الحدیث 11 / 8
8/11- عنه، قال: حدثنا محمد بن علی ماجیلویه رضی‌الله‌عنه، قال: حدثنا عمی محمد بن أبی‌القاسم، (عن أحمد بن أبی‌القاسم)، عن أحمد بن أبی‌عبدالله البرقی[1]، عن أبیه، عن محمد بن سنان، عن [ال] مفضل بن عمر، قال: قال أبوعبدالله علیه‌السلام: «لقد نزلت هذه الآیة فی المفقودین[2] من أصحاب القائم علیه‌السلام قوله عز و جل: أیْنَ ما تَکونوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمیعاً، إنهم المفقودون فی[3] فرشهم لیلا فیصبحون بمکة، و بعضهم یسیر فی السحاب (نهارا) یعرف اسمه و اسم أبیه و حلیته و نسبه[4].» قال: فقلت: جعلت فداک! أیهم أعظم إیمانا؟ قال: «الذی یسیر فی السحاب نهارا.»
———————————
[1]. در مأخذ: الکوفی.
[2]. در مأخذ: المفتقدین.
[3]. در مأخذ: لیفتقدون عن.
[4]. در مأخذ: باسمه و اسم أبیه و حلیته و نسبه.
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، غیر معتبر است.
این حدیث را شیخ صدوق در کتاب کمال الدین (ج 2، ص 672)، از محمد بن علی ماجیلویه از عمویش، محمد بن ابی‌القاسم از احمد بن محمد بن خالد البرقی از پدرش از محمد بن سنان از مفضل بن عمر روایت کرده است که بعضی از این افراد از ثقات درجه یک هستند و بعضی از ثقات مشروط، مگر محمد بن سنان که از مشاهر کذابون است و به تنهایی هم طریق حدیث به معصوم علیه‌السلام غیر معتبر می‌کند.
آن‌چه در رابطه با این حدیث باید عرض کنم، همان است که درباره احادیث ضعیف السند قبل عرض کردم. یعنی هر چند بخش‌هایی از این حدیث، به قرائن خارجیه قابل قبول است، اما آن قسمت‌هایی که چنین قرائنی ندارد، قابل قبول نیست و نمی‌توان به آن استناد کرد. مثلاً حقیر منکر قدرت الله تعالی نیستم و اتفاقا در دنیای امروز توجیهات علمی ساده‌ای هم برای برای این مطلبی که می‌خواهم عرض کنم، وجود دارد و چه بسا با همین توجیهات و توضیحات، چنین چیزی هم بعید نباشد، اما به صرف این روایت نمی‌توان پذیرفت عده‌ای از خواص اصحاب امام عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف، المفقودون فی فرشهم لیلا فیصبحون بمکة هستند و بعضشان هم یسیر فی السحاب نهارا می‌باشند و این دسته دوم هم نسبت به دسته اول، از باب ایمان، اعظم ایمانا هستند.
حالا که صحبتش شد، دو توجیه درباره این‌که چگونه می‌توان در روز، میان ابرها، سیر کرد، عرض کنم که ببینید هر چند این حدیث را معتبر نمی‌دانیم، اما توجیهاتی کاملاً قابل قبول است.
هواپیماهایی که الآن هم وجود دارد، نمونه‌ای از این توجیه است. انسان‌ها در طول روز توسط هواپیماهای جنگی، مسافری و ترابری و …، نه تنها بین ابرها که بر فراز ابرها هم پرواز می‌کنند و سال‌ها است که چنین موضوعی امری کاملاً عادی به حساب می‌آید و با پیش‌رفت علم و تکنولوژی ممکن است به جایی برسیم که عموم مردم با استفاده از ابزارهایی مانند کپسول‌های جِت پَک یا راکِت پَک یا راکت بِلت و امثال این‌ها در ارتفاعات زیاد هم پرواز کنند و سری هم بین ابرها یا بالای آن بزنند و مسافت‌های طولانی را طی کنند. خلاصه از این توجیهات و توضیحات کم نیستند و به همین جهت جعلی دانستن روایات، بعضاً کار ساده‌ای نیست، اما آن‌چه برای حقیر، در این‌جا مهم است، این است که انتساب این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر نیست و نمی‌توانیم آن را بپذیریم و و البته لزومی ندارد خیلی وقتمان را صرف آن کنیم، مگر به دلیلی مقبول و عاقلانه.