و زهیر بن طلحة، و نصر، و منصور. و من عکبرا: زائدة بن هبة. و من حلوان: ماهان بن کثیر[۹۶]، و إبراهیم بن محمد. و من البصرة: عبدالرحمان بن الأعطف بن سعد، و أحمد بن ملیح، و حماد بن جابر. و أصحاب الکهف: مکسلمینا[۹۷] و أصحابه. و التاجران الخارجان من أنطاکیة: موسی بن عون، و سلیمان بن حر، و غلامهما الرومی. و المستأمنة إلی الروم، أحد عشر رجلا: صهیب بن العباس، و جعفر بن حلال، و ضرار بن سعید، و حمید القدوس النازی[۹۸]، و المنادی، و مالک بن خلید، و بکیر[۹۹] بن الحر، و حبیب بن حنان، و جابر بن سفیان. و النازلان بسرندیب و هما: جعفر بن زکریا، و دانیال بن داود. و من مندرا[۱۰۰]، أربعة رجال: حور بن طرحان[۱۰۱]، و سعید بن علی، و شاه بن بزرج[۱۰۲]، و حر بن جمیل. و المفقود من مرکبه بسلاهط: اسمه المنذر بن زید. و من سیراف- أو قیل: شیراز، الشک من مسعدة-: الحسین بن علوان. و الهاربان إلی سردانیة: السری بن الأغلب، و زیادة الله بن رزق الله (عقبة). و المتخلی بصقلیة: أبوداود الشعشاع. و الطواف لطلب الحق من یخشب و هو: عبدالله بن صاعد بن عقبة. و الهارب من بلخ من عشیرته: أوس بن محمد. و المحتج بکتاب الله علی الناصب من سرخس: نجم بن عقبة بن داود. و من فرغانة: أزدجاه بن الوابص. و من البریة[۱۰۳]: صخر بن عبدالصمد القبایلی[۱۰۴]، و یزید بن فاجر[۱۰۵]. فذلک ثلاث مائة و ثلاثة عشر رجلا بعدد أهل بدر.»[۱۰۶]
—————————————-
[۱]. [در مأخذ: بندار بن أحمد بن سکة تدعی.]
[۲]. در مأخذ: صریا.
[۳]. در مأخذ: سویقان.
[۴]. [در مأخذ: من سکة.]
[۵]. [در مأخذ: من سکة.]
[۶]. [در مأخذ: النجارین.]
[۷]. [در متن: السراف.]
[۸]. [در مأخذ: من سکة.]
[۹]. [در متن: الکلب الناهد من ذانشاه.]
[۱۰]. [در مأخذ: جور.]
[۱۱]. [در مأخذ: صیدنانی.]
[۱۲]. [ظاهرا این و زائد است.]
[۱۳]. [در مأخذ: سوید.]
[۱۴]. [در مأخذ: سحیق.]
[۱۵]. [در مأخذ: سلم.]
[۱۶]. [در مأخذ: محمویة.]
[۱۷]. [در مأخذ: الکیسانی.]
[۱۸]. [در مأخذ: معمر.]
[۱۹]. [در مأخذ: طلیق.]
[۲۰]. [در متن: الغاریات.]
[۲۱]. [در متن: هو شاکر.]
[۲۲]. [در متن: من سکنة.]
[۲۳]. [در مأخذ: جیهار.]
[۲۴]. [در مأخذ: حبة.]
[۲۵]. [در مأخذ: جلید.]
[۲۶]. [در مأخذ: الغزال.]
[۲۷]. [در مأخذ: وفر.]
[۲۸]. [در مأخذ: حنیذ.]
[۲۹]. [در متن: دزقا.]
[۳۰]. [در متن: مجیج (مجیع؟) بن جربوز.]
[۳۱]. [در مأخذ: زفر.]
[۳۲]. [در مأخذ: شیت.]
[۳۳]. [در مأخذ: عمرو.]
[۳۴]. [در مأخذ: وهاید.]
[۳۵]. [در مأخذ: نیل.]
[۳۶]. [در مأخذ: بعلام.]
[۳۷]. [در متن: المارک.]
[۳۸]. [در مأخذ: طاهر بن عمرو.]
[۳۹]. [در مأخذ: عمرو بن عمر.]
[۴۰]. [در متن: حواذر.]
[۴۱]. [در مأخذ: جبل.]
[۴۲]. در مأخذ: کردین.
[۴۳]. [در مأخذ: حرشاد.]
[۴۴]. [در مأخذ: برة.]
[۴۵]. [در مأخذ: طریف.]
[۴۶]. [در مأخذ: زفر.]
[۴۷]. [در مأخذ: الحوید.]
[۴۸]. [در مأخذ: محمود.]
[۴۹]. [در مأخذ: هارون.]
[۵۰]. [در مأخذ: قرة بن حویة.]
[۵۱]. [در مأخذ: علان.]
[۵۲]. [در مأخذ: حمید.]
[۵۳]. [در مأخذ: سیاب.]
[۵۴]. [در مأخذ: نصر.]
[۵۵]. [در مأخذ: بناقشت.]
[۵۶]. [در مأخذ: خلید.]
