حدیث 2639
(2639) التهذیب (ج 10، ح 659 و 651)، الکافی (ح 14119) و الفقیه (ح 5164): الْحَسَنُ بْنُ مَحْبوبٍ عَنْ عَبْدِاللهِ بْنِ سِنانٍ وَ ابْنِ بُکَیْرٍ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام قالَ: «سُئِلَ عَنِ الْمُؤْمِنِ یَقْتُلُ الْمُؤْمِنَ مُتَعَمِّداً. أ لَهُ تَوْبَةٌ؟ فَقالَ: «إنْ کانَ قَتَلَهُ لِإیمانِهِ، فَلا تَوْبَةَ لَهُ وَ إنْ کانَ قَتَلَهُ لِغَضَبٍ أوْ لِسَبَبِ شَیْءٍ مِنْ أمْرِ الدُّنْیا، فَإنَّ تَوْبَتَهُ أنْ یُقادَ مِنْهُ. فَإنْ لَمْ یَکُنْ عُلِمَ بِهِ، انْطَلَقَ إلَی أوْلیاءِ الْمَقْتولِ، فَأقَرَّ عِنْدَهُمْ بِقَتْلِ صاحِبِهِمْ. فَإنْ عَفَوْا عَنْهُ، فَلَمْ یَقْتُلوهُ، أعْطاهُمُ الدّیَةَ وَ أعْتَقَ نَسَمَةً وَ صامَ شَهْرَیْنِ مُتَتابِعَیْنِ وَ أطْعَمَ سِتّینَ مِسْکیناً تَوْبَةً إلَی اللهِ.»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه یک است.
شیخ‌الطائفه این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به حسن بن محبوب که معتبر درجه یک است، از عبدالله بن سنان و عبدالله بن بکیر روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
ثقةالاسلام الکلینی نیز شبیه این حدیث را به دو طریق روایت کرده است.
1. از عدة من اصحابنا از سهل بن زیاد از حسن بن محبوب به باقی سند
2. از محمد بن یحیی العطار از ابن عیسی الاشعری از حسن بن محبوب به باقی سند
که مجموعه طریق اول به واسطه سهل بن زیاد معتبر نیست، اما در مجموعه طریق دوم، همه از ثقات درجه یک هستند.
شیخ صدوق نیز شبیه این حدیث را به طریق خود در الفقیه به حسن بن محبوب که معتبر درجه یک است، به باقی سند روایت کرده است.
* * *
علامه مجلسی: صحیح.
* * *
مجلسی اول: فی الصحیح و الموثق کالشیخین.
عبدالله بن سنان و (عبدالله بن بکیر) از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام روایت کردند: «از مؤمنی که مؤمنی را به عمد می‌کشد، سؤال شد. آیا برایش توبه است؟ پس فرمودند: «اگر برای ایمانش او را کشته است، پس توبه‌ای برایش نیست و اگر او را به جهت غضب یا به سبب چیزی از امر دنیا کشته است، پس همانا توبه‌اش این است که گردن بنهد. پس اگر به آن آگاه نیستند، نزد اولیای مقتول برود، پس نزد آن‌ها اقرار به قتل هم‌صحبتشان کند. پس اگر از او بخشیدند، پس او را نکشند، دیه به آن‌ها پرداخت کند و فردی را آزاد کند و دو ماه پی در پی روزه بگیرد و شصت مسکین را روزه بگیرد، به جهت توبه به سوی الله.»»