[۵۷]. [در مأخذ: خربند.]
[۵۸]. [در مأخذ: جحدر.]
[۵۹]. [در مأخذ: سحیم.]
[۶۰]. [در متن: یلمورق.]
[۶۱]. [در مأخذ: شروان.]
[۶۲]. [در متن: الترافعة.]
[۶۳]. [در متن: مال.]
[۶۴]. [در متن: الرابعة.]
[۶۵]. [در مأخذ: سعد.]
[۶۶]. [در متن: قیس و سهیم.]
[۶۷]. [در مأخذ: عبد.]
[۶۸]. [در مأخذ: قرمس.]
[۶۹]. [در مأخذ: الجلود.]
[۷۰]. [در مأخذ: الخلیل.]
[۷۱]. [در متن: تئیس(- تنیس: جزیره‌ای در آب‌های مصر؟).]
[۷۲]. [در متن: أسوار.]
[۷۳]. [در مأخذ: صفیر.]
[۷۴]. [در متن: تلبیس.]
[۷۵]. [در متن: حمام.]
[۷۶]. [در مأخذ: عبیدة.]
[۷۷]. [در مأخذ: أبلة.]
[۷۸]. [در مأخذ: الزبرقان.]
[۷۹]. [در مأخذ: سلیمان.]
[۸۰]. [در مأخذ: ربدار.]
[۸۱]. [در متن: الزیذه.]
[۸۲]. [در مأخذ: إلیاس.]
[۸۳]. [در مأخذ: العضرم.]
[۸۴]. [در مأخذ: الحر.]
[۸۵]. [در مأخذ: قودة.]
[۸۶]. [در مأخذ: بکر.]
[۸۷]. [در مأخذ: غوث الأعرابی.]
[۸۸]. [در مأخذ: المرجئة.]
[۸۹]. [در مأخذ: الحباب.]
[۹۰]. [در متن: السلم.]
[۹۱]. [در متن: مولیان.]
[۹۲]. [در متن: قندایل.]
[۹۳]. [در متن و مأخذ: الأخوین الصالحین.]
[۹۴]. [در متن و مأخذ: ابنی.]
[۹۵]. [در مأخذ: الحرسی.]
[۹۶]. [در متن: کبتر.]
[۹۷]. [در متن: کمسکمینا.]
[۹۸]. [در مأخذ: القدوسی.]
[۹۹]. [در مأخذ: بکر.]
[۱۰۰]. [در مأخذ: سندرا.]
[۱۰۱]. [در مأخذ: خور بن طرخان.]
[۱۰۲]. [در متن: بزرح.]
[۱۰۳]. [در مأخذ: الترمد.]
[۱۰۴]. [در مأخذ: القنابلی.]
[۱۰۵]. [در مأخذ: قادر.]
[۱۰۶]. دلائل الإمامة: [۵۶۶- ۵۷۵ (ح ۵۲۸).].
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، غیر معتبر است.
این حدیث را صاحب دلائل الأمامه (ص ۵۶۶) به همان سند حدیث شماره ۱۶ این کتاب روایت کرده است و در نتیجه همان اشکالات سندی، در این جا هم وارد است و در نتیجه طریق این حدیث هم به معصوم علیه‌السلام معتبر نیست.
این روایت هم از جمله روایاتی است که در بحارالأنوار نیست.
صاحب دلائل الإمامة، لطف کرده‌اند و دو حدیث قبل را با این حدیث کامل کرده‌اند و نام این سیصد و سیزده نفر را هم مشخص کرده‌اند. در این حدیث نام دقیق افراد، منظورن نام خودشان و نام پدرشان که چیزی شبیه نام و نام خانوادگی امروز است، به همراه نام شهرها و … آمده است که بعضی از این شهرها و مناطق، مانند طالقان که در بخش اول این چند جلسه به آن مشغول هستیم، در ایران فعلی قرار دارند.
جالب آن‌که دیده‌ام بعضی از اهل منبر، توضیحات و تفسیرهای مفصلی هم درباره این افراد داده‌اند و دست به توجیهات غیر متعارفی هم زده‌اند. مثلاً از آن‌جایی که افراد شناخته شده‌ای از گذشتگان و آیندگان زمان نویسنده کتاب تا زمان ما، اعم از بزرگان صحابه حضرت رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله و امیر مؤمنان صلی‌الله‌علیه‌وآله تا امامان آخر و نیز بزرگان از فقها و محدثین و علما، در بین این اسامی نیست، گفته‌اند که اسامی موجود در این روایت، نمادین و مستعار و … است که به نظر حقیر از توجیهشان خنده آید خلق را.
علی ای حال! با توجه به ضعف سند این احادیث، چه کاری است که بخواهیم به آن استناد کنیم و خود را گرفتار توجیهات و عجیب و غریب و غیر متعارف کنیم.
حدیث هم غیر این نام و نشان‌ها مطلب خاصی ندارد که بخواهیم به آن بپردازیم. فقط این نکته تکراری را عرض کنم که تعداد زیادی از مناطق مذکور در این روایت شناسایی شده‌اند و تعدادی فعلاً هم بلاتکلیف هستند.